T1B5 Transport door membranen

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Diffusie en Osmose

Transport door membranen

Sleep functie naar het juiste organel

Celkern

Cytoplasma

Celmembraan

Vacuole

Mitochondrium

Stroperige vloeistof waarin celorganellen liggen

Bepaalt welke stoffen de cel in en uit mogen

Regelt wat er in de cel gebeurt

Met vocht gevuld blaasje dat stevigheid geeft aan de cel

Zorgt voor energie

Sleep de organellen naar de juiste functie.

Transportsysteem

Levert energie

Breekt stoffen af

Maakt eiwitten

Bevat chromosomen

Celkern

Ribosomen

Lysosoom

Mitochondriën

ER

Golgi-systeem

Er wordt een eiwit gemaakt in een cel. Welke organellen komt dit eiwit (in wording) achtereenvolgend tegen?

1

3

4

2

Celkern

Mitochondrium

Celmembraan

Ribosoom

ER

Golgi-systeem

Welke eigenschap van het celmembraan is juist?

1. Alle stoffen kunnen het celmembraan passeren
2. Geen enkele stof kan het celmembraan passeren
3. Sommige stoffen kunnen het celmembraan passeren
4. Alleen water kan het celmembraan passeren

Leerdoelen

 Je kunt de concentratie van een oplossing berekenen.

Je kunt uitleggen wat diffusie en osmose is en toelichten welke rol osmose speelt bij de stevigheid van planten.

Je kunt beschrijven hoe transport van stoffen via (cel)membranen plaatsvindt.

Diffusie

opgeloste stof gaat van HOGE concentratie naar LAGE concentratie

Dit kost geen energie = passief transport

De diffusiesnelheid is afhankelijk van:

• Diffusieoppervlak 
• Diffusieafstand 
• Concentratie- of drukverschil 
• Temperatuur
• Medium
  

Bouw van membraan

Hydrofoob en hydrofiel

Hydro = water

Hydrofiel = “houdt van water”

Molecuul dat wel oplost in water

Hydrofoob = “bang voor water”

Molecuul dat niet oplost in water

Deel a is hydrofiel

Deel b is hydrofoob

Transport door de celmembraan

Passief transport  - kost geen energie  
1: diffusie  (CO2, O2 door membraan)

2: osmose (transport van water door de membraan)

 

Actief transport  - kost energie, ATP, want gaat tegen concentratieverval in

Kenmerken

Passief: 

Kost geen energie, van hoge naar lage concentratie van die stof. Met concentratieverval mee

Actief:

Kost energie, ATP, van lage naar hoge concentratie van die stof. Tegen concentratieverval in

Osmose

water gaat 

van LAGE concentratie water naar 

HOGE concentratie water

Dit kost geen energie = 

passief transport

Stappenplan osmose

1. Waar hoogste conc opgeloste stof?

2. Waar laagste water conc?

3. Waar hoogste water con?

4. water gaat van hoge water conc naar lage water con

5. dus water gaan van opl..... naar opl....

Lagere osmostische waarde =

Hogere osmostische waarde =

Dezelfde osmostische waarde =

isotoon

Altijd concentraties vergelijken

Hypertoon: Hoge concentratie opgeloste stof, lage conc. water

Hypotoon: Hoge conc. water, lage conc. opgeloste stof

Isotoon: gelijke concentratie opgeloste stof

Dierlijke cel : geen celwand

In een hypotone oplossing

<--

In een hypertone oplossing

          -->

In een isotone oplossing

Plantaardige cel: celwand

Planten, schimmels en bacteriën hebben een celwand.

Een celwand is permeabel = alle stoffen kunnen er makkelijk doorheen.

Celwand geeft stevigheid aan cel 

Voorkomt opname teveel water en barsten

Celwand maakt turgor en plasmolyse mogelijk

Osmose: (A) beweegt altijd naar de plek met de (B) opgeloste stoffen.

1. A: water B: meest
2. A: water B: minste
3. A: opgeloste stoffen B: meeste
4. A: opgeloste stoffen B: minste

Water moleculen (blauw) bewegen naar links door:

1. diffusie, actief transport
2. diffusie, passief transport
3. osmose, actief transport
4. osmose, passief transport

Kalium ionen (roze) bewegen de cel uit (naar links) door:

1. diffusie, actief transport
2. diffusie, passief transport
3. osmose, actief transport
4. osmose, passief transport

Bij osmose gaat het water transport in de richting van de ... concentratie zoutdeeltjes

1. Hoogste
2. Laagste

Als transport door het celmembraan energie kost, dan heet dit

1. Passief transport
2. Agressief transport
3. Actief transport
4. Diffusie

Welke uitspraak over passief transport is waar?

1. Passief transport kost geen energie. Dit gaat van een hoge naar een lage concentratie.
2. Passief transport kost geen energie. Dit gaat van een lage naar een hoge concentratie.
3. Passief transport kost energie. Dit gaat van een hoge naar een lage concentratie.
4. Passief transport kost energie. Dit gaat van een lage naar een hoge concentratie.

Verplaatsing van zoutmoleculen van een hoge concentratie naar een lage concentratie is een vorm van

1. Osmose
2. Diffusie
3. Actief transport
4. Exocytose

Verplaatsing van water over een membraan van een lage osmotische waarde naar een hoge osmotische waarde

1. Diffusie
2. Osmose
3. Actief transport
4. Kan niet

Wat is het verschil tussen osmose en diffusie?

Niet waar

Waar

Transport door blaasjes kunnen zowel van binnen de cel naar buiten worden gebracht als andersom.

Bij actief transport worden stoffen van een hoge naar een lage concentratie verplaatst.

Bij passief transport is geen energie nodig en bij actief transport wel.

Transporteiwitten kunnen alleen voor actief transport gebruikt worden.

Passief transport vindt plaats door diffusie, osmose en transporteiwitten.

Osmose vindt plaats als sommige moleculen de semipermeabele wand wel kunnen passeren en andere niet, waardoor er een verschil in waterniveau ontstaat.

Diffusie vindt alleen plaats door een semipermeabele wand.