H7 - Vraag 3 - Hoe veranderde het Romeinse bestuur door de veroveringen

• Geschiedenis
• Secundair onderwijs

Leerdoelen

Aan het einde van de les kun je de sociale en politieke gevolgen van de veroveringen in Rome beschrijven, de evolutie van de republiek tot keizerrijk uitleggen en de veranderingen in het bestuur van Rome verklaren.

Vraag 3: Hoe veranderde het Romeinse bestuur door de veroveringen?

Onderzoekt hoe de veroveringen en de transformatie van een bescheiden stadstaat tot een grootrijk het bestuur veranderden.

We bekijken de sociale gevolgen van de veroveringen voor de Romeinen, de politieke gevolgen hiervan, de burgeroorlogen en de evolutie van republiek tot keizerrijk.

Vertel aan de leerlingen wat ze aan het einde van de les zullen kunnen begrijpen en verklaren.

Inleiding: Van Stadstaat tot Keizerrijk

Rome begon als een bescheiden stadstaat en eindigde als een grootrijk onder leiding van keizers. Maar wat heeft dit alles te maken met de veroveringen in de geschiedenis van Rome? Laten we eens kijken...

Vraag 3: Hoe veranderde het Romeinse bestuur door de veroveringen?

We verkennen hoe de grootschalige veroveringen de Romeinse samenleving grondig veranderden en hoe dat leidde tot grote politieke spanningen die uitmondden in burgeroorlogen en in de uiteindelijke ondergang van de republiek.

Introduceer het onderwerp en leg uit hoe de veroveringen van Rome hebben geleid tot grote veranderingen in het bestuur en de maatschappij.

Sociale Gevolgen van de Veroveringen

De veroveringen van Rome hadden grote sociale gevolgen voor de Romeinen. Nieuwe

slaven en rijkdommen kwamen naar de stad en er ontstond een nieuwe sociale hiërarchie.

Leg uit wat de sociale gevolgen waren van de veroveringen en maak gebruik van visuele hulpmiddelen om dit te ondersteunen.

• heel grote bevolkingsgroei

• kleine boeren en slaven

• plebejers - patriciërs

• plebejers - patriciërs

• plebejers - patriciërs

• armer - rijker

• armer - rijker

• armer - rijker

Wie is voor dit voorstel?
Kies uit: Plebejer of Patriciër

• voor - tegen

• voor - tegen

• plebejer

• patriciër (grootgrondbezitter)
  

• Volksvergadering

• b) Ja, want Gracchus kwam om het leven toen hij probeerde te vluchten.

Lees deze tekst, los daarna de beweringen op.

• F

• plebejer

• F

• Ook plebejers konden consul worden.
  

• F

• geen 10 jaar gewacht om herverkozen te worden
  

• J

• J

• F

• ze waren vooral trouw aan hun generaal.
  

• J

Politieke Gevolgen van de Veroveringen

De veroveringen in Rome hadden ook grote politieke gevol-gen. De oude republiek

kon niet meer werken met de groeiende macht en omvang van het rijk en uiteindelijk leidde dit tot burgeroorlogen.

Leg uit wat de politieke gevolgen waren van de veroveringen en maak gebruik van afbeeldingen die de verschillende politieke partijen van Rome laten zien.

De Eerste Burgeroorlog

De eerste burgeroorlog in Rome was tussen Marius en Sulla, die beiden controle wilden over Rome.
Wie kreeg de macht?

Leg uit wat de Eerste Burgeroorlog was en welke partijen erbij betrokken waren. Gebruik afbeeldingen om het verhaal te ondersteunen.

Romeinse burgeroorlogen
133 v.C. - 44 v.C.

• 10 jaar na de Punische oorlogen (oorlog tussen Carthago en Rome)
• 44 v.C. Caesar is de laatste machthebber ten tijde van de republiek
• Tijdens Punische oorlogen stapt Rome af van 2 consuls => teveel wrevel. Iemand krijgt tijdelijk alle macht als dictator (6 maanden)
  

Leg uit wat de Eerste Burgeroorlog was en welke partijen erbij betrokken waren. Gebruik afbeeldingen om het verhaal te ondersteunen.

