Thema 4 B5 Weefselvloeistof en lymfe

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5,6

Thema 2 Transport

B5 

Weefselvloeistof en lymfe

Begrippen: Weefselvloeistof, colloïd-osmotische druk, filtratie, absorptie, lymfe

Leerdoelen B4

• 
  
• Je kunt de de kenmerken en functies van weefselvloeistof en lymfe toelichten

Wat is wat...

Weefselvloeistof

• Hoge druk aan begin haarvat zorgt voor filtratie

• Grote eiwitmoleculen in haarvat verhogen colloïd-osmotische waarde

• Colloïd-osmotische druk zorgt voor absorptie (terugresorptie) bij eind haarvat

We nemen de stappen 1 voor 1 door...

Deze afbeelding staat in je boek!

Aanvoer van weefselvloeistof (1)

Door de hoge bloeddruk in het haarvat wordt een deel van het bloedplasma naar buiten geperst (dit wordt filtratie genoemd). 

Dit bloedplasma bevat o.a. zuurstof, voedingsstoffen, hormonen, kleine plasma-eiwitten en ook wel witte bloedcellen.

Eromheen zie je cellen van weefsel liggen.

Aanvoer van weefselvloeistof (2)

Cellen nemen door diffusie voedingsstoffen en zuurstof op uit en ze geven koolstofdioxide en andere afvalstoffen af aan de weefselvloeistof.

Door actief transport nemen ze voedingsstoffen op.

In een haarvat noem je de vloeistof bloedplasma, tussen de cellen weefselvloeistof en in een lymfevat noem je het lymfe. 

Afvoer van weefselvloeistof 

Weefselvloeistof met koolstofdioxide en andere afvalstoffen zal de haarvaten weer in gaan (door lagere bloeddruk hogere colloid-osmotische waarde). 

Dit wordt terugresorptie of absorptie genoemd.

Overtollige weefselvloeistof wordt opgenomen door de lymfevaten, je ziet een lymfevat links (met kleppen erin).

Lymfe

• Niet alle weefselvloeistof komt terug het haarvat in
• Lymfeknopen
• Rechterlymfestam en borstbuis

Onderdelen van het lymfesysteem (1)

• Kleine lymfevaten, zoals op de vorige afbeelding te zien, komen samen in grotere lymfevaten. 
• Uiteindelijk komt alle lymfe terug in de rechterlymfestam en de borstbuis, (zie ook afb. 47 van je boek). 
• Uiteindelijk komen deze terecht in aders onder je sleutelbeenderen en is de vloeistof weer terug in je bloedvatenstelsel!

Onderdelen van het lymfesysteem (2)

Nog niet besproken: de lymfeknopen

Je kunt er twee voelen (als deze iets opgezet zijn) onder je kaak. 

Sommigen van jullie zijn geopereerd aan deze: de keelamandelen     . Deze zijn dan blijvend ontstoken en geven klachten. 

Onderdelen van het lymfesysteem (3)

Die lymfeknopen zitten op meerdere plaatsen in je lichaam, zoals je in je boek en op een eerdere slide kan zien. 

Lymfeknopen bevatten lymfocyten (een type witte bloedcellen) die de lymfe zuivert van ziekteverwekkers.

(Afferent is aanvoerend, efferent afvoerend in de afbeelding -->)

Stroming in lymfevaten en oedeemvorming

Zie ook afb. 50 in je boek: 

Lymfevaten bevatten kleppen om te zorgen dat de lymfe maar in één richting stroomt, 

Spiersamentrekkingen zorgen voor stroming (spierpomp, net als bij aders!).

Ten slotte: als weefselvloeistof zich ophoopt in de weefsels, noem je dit oedeem.

Oorzaken oedeem

• Door het afsterven van cellen komen grote hoeveelheden eiwitten in de weefselvloeistof voor, waardoor de colloïd-osmotische druk van de weefselvloeistof stijgt

• Te weinig eiwit in het bloedplasma

• De lymfevaten kunnen verstopt raken

• Een te hoge bloeddruk, waardoor te veel weefselvloeistof uit het haarvat geperst wordt en te weinig weer teruggaat

Samenvattend...

Binas-->

Begrijp je nu een afbeelding als deze hierboven?

Eventueel nog een animatie...

https:

Oefeningen

https:

Welke van de volgende stoffen kan niet vrij een haarvat in en uit bewegen?

1. koolstofdioxide
2. zuurstof
3. water
4. eiwitten

Voor een onderzoek wordt van iemand bloed afgenomen. Het bloed wordt opgevangen in twee buizen: 1 en 2. De inhoud van buis 1 wordt direct na afname onderzocht op de aanwezigheid van fibrinogeen en fibrine. Buis 2 laat men enige tijd staan, tot zich boven in deze buis een heldere, iets gelige vloeistof bevindt en onder in de buis een rood stolsel. Dan onderzoekt men ook de inhoud van buis 2 op de aanwezigheid van fibrinogeen en fibrine.

1. In de buizen 1 en 2 vindt men vooral fibrine
2. In buis 1 vindt men vooral fibrine en in buis 2 vooral fibrinogeen
3. In buis 1 vindt men vooral fibrinogeen en in buis 2 vooral fibrine
4. In de buizen 1 en 2 vindt men vooral fibrinogeen

Vier gebeurtenissen zijn:
1) de bloeddruk in de ader van het orgaan daalt,
2) de bloeddruk in de ader van het orgaan stijgt,
3) de bloeddruk in de slagader van het orgaan daalt,
4) de bloeddruk in de slagader van het orgaan stijgt.
Door welke van deze gebeurtenissen vindt een toename plaats van de hoeveelheid lymfe die uit dit orgaan wordt afgevoerd?

1. 1 en 3
2. 1 en 4
3. 2 en 3
4. 2 en 4

Waardoor verlaat aan het begin van een haarvat, vocht het haarvat?

1. Colloid-osmotische druk
2. Filtratie
3. Resorptie
4. Bloeddruk

Wat wordt er weergegeven met de blauwe pijlen?

1. Bloeddruk
2. Lymfe
3. Osmotische druk
4. Plasma

Wat bevind zich niet in weefselvloeistof ?

1. witte bloedcellen
2. afvalstoffen
3. rode bloedcellen
4. zuurstof

Hoe kan oedeem ontstaan?

1. te weinig eiwitten in voeding
2. verstopte lymfevaten
3. hoge bloeddruk
4. A, B en C zijn allemaal goed

0

Oefeningtoetsen Thema 4

biologiepagina.nl

Wat waren je procentuele scores?