Klimaatschaal

Versterken van het pedagogisch klimaat

Leerdoelen

Aan het einde van de bijeenkomst kun je de moeilijkheden binnen sociale dynamiek en onderlinge relaties herkennen, reflecteren op eigen ervaringen en percepties, en mogelijke verbeterpunten identificeren voor het pedagogisch klimaat.

Wat weet je al over het bevorderen van een positief pedagogisch klimaat?

Inleiding

1. Bij moeilijkheden word ik door klasgenoten geholpen (39.5% van de leerlingen van leerjaar 4 geeft nooit/soms aan)

Klasgenoten die elkaar niet helpen bij moeilijkheden wijzen mogelijk op een gebrek aan onderlinge relaties, cruciaal voor een positief pedagogisch klimaat volgens Ryan & Deci (2000). 

\Vygotsky (1978) benadrukt het belang van samenwerken in zijn 'zone van naaste ontwikkeling', waarbij interactie en samenwerking de sleutel zijn.  

2. Ik werk graag met een klasgenoot samen aan een opdracht (33.6% van de leerlingen van leerjaar 4 geeft nooit/soms aan)

Dit item gaat over hoe leerlingen samenwerken, wat ook weer gekoppeld is aan hun behoefte aan relaties (Ryan & Deci, 2000). Als leerlingen aangeven niet graag samen te werken, kan dit wijzen op problemen met relaties en samenwerking, wat invloed kan hebben op het pedagogisch klimaat.

Vygotsky (1978) benadrukt ook sociaal leren, waarbij kennis ontstaat door interactie. Samenwerken aan opdrachten laat leerlingen ideeën delen en betekenis construeren, wat positief is voor het pedagogisch klimaat.

3. In deze klas roddelen leerlingen over elkaar (31.6 % van de leerlingen van leerjaar 4 geeft regelmatig/vaak aan)

Roddelen tussen leerlingen kan wijzen op slechte onderlinge relaties en gebrek aan respect, wat conflicteert met een positief pedagogisch klimaat. Dit item gaat over de dimensie van onderlinge relaties en sfeer in de klas, zoals beschreven door Maslowski (2004) en Donker & Vermulst (2011). 

John Dewey's onderwijsfilosofie, gericht op het ontwikkelen van geïnformeerde, democratische burgers, benadrukt het gevaar van roddelen voor inclusiviteit en wederzijds respect. Het pedagogisch klimaat loopt gevaar als deze elementen niet worden gegarandeerd.

4. Er zijn leerlingen in de klas die elkaar uitschelden (29.6% van de leerlingen van leerjaar 4 geeft regelmatig/vaak aan)

Het uitschelden van leerlingen duidt op negatieve sociale interacties en kan voortkomen uit gebrek aan respect en goede relaties binnen de klas. Dit staat haaks op het streven naar een positief pedagogisch klimaat, waar respectvolle relaties cruciaal zijn (Ryan & Deci, 2000; Stevens, 2004; Jongepier, et al. 2010; Malowski, 2004). 

Maria Montessori pleitte in haar boek voor een respectvolle en collaboratieve sfeer in de klas, waarin de leeromgeving positief gedrag stimuleert. Het uitschelden van elkaar past niet bij een respectvolle communicatiestijl en is niet bevorderlijk voor een positief klimaat.

5. Ik denk dat mijn klasgenoten mij wel aardig vinden (25.7 % van de leerlingen van leerjaar 4 geeft nooit/soms aan)

Deze stelling geeft weer hoe leerlingen hun relaties met klasgenoten ervaren. Een hoog percentage leerlingen dat denkt dat hun klasgenoten hen niet aardig vinden, wijst mogelijk op problemen in de onderlinge relaties, wat het algemene pedagogisch klimaat kan beïnvloeden (Ryan en Deci 2000; Stevens 2004). 

Rogers (1995) benadrukte het belang van positieve zelfwaardering en hoe de sociale omgeving het zelfbeeld van een individu beïnvloedt. Als leerlingen denken dat hun klasgenoten hen niet aardig vinden, kan dit hun zelfbeeld beïnvloeden en daarmee het pedagogisch klimaat beïnvloeden.

Eigen ervaringen delen

• We maken tweetallen.

• Elk groepje krijgt een of twee items ter bespreking. 

• Wissel ervaringen en concrete voorbeelden uit over dit onderdeel. 

• Noteer de ervaringen en bevindingen. 

Plenaire discussie

• We presenteren de bevindingen aan elkaar. 

• Waar zitten de overeenkomsten en verschillen? 

Reflectie en actieplannen

Welke stappen kunnen wij nu samen zetten ten aanzien van het verbeteren van de onderlinge verhoudingen tussen leerlingen? 

Afsluiting