Hygiënisch handelen

• Verzorging
• Secundair onderwijs

Kwaliteitszorg: hygiënisch handelen

Lesdoelen:

4.2: micro-organismen: definitie, soorten en kenmerken, waar te vinden

4.2: de definitie van een besmetting kunnen weergeven

1.9: aandacht hebben voor hygiënisch handelen bij jezelf

1.9: uitleggen wat een kruisbesmetting is en hoe dit kan gebeuren

1.9: uitleggen hoe je zorgt voor hygiëne van anderen binnen verschillende setting en situaties

Kwaliteitszorg: hygiënisch handelen

Algemeen:

-belangrijke plaats in leven van de meeste mensen/deel van opvoeding

-belangrijk onderdeel van kwaliteitsvol handelen op stage

  Oa:

     -persoonlijke hygiëne

     -handhygiëne

     -kledij

     -gebruik materialen

     -toepassen aangeleerde technieken

Welke kledingvoorschriften worden volgens de stagecode vereist op stage?

Wat zie je?

Kwaliteitszorg: besmetting

Wat zijn micro-organismen?

Het zijn kleine, ééncellige weefsels, die niet met het blote oog te zien zijn, alleen onder een microscoop. De meeste zijn nuttig, sommigen kunnen ziekteverwekkend zijn

Welke nuttige mo kennen jullie (gebruik)?

Kwaliteitszorg: besmetting

Nuttige mo:

-menselijk lichaam

-voedingsindustrie

-maken van compost

-aanmaak bepaalde vitamines

-...

Kwaliteitszorg: besmetting

Ziekteverwekkende mo:

-nuttige mo: op plaats waar ze niet horen

- sommige mo: altijd ziekteverwekkend. Besmettelijk van mens tot mens!

foto: bacil van Koch

Kwaliteitszorg: besmetting

Definitie besmetting:

We spreken van een besmetting wanneer micro-organismen van de ene plaats/mens naar een ander overgebracht worden

Kwaliteitszorg: besmetting

Waar vinden we mo?

-overal in de natuur

-ook bij de mens: vele op en in ons lichaam

www.micropia.nl

Op welke plaatsen van ons lichaam bevinden er zich veel mo?

Kwaliteitszorg: besmetting

Twee categorieën mo:

1. blijvend op huid en slijmvliezen

 -vaste flora

-beschermen lichaam

-niet verwijderd via wassen, douchen

-antibacteriële middelen (bv handalcohol): tijdelijke verstoring evenwicht

-verspreiding via huidschilfers (=dode huidcellen + mo)

Kwaliteitszorg: besmetting

Twee categorieën mo

   2. Tijdelijk op de huid

-door contact omgeving

-gemakkelijk verwijderen door reinigen huid

-sommigen: problemen veroorzaken

-hoe beter weerstand, huidkwaliteit en algemene toestand: des te minder kans dat deze mo infecties veroorzaken

-overdracht mo voorkomen door goede handhygiëne

Kwaliteitszorg: besmetting

Soorten mo: bacteriën

Algemeen:

• de meeste mo in ziekenhuizen die ziekteverwekkend zijn, zijn bacteriën. Om een snelle verpreiding te voorkomen, moet ophoping voorkomen worden!

Vermenigvuldigen:

-bacteriën vermenigvuldigen zich door deling als de juiste omstandigheden aanwezig zijn:

• warmte (20°C-45°C)
• voldoende vocht
• voedingsstoffen (bv urine, bloed,...)
• tijd (enkele bacteriën delen zich ieder kwartier)
• neutrale zuurtegraad (ph-neutraal 7)
• zuurstof

Belangrijk: reinigen

Opgelet voor bacteriën in wasmachine:

• ondergoed: best wassen op 60°C, want veel bacteriën overleven wasbeurt op 30°C
• tijdens wasbeurt: ook vuil wordt verwijderd (voedingsstof)
• delicaat weefsel (kan niet gewassen worden): 24u in diepvries (aparte plastiekzak)

Drogen

• ook het drogen is heel belangrijk om vermenigvuldiging te voorkomen
• wasgoed drogen in buitenlucht is hier heel belangrijk

Bacteriën en de mens:

• overal op de huid en slijmvliezen van de mens bevinden zich reeds na de geboorte bacteriën (de meeste: nuttige)

Voorbeelden: Saphylococcus Aureus

• vaak aanwezig in neus zonder problemen te veroorzaken
• kan gemakkelijk infecties veroorzaken
• wordt via neuspeuteren, neussnuiten en niezen verspreid
• foto zie achtergrond
• MRSA: Staphylococcus Aureus die resistent is aan antibioticum (ziekenhuisbacterie)

Voorbeelden: Enterokokken

• in grote aantallen aanwezig in de darmen (nuttig)
• buiten de darmen: kunnen infecties veroorzaken
• bij verkeerde wastechniek: kan blaasontsteking veroorzaken

