Les 1: Welkom in het Gallo-Romeins Museum! (Archeoloog@Work)

• Geschiedenis
• Secundair onderwijs

Welkom in het Gallo-Romeins Museum 

Achtergrondinformatie:

Dit is een voorbereidingsles. Jullie komen met de leerlingen naar het Gallo-Romeins Museum om het schoolprogramma archeoloog@work bij te wonen. Deze les dient als voorbereiding voor de leerling zodat zij optimaal zijn klaargestoomd.

In deze les komen de volgende onderwerpen aan bod:

• Algemene informatie omtrent het Gallo-Romeins Museum.
• Wat is een archeoloog?
• Wat doet een archeoloog?
• Wat zijn de taken van het museum?
• De leerlingen maken kennis met het Gallo-Romeins Museum.
• Leerlingen denken na over de taken van een museum.
• Het programma wordt kenbaar gemaakt.
• Het programma wordt gesitueerd in tijd en ruimte.
• Er worden enkele tips gegeven om het museum bezoek zo aangenaam mogelijk te maken. 

Het schoolprogramma dat jullie gaan volgen heet archeoloog@work en dit is opgedeeld in 2 delen: enerzijds hebben we de begeleide rondleiding waarbij een gids jullie zal rondleiden. Anderzijds gaan jullie het dagelijkse leven van de Gallo-Romeinen onderzoeken in de workshop!

Achtergrondinformatie:

De totale omvang van dit schoolprogramma is 2 uur waarbij 1 uur is besteed aan de workshop en 1 uur aan de rondleiding.

In de workshop zal elk groepje een deel van het huis van een Gallo-Romein onderzoeken, dit varieert van een slaapkamer tot een keuken.

Inkomhal

Hier in de inkomhal zullen jullie worden opgewacht door een gids. Deze zal jullie begeleiden naar de ruimte waar jullie je tassen kunnen wegleggen alvorens jullie op avontuur gaan in de Romeinse zaal.

Achtergrondinformatie:

De leerlingen zien hier het onthaal van het museum. 

Als leerkracht kun je hier eventueel al stilstaan bij klasafspraken in het museum. 

Er zal een gids jullie opwachten om jullie te begeleiden naar de lockers en ruimte om de audioguides op te halen.

De Romeinse zaal

Nadat jullie volledig klaar zijn voor de rondleiding, zal de gids jullie meenemen naar deze zaal vol authentieke voorwerpen. Heb je er al zin in?

Achtergrondinformatie:

Hier zien we een deel van de Romeinse zaal waar de gids uitleg zal geven. Dit is tevens ook de enige zaal die bezocht zal worden in kader van dit schoolprogramma. Het is de enige zaal waar Romeinse artefacten ter beschikking zijn.

Bespreek hier enkele voorwerpen die de leerlingen kunnen zien.

De maquette van een stad (Atuatuca Tungrorum). Dit kun je als docent gebruiken om de stichting van de stad aan te halen. 

Wat extra informatie over Atuatuca Tungrorum:

Atuatuca Tungrorum, het huidige Tongeren in België, werd gesticht door de Romeinen in de 1e eeuw na Christus. Het diende als militaire basis en administratief centrum voor de Tungri, een Germaanse stam die zich in de regio vestigde na de Gallische Oorlogen. De stad werd belangrijk door zijn strategische ligging en groeide uit tot een bloeiende handelsplaats. Atuatuca Tungrorum speelde een centrale rol in de romanisering van de regio en werd later een van de belangrijkste steden in de provincie Gallia Belgica.

Belangrijk:

Geef nog niet te veel inhoudelijke informatie aan de leerlingen. Deze zullen ze krijgen tijdens de rondleiding in het museum. Focus vooral op het situeren in de tijd en ruimte. 

Door wie zijn deze voorwerpen gevonden?

Achtergrondinformatie:

Nadat je net vertelde dat er een heleboel voorwerpen tentoongesteld staan in het museum, kan je hier vragen door wie deze voorwerpen zijn gevonden. Zo kunnen een aantal leerlingen al een link leggen met archeologen. 