Romeinse burgeroorlogen
133 v.C. - 44 v.C.

• Na de oorlog komen de mannen thuis en vinden ze onbewerkt land.
• Ze verkopen hun land aan rijke patriciërs en zoeken een nieuwe job in de stad.
• Er is een steeds grotere groep Plebejers die in de stad woont en alsmaar slechter doet, ze zakken weg in armoede.
  

Leg uit wat de Eerste Burgeroorlog was en welke partijen erbij betrokken waren. Gebruik afbeeldingen om het verhaal te ondersteunen.

Romeinse burgeroorlogen
133 v.C. - 44 v.C.

• Er zijn plebejers die het beter doen (handelaars) en maken van de situatie misbruik.
• Door het tekort aan graan kunnen ze hun prijzen opdrijven.

• De Patriciërs kopen het land van de plebejers op en dit zorgt voor spanning.

Leg uit wat de Eerste Burgeroorlog was en welke partijen erbij betrokken waren. Gebruik afbeeldingen om het verhaal te ondersteunen.

Romeinse burgeroorlogen
133 v.C. - 44 v.C.

• Tiberius Gracchus => grondbeperking
  Maar hij wordt vermoord...
• Na Gracchus zijn er figuren die strijden om de macht, waaronder Marius.
• Marius is plebejer en wordt 6X consul.
• Marius organiseert een legerhervorming.
  

Leg uit wat de Eerste Burgeroorlog was en welke partijen erbij betrokken waren. Gebruik afbeeldingen om het verhaal te ondersteunen.

Romeinse burgeroorlogen
133 v.C. - 44 v.C.

• De patriciërs schuiven ook een figuur naar voren, Sulla. Die wilt snel populariteit winnen.
• Sulla gaat naar het oosten vechten.
• In tussentijd plundert Marius Rome en doodt alle medestanders van Sulla.
• Marius duidt zichzelf aan tot consul (7e keer!)
• Marius sterft...
  

Leg uit wat de Eerste Burgeroorlog was en welke partijen erbij betrokken waren. Gebruik afbeeldingen om het verhaal te ondersteunen.

Romeinse burgeroorlogen
133 v.C. - 44 v.C.

• Sulla keert terug van zijn veroveringen met extra buit en roem.
• Verdachten in de moord op zijn medestanders verklaart hij vogelvrij
• Dictator voor het leven.
  

Leg uit wat de Eerste Burgeroorlog was en welke partijen erbij betrokken waren. Gebruik afbeeldingen om het verhaal te ondersteunen.

De Eerste Burgeroorlog

Leg uit wat de Eerste Burgeroorlog was en welke partijen erbij betrokken waren. Gebruik afbeeldingen om het verhaal te ondersteunen.

De Eerste Burgeroorlog

• niet-Romeinen

• Romeinen

• het beroepsleger leidde tot burgeroorlogen; legioenen volgden trouw hun generaal, ook tegen Rome.
  

Leg uit wat de Eerste Burgeroorlog was en welke partijen erbij betrokken waren. Gebruik afbeeldingen om het verhaal te ondersteunen.

• Sulla

• Marius
• Gracchus
  

Julius Caesar

100 v.C. - 44 v.C.

begon als jonge Pater familias

naar consul

naar dictator

Julius Caesar
100 v.C. - 44 v.C.

• Caesar groeit op in de Subura
• klimt op naar consul door zich bij het leger aan te sluiten.
• richt een driemanschap op met Crassus en Pompeius (= triumviraat)
• Ze deden aan politiek geweld
  senatoren worden onder druk gezet
  leger wordt ingezet ter controle
• "Consulaat Julius en Caesar"
  

Leg uit wat de Eerste Burgeroorlog was en welke partijen erbij betrokken waren. Gebruik afbeeldingen om het verhaal te ondersteunen.

Julius Caesar
100 v.C. - 44 v.C.

• Caesar wordt machtlustig
• pleegt hoogverraad, krijgt geen toestemming van de senaat om oorlog te voeren tegen Gallië
  
• vertrekt met zijn beroepsleger en overwint Gallië
  

Leg uit wat de Eerste Burgeroorlog was en welke partijen erbij betrokken waren. Gebruik afbeeldingen om het verhaal te ondersteunen.

