les 4 gesprekstechnieken

• Onderwijsassistenten
• Pedagogisch werk
• MBO
• Studiejaar 1

les 4 gesprekstechnieken

communicatieve vaardigheden

actief luisteren

vragen stellen

doorvragen

samenvatten

terugblik vorige week

Wat hebben we besproken?

14.4 + 14.4.1 + 14.4.2 uit het basisboek

besproken: het communicatieproces (zender, boodschap, ontvanger en medium), coderen en decoderen en wat er mis kan gaan door ruis (interne en externe ruis)

opdracht: bijhouden van een begrippenlijst, eindtoets week 8

Stellingen

We starten met 15 stellingen over de theorie van afgelopen weken. Geef aan of de stelling juist of onjuist is.

Let op: Niet alle theorie van de stellingen is aan bod gekomen tijdens de les. Noteer deze begrippen wel op je begrippenlijst! 

ZBMO staat voor zenden, boodschapper, medium en opnemen

1. juist
2. onjuist

Decoderen houdt in dat je als ontvanger de boodschap van de zender omzet in een betekenis

1. juist
2. onjuist

Bij communicatie is er soms sprake van een medium

1. juist
2. onjuist

Mondelinge communicatie zonder feedback stopt vrijwel meteen

1. juist
2. onjuist

Bij interactie is er sprake van één zender en één ontvanger

1. juist
2. onjuist

Bij eenzijdige communicatie ben je als zender nooit tegelijkertijd ook de ontvanger

1. juist
2. onjuist

Verbale communicatie is altijd mondelinge communicatie

1. juist
2. onjuist

Emoticons en pictogrammen zijn voorbeelden van schriftelijke verbale communicatie

1. juist
2. onjuist

Met je lichaamstaal toon je allerlei gevoelens. Vaak gebeurt dat onbewust.

1. juist
2. onjuist

Het overnemen van de juiste manier van doen van de persoon met wie je communiceert, noem je emotionele besmetting

1. juist
2. onjuist

Communiceren in de sociale zone houdt in dat je communiceert op een afstand van 120 cm tot 360 cm

1. juist
2. onjuist

Alle vormen van ruis die met de ontvanger te maken hebben, is externe ruis

1. juist
2. onjuist

Ieder mens heeft zijn eigen communicatiepatroon, oftewel typerende manier van communiceren

1. juist
2. onjuist

Een voorbeeld van heldere communicatie is: "Deze discussie is zinloos. Laten we de knoop doorhakken"

1. juist
2. onjuist

Interpreteren houdt in dat je betekenis toekent aan wat je waarneemt.

1. juist
2. onjuist

Gespreks

technieken

(Actief) Luisteren

actief luisteren

Wanneer je goed luistert, richt je je zodanig op de 

ander dat deze de gelegenheid krijgt en gestimuleerd wordt om te vertellen wat degene wil vertellen. Om de ander te stimuleren zijn verhaal te doen, moet je je als luisteraar actief opstellen.

Actief luisteren

• Neem een geïnteresseerde houding aan.
• Maak oogcontact. 
• Geef korte, stimulerende aanmoedigingen (verbaal en non-verbaal)
• Probeer je in te leven in de gevoels- en belevingswereld van de ander en houd je eigen emoties onder controle.
• Vraag door, vat af en toe samen en vraag verduidelijking als je iets niet begrijpt.
• Opper geen eigen ideeën en laat je eigen associaties, meningen achterwege. 

Luisterfouten

• Met je gedachten ergens anders zijn. 
• Ongeïnteresseerde houding 
• Impulsief reageren
•  De ander niet uit laten praten
• Je eigen verhaal gaan vertellen
• Te snel adviseren 
• Veronderstelling uitten 

In gesprek met elkaar

Jullie voeren een gesprek met elkaar. 

De één is de onderwijsassistent of pedagogisch medewerker, de ander een kind , een ouder of een collega.

Jullie voeren een gesprek waarin je elke keer een luisterfout maakt.

Kies bij  elk gesprek welke luisterfout je gaat maken.

Kijk voor de luisterfouten op blz. 276 en 277 van het basisboek.