Voorbeelden: CPE 

• aanwezig in de darmen, zorgen voor een gezond evenwicht en voor de aanmaak van bepaalde onmisbare vitaminen
•  bij verzwakte gezondheid kunnen ze infecties verooraken (thv urinewegen of luchtwegen)
• verzwakte gezondheid: vaak op diensten waar zorgvragers veel hulp nodig hebben (bv geriatrie)
• zijn bijzonder moeilijk te behandelen

Voorbeelden: Clostridium difficile

• belangrijkste oorzaak van diarree
• personen die langere tijd antibiotica krijgen: meest vatbaar
• gemakkelijk overdraagbaar van ene persoon naar andere
• sporen van bacterie: aan basis van epidemieën in WZC en ziekenhuizen
• kan heel lang overleven in buitenwereld
• heel moeilijk uit te roeien (ook een zieken-huisbacterie)

Wat weten jullie over de behandeling van bacteriën?

Kwaliteitszorg: besmetting

Soorten mo: virussen

Algemeen:

• nog kleiner dan bacteriën
• kunnen zich niet zelfstandig vermenigvuldigen: hebben een gastheer nodig (dringen een lichaamscel binnen)
• buiten lichaamscel: kan zich niet vermenigvuldigen, wel overleven (afhankelijk van virus van enkele uren tot weken)

Behandeling: 

• antibiotica zijn NIET effectief
• antibiotica ev wel bij complicatie optreedt met een bacterie-infectie
• uitzieken (rust-voldoende drinken-ev pijn-en koortswerende middelen-

Voorbeelden: Influenza 

• veroorzaakt griep

Voorbeelden: Herpesvirus

• veroorzaakt waterpokken, koortsblaar, gordelroos of zona

Voorbeelden: Hepatitis B-virus

Voorbeelden: HIV

• veroorzaakt AIDS

Voorbeelden: Rota-virus

• veroorzaakt ontsteking van maag en darmen, met diarree

Voorbeelden: Coronavirus

• veroorzaakt COVID-19
• foto: zie achtergrond 

Kwaliteitszorg: besmetting

Soorten mo: schimmels

Algemeen:

• komen normaal voor in de lucht en aarde
• zorgen voor vertering en afbraak van dode dieren en planten
• hebben hun nut in de voedingsindustrie

Schimmelinfecties:

• meestal van de huid bv atleetvoet
• bij mensen met sterk verminderde weerstand ook andere infecties, bv longinfecties

Behandeling: 

• schimmelwerende producten

Kwaliteitszorg: kruisbesmetting

Definitie:

Wanneer er ziekteverwekkers van een besmette persoon overgegeven worden op een andere persoon via een voorwerp, de lucht of een persoon, spreken we van kruisbesmetting

Op welke manier kan een kruisbesmetting via zorgpersoneel gebeuren?

Kwaliteitszorg: kruisbesmetting

Kan gebeuren via volgende wegen:

-handen, kledij, materiaal van ene kamer naar andere

-op 2-persoonskamer: kledij/materiaal van ene ZV op bed van andere ZV

-incomateriaal/vuil linnen op de grond

-...

Welke afspraken uit de stagecode dragen bij aan het voorkomen van kruisbesmettingen?

Kwaliteitszorg: hygiëne

Als zorgkundigen: 

-heel goede persoonlijke hygiëne

      -verstandige voeding

      -regelmatig baden

      -hygiëne gebit

      -propere kledij

      -goede nachtrust

      -geestelijke hygiëne

-goede handhygiëne

Kwaliteitszorg: hygiëne

Besluit: als zorgkundige

-hygiënisch werken is belangrijk voor jezelf en ZV, op alle settings

-niet altijd gemakkelijk (thuiszorg): inventief en goed doordacht

-altijd rekening houden met wensen, behoeften en mogelijkheden ZV

Oefeningen:

Hoe ga je te werk in volgende situaties?

Je komt in de thuiszorg bij een gezin dat in armoede leeft. Ze wonen in een rijhuis met een klein tuintje. Vandaag word van je gevraagd om het beddengoed te wassen. Ze hebben geen droogkas. Hoe ga je te werk en waarom?

In het WZC waar je weekenddienst doet, krijg je een aantal bewoners toegewezen om te verzorgen. Eén van hen heeft diarree. Hij wordt graag als eerste gewassen. Wat ga je doen en waarom?

Op je werk in de gezondheidszorg krijg je de kans om een gratis griepvaccin te krijgen. Laat je je vaccineren en waarom wel/niet?

Oefeningen:

 virus

schimmel

bacterie

 behandeling bv daktozinzalf

Om te kunnen voortplanten: een gastheer nodig

Een voorbeeld: enterokokken

Voorbeeld: atleetvoet

zorgt voor vertering/ afbraak van dode dieren en planten

behandeling: antibiotica

Over welke 2 dingen zou je nog meer willen weten?

Stel 1 vraag op over iets dat je nog niet zo goed begrepen hebt?