De voorwerpen die we tentoonstellen in het Gallo-Romeins Museum zijn opgegraven door archeologen maar ook door amateur archeologen of tijdens een toevallige vondst. De opgravingen door de archeologen zijn maar een klein gedeelte van hun werkuren. Meestal brengen zij hun tijd elders door. Waar denk je dat zij dan bezig zijn?

Achtergrondinformatie

De leerlingen weten nu dat archeologen verantwoordelijk zijn voor het opgraven van voorwerpen. 

Hier kan je bij vertellen welke plichten je hebt als burger wanneer je een historische voorwerp vindt.

- Je bent verplicht om aan te geven dat je een historisch voorwerp hebt gevonden.

- Je bent verplicht dit voorwerp verder te laten onderzoeken.

- Je hebt de keuze om dit voorwerp zelf bij te houden of tentoongesteld te laten worden in een museum.

Belangrijk om mee te delen: ook amateuristische archeologen graven voorwerpen op, dezelfde voorwerpen kunnen ook door een toevallige vondst door een normale burger zijn gevonden. Nadien worden archeologen geseind waarna zij verdere onderzoeken doen op de plaats delict.

De archeoloog

De archeoloog brengt het meeste van zijn tijd door achter de computer. Hier zal hij voorwerpen onderzoeken en op zoek gaan naar mogelijke locaties waar nieuwe vondsten gedaan kunnen worden. Nadien verdienen deze voorwerpen een plaatsje in een musem!

Achtergrondinformatie

Archeologen worden vaak voorgesteld als personen die voortdurend zijn aan het opgraven. Echter zitten zij vaker achter hun computer dan dat zij aan het opgraven zijn. Hier gaan zij dan artefacten onderzoeken en eventuele nieuwe locaties proberen te vinden waar verdere opgravingen kunnen plaatsvinden.

Taken van het museum

Zodra de voorwerpen onderzocht zijn, kunnen zij een plaatsje krijgen in het museum. Dit kan zowel door tentoongesteld te worden of door het te bewaren in het depot. Het museum heeft dan een aantal taken in verband met de voorwerpen. Probeer volgende vragen te beantwoorden om hier een antwoord op te krijgen

Achtergrondinformatie:

De leerlingen weten nu wat een archeoloog is en hebben al kennis gemaakt met het Gallo-Romeins Museum. Nu gaan de leerlingen de taken van een museum bespreken. 

LET OP: niet elk voorwerp krijgt een plaatsje in het museum. Deze kan bij de vinder thuis bewaard worden, in het depot van een museum of tentoongesteld worden in een museum.

Welke taak vervult het museum hier?

Achtergrondinformatie:

Een museum moet kiezen welke voorwerpen er tentoon worden gesteld. De voorwerpen die gekozen worden zijn zichtbaar voor de bezoekers.

De voorwerpen van een historisch museum zijn vaak oud, kwetsbaar en waardevol. Om die reden moeten de voorwerpen beschermd worden als ze in een tentoonstelling worden geplaatst.

Als de leerlingen het moeilijk vinden om het juiste antwoord te geven probeer dan door een onderwijs leergesprek tot het juiste antwoord te komen. 

Enkele vragen die je kan stellen zijn:

• Wat zie je op de afbeelding?
• Waar zouden deze voorwerpen staan?
• Met welk doel zouden deze voorwerpen hier staan?
• Kunnen de bezoekers deze voorwerpen aanraken? 

Het juiste antwoord: voorwerpen tentoonstellen voor bezoekers.

Welke taak vervult het museum hier?

Achtergrondinformatie:

De voorwerpen in een museum of gedeeltes van de tentoonstelling zijn voorzien van uitleg. Dit kan doormiddel van de paneelteksten.

Ook kan een gids de uitleg geven tijdens een rondleiding (iets wat de leerlingen gaan ervaren tijdens het bezoek).

Mogelijkheid om aan leerlingen te vragen wat hun voorkeur heeft. Zelfstandig een museum bezoeken of zoals nu op de planning staat een bezoek met gids.

Als de leerlingen het moeilijk vinden om het juiste antwoord te geven probeer dan door een onderwijs leergesprek tot het juiste antwoord te komen. 

Enkele vragen die