Actief luisteren en luisterfouten

• Hoe gingen de gesprekken?
• Wat viel op? 
• Welke luisterfouten zie je het meest bij anderen?
• Welke luisterfouten herken je bij jezelf? 

vragen stellen

Het stellen van de juiste vragen heeft meerdere functies:

• interesse tonen
• voortgang van een gesprek bevorderen
• informatie verzamelen en/of achterhalen
• de ander begrijpen en eventueel helpen
• het openen van een gesprek, een praatje aanknopen
• het verduidelijken van informatie of verdiepen van bepaalde zaken
• de ander de ruimte geven om zijn of haar verhaal te doen
• beleefdheidsuiting als groet, bijvoorbeeld: "Alles goed?"

Open vraag

Een open vraag nodigt de ander uit tot vertellen en zorgt er meestal voor dat een gesprek op gang komt.

Je geeft de ander de ruimte om gedachten uit te spreken of om gevoelens onder woorden te brengen. Open vragen beginnen vaak met wie, wat, waar, wanneer, waarom, welke, hoe of vertel eens of leg uit.

Gesloten vragen

Op een gesloten vraag kun je alleen ja of nee antwoorden!

Open en gesloten vragen

Wanneer stel je een open- of een gesloten vraag? 

Wil je iemands mening?           open vraag.

Wil je kort en snel een antwoord?           gesloten vraag. 

Suggestieve vragen

Suggestieve vragen leiden bewust of onbewust naar een antwoord. In een suggestieve vraag klinkt het door jou gewenste antwoord al door. Mensen stellen deze vragen vaak vanuit hun eigen referentiekader en niet vanuit dat van de ander.

Voorbeelden van suggestieve vragen zijn:

• Daar zul je wel tegen opzien?
  
• Dat doet zeker wel pijn?
  
• Je zult wel niet goed geslapen hebben, hè?
  
• Jij drinkt zeker geen alcohol, hè?
  
• U verwacht dus geen verbetering van ...?
  

Reflecterende vraag

• Een reflecterende vraag laat de ander over zijn eigen situatie, gevoel of rol nadenken. 
• Een reflecterende vraag is altijd een open vraag. Het geeft de ander meer inzicht in zichzelf. 

Bijv: Als je het opnieuw zou kunnen doen, hoe zou je het dan aanpakken?

https://wiebenikspel.nl/

Doorvragen en samenvatten

• Om meer informatie te achterhalen en daardoor een beter beeld te krijgen, moet je soms doorvragen. Doorvragen kan soms opdringerig overkomen, maar is ook een teken van interesse.
• Samenvatten is het in eigen woorden weergeven van de hoofdpunten van een gesprek. Door samen te vatten, kun je begrip tonen en checken of de informatie juist is en deze ordenen. Je schept ook rust, de ander krijgt tijd om even op adem te komen en na te gaan hoe hij het gesprek wil vervolgen.

soorten samenvattingen

Er zijn 2 soorten samenvattingen.

• een inhoudelijke samenvatting, waarbij je de inhoud van het gesprek feitelijk samenvat, je voegt geen nieuwe informatie toe.
• gevoelssamenvatting of gevoelsreflectie, hierbij betrek je het gevoel van de ander in de samenvatting en checkt de non-verbale signalen die je hebt waargenomen tijdens het gesprek. De gevoelsreflectie is alleen een samenvatting van de gevoelens die je bij de ander hebt opgemerkt.
• Het in eigen woorden weergeven wat je tussen de regels door hebt gehoord, noemen we parafraseren. Het is geen letterlijke weergave, maar wat de ander volgens jou wilde zeggen. Het gevaar van parafraseren is dat je dingen voor de ander gaat invullen.

Gesprekstechnieken

Geef een inhoudelijke samenvatting bij het fragment van Roué Verveer.

Geef een gevoelssamenvatting bij het fragment van Roué Verveer.

Meer verdieping in een gesprek?

LSD

Luisteren, samenvatten, doorvragen

Samenvatten & gevoelsreflectie

Ik hoor dat jij..., klopt dat...

Doorvragen

Hoe is dat zo gekomen?

Wat zou jou kunnen helpen?

Heb je pijn?

Open & gesloten vragen.

Gesprekstechnieken

• Vragen stellen
• Kort en bondig
• Actief luisteren
• Stiltes

Gesprekstechnieken

actief luisteren

Exit-ticket