Julius Caesar
100 v.C. - 44 v.C.

• burgeroorlog tussen Pompeius en Caesar
• Pompeius heeft de steun van de senaat en eist aan Caesar om zijn leger in te dienen in Rome en berecht te worden.
• Caesar keert terug, maar niet om berecht te worden.
• Pompeius vlucht naar Egypte en wordt daar onthoofd.
• Daar ontmoet hij Cleopatra
• Eenmaal terug in Rome wordt hij dictator voor het leven.
  

Leg uit wat de Eerste Burgeroorlog was en welke partijen erbij betrokken waren. Gebruik afbeeldingen om het verhaal te ondersteunen.

Julius Caesar
100 v.C. - 44 v.C.

• Julius Caesar is arrogant ten top
• verandert de kalender (Juliaanse kalender)
  
• roept zijn geboortedag als nationale feestdag uit
• draagt purper, de kleuren van een koning
• draagt een gouden laurierkrans

• De senaat steekt Julius doodt, waaronder zijn adoptiezoon Brutus.
  

Leg uit wat de Eerste Burgeroorlog was en welke partijen erbij betrokken waren. Gebruik afbeeldingen om het verhaal te ondersteunen.

Val republiek

44 v.C. - 27 v.C.

• Overtreding regels
  - triumviraat
  - uitroeping dictator
• gebruik van politiek geweld
• burgeroorlog
  

Leg uit wat de Eerste Burgeroorlog was en welke partijen erbij betrokken waren. Gebruik afbeeldingen om het verhaal te ondersteunen.

Van Octavianus tot Augustus

63 v.C. - 14 n.C.

Opdracht 16 - Verklaar waarom er na de moord op Caesar een einde kwam aan de republiek.

Opdracht 16: Verklaar waarom er na de dood op Caesar een einde kwam aan de republiek.

• Koning
• keizer
  

• aartsbisschop
• keizer

Omwille van machtsmisbruik.

Octavianus krijgt de titel 'de eerste burger' en trok alle macht naar zich toe.

• F
• J
• J
• F
• J
  

• de dood
  

• 36
  

• het leven
  

• 37

1. Macht & mythe: de stichting van Rome

   (p. 136 - 137)

2. Keizer Trajanus en propaganda

   (p. 138 - 139)

3. Keizer Augustus: de mythe

   (p. 140 - 141)

4. Onderzoek hoe het beeld van Augustus na zijn dood evolueerde en met welk doel   

   (p. 142 - 143)

Werken met bronnen

17 a en b

Lees deel 1 en deel 2 en vul de ontbrekende namen in en markeer de goden op p. 136

d) Vergilius legde een link tussen de held Aeneas en de keizer Augustus. Die werd beschouwd als de voltooier van de opdracht die de goden Aeneas hadden toebedeeld.

h) De belangrijkste doelgroepen van de mythe waren de burgers van Rome en de buitenwereld. De burgers voelden zich trots en loyaal aan het rijk. Door de mythe werd de Romeinse superioriteit gepromoot.

Opdracht 18 - verken de keizerlijke propaganda

2. Keizer Trajanus toont zijn macht

(p. 138 - 139)

53 - 117 n.C.
Rijk op zijn grootst
grote welvaart
overwint de Daciërs

Link naar het schitterend forum van Trajanus

a) De zuil is het pronkstuk van een schitterend forum, gewijd aan keizer Trajanus.

Opdracht 19 - Onderzoek hoe het beeld van Augustus na zijn dood evolueerde en met welk doel.

4. Augustus: de mythe

(p. 141 - 142)

Augustus

63 v.C. -  14 n.C.

keizer van

27v.C. - 14 n.C.

Opdracht 20 - Onderzoek hoe het beeld van Augustus na zijn dood evolueerde en met welk doel.

4. Beeldvorming keizer Augustus na zijn dood

(p. 142 - 143)

Augustus

63 v.C. -  14 n.C.

keizer van

27v.C. - 14 n.C.

Tip: Maak  p. 144 - p.149 als test en verbeter achteraf.