Herhalen H14.1 en 14.2

• Maatschappijwetenschappen
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 6

H14: Verandering in de moderne samenleving

Moderne samenlevingen lijken op elkaar door processen zoals rationalisering, institutionalisering, democratisering, individualisering etc. Wat betekent institutionalisering?

En wat betekent rationalisering?

Rationalisering en moderne samenlevingen

• Traditionele opvattingen en handelswijzen zijn vervangen door weloverwogen doelgericht handelen.
• Productie van kennis en de toepassing van wetenschap is centraler komen te staan. 
•  Langetermijn veranderingsproces in de maatschappij als geheel

Socioloog Max Weber typeerde het proces van rationalisering als ‘onttovering van de wereld’. Leg uit wat Weber hiermee bedoelde

Paradigma's en rationalisering

1. Functionalisme-paradigma --> Rationalisering = motor van kapitalistische economie en leidt tot groei van materiele welvaart
2. Conflict-paradigma --> Rationalisering leidt tot ongelijke verdeling van welvaart en ongelijke verhoudingen in samenleving
3. Rationele-actor-paradigma --> Door rationalisering kunnen actoren in toenemende mate het proces beheersen om hun eigen doelen te behalen 

Een andere toonaangevende econoom, de Turks-Amerikaanse Dani Rodrik, stelt dat economische globalisering, nationale zelfbeschikking en democratie niet samengaan. Daarmee bedoelt Rodrik onder andere dat de welvaartseffecten van globalisering ongelijk worden verdeeld (laagopgeleiden kunnen zich minder makkelijk aanpassen en zien de voordelen aan zich voorbijgaan).
Bij welke paradigma op rationalisering past de visie van Dani Rodrik het best?

Ook individualisering is een belangrijk proces in een moderne samenleving. Wat is geen voorbeeld van individualisering?

1. Veel mensen hebben hun afhankelijkheid van gezin, sociale klasse, kerk weten te verminderen.
2. Individuen zijn meer zelf verantwoordelijk voor hun handelen en het aangaan van sociale contacten.
3. Mensen willen graag zelf hun leven vormgeven en zichzelf onderscheiden van anderen.
4. Er zijn vaak rituelen om te volgen waarna een jongen een man of een meisje een vrouw geworden is.

Kenmerken van een moderne samenleving

'We zitten in een spagaat tussen globalisering en nationaal sentiment. Maar dat hoeft nog niet het einde van de politiek te betekenen. Globalisering en wegvallende grenzen leiden tot steeds smallere marges voor de nationale politiek. Een kleine kosmopolitische elite heeft daar geen probleem mee, maar de affiniteit van de meeste burgers ligt bij de nationale staat.'
Welk kenmerk zie je terug?

'De globalisering is de afgelopen twintig jaar in een ongelooflijk tempo voortgedenderd. Via smartphones is iedereen 24/7 in contact met de rest van de wereld; China is een leidende economie geworden; ondernemingen vestigen zich waar ze willen en krijgen steeds meer macht; in elke stad leunen jonge ondernemers met hun Mac in een espressobar tegen een bakstenen muur; via Airbnb logeren we in elkaars appartementen. '
Welk kenmerk van een moderne samenleving herken je?

Modernisering als ideologie

• Modernisering is een wenselijke verandering die goed is voor de mensen.
• Universalistisch --> cultuuruniversalisten stellen dat alle traditionele verhoudingen overal plaats zullen maken voor moderne samenlevingsvormen 

Modernisering als ideologie

• Modernisering is een wenselijke verandering die goed is voor de mensen.
• Universalistisch --> cultuuruniversalisten stellen dat alle traditionele verhoudingen overal plaats zullen maken voor moderne samenlevingsvormen 

Wat zeggen cultuurrelativisten over de ideologie van modernisering?

Vond je dit een nuttige manier van de stof herhalen?

😒🙁😐🙂😃