Voegwoord; lastige gevallen

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

Voegwoord; lastige gevallen

dat, dus, of, toen & wanneer

Yfke van Foeken, Mette Kamminga & Janna Procee

Inhoudsopgave 

1. Wat zijn voegwoorden? 
2. Onderschikkend & nevenschikkend voegwoord
3. Bijwoord
4. Betrekkelijk & aanwijzend voornaamwoord
5. Lastige gevallen; dat, dus, toen, of & wanneer

Wat zijn voegwoorden?

• Verbindt 2 korte zinnen
•  En, maar, want, of, als, zodat, dat, omdat, hoewel etc.

Wat is het voegwoord?
Ik wilde vanochtend met de fiets naar school, maar mijn band was lek.

1. wilde
2. ik
3. maar
4. band

Wat is het voegwoord?
Lisa hielp Max met zijn huiswerk, zodat hij het beter begreep.

1. zodat
2. huiswerk
3. hij
4. beter

Onderschikkend & nevenschikkend voegwoord

• Onderschikkend, zinnen zijn afhankelijk van elkaar + begin bijzin (dat, doordat, toen, wanneer etc.)
• Nevenschikkend, zinnen kunnen los van elkaar (en, maar, want, of, dus etc.) 

Onderschikkend of nevenschikkend?
Ik wilde naar een feestje, maar ik werd ziek.

1. Onderschikkend
2. Nevenschikkend

Bijwoord

• Geeft meer informatie
• WW, BNW, ZNW etc.
• Bijvoorbeeld; hier, wanneer, vandaag, hoe, nu etc.

Betrekkelijk voornaamwoord

• Verwijst naar eerder genoemd woord in de zin (antecedent)
• Dat, die, wie, wat

Aanwijzend voornaamwoord

• Wijst naar iets of iemand
• Die, dat, dit, deze 

Lastige gevallen

• Dat, dus, of, toen, wanneer
• Voegwoord of andere woordsoorten 

Dat

• Onderschikkend voegwoord (begin bijzin, wijst niet terug)
• Aanwijzend voornaamwoord (dat vervangbaar door dit)
• Betrekkelijk voornaamwoord (wijst terug naar antecedent)

OS.VGW / AANW.VNW / BETR.VNW?
Het liedje dat ik laatst luisterde.

1. Onderschikkend voegwoord
2. Aanwijzend voornaamwoord
3. Betrekkelijk voornaamwoord

OS.VGW / AANW.VNW / BETR.VNW?
De school vertelde de leerlingen dat ze volgende week vrij krijgen.

1. Onderschikkend voegwoord
2. Aanwijzend voornaamwoord
3. Betrekkelijk voornaamwoord

Dus

• Nevenschikkend voegwoorden (verbindt 2 hoofdzinnen)
• Bijwoord (geen verbindingswoord)

NS.VGW / BW?
Het wordt vast een leuke dag, dus maak je er niet druk om.

1. Nevenschikkend voegwoord
2. Bijwoord

NS.VGW / BW?
Het sneeuwt vandaag en dus hoeven we niet naar school.

1. Nevenschikkend voegwoord
2. Bijwoord

Of

• Nevenschikkend voegwoord (verbindt woorden, woordgroepen of hoofdzinnen)
• Onderschikkend voegwoord (begin van bijzin) 

NS.VGW / OS.VGW?
Je baan of je auto?

1. Nevenschikkend voegwoord
2. Onderschikkend voegwoord

Toen

• Onderschikkend voegwoord (begin van bijzin)
• Bijwoord (geen verbindingswoord) 

OS.VGW / BW?
Mees was gevallen en toen bloedde hij.

1. Onderschikkend voegwoord
2. Bijwoord

Wanneer

• Onderschikkend voegwoord (begin van bijzin; als, indien)
• Bijwoord (begin van een vraag; welke tijd?) 

OS.VGW / BW?
Wanneer ik niet genoeg slaap, ben ik moe.

1. Onderschikkend voegwoord
2. Bijwoord

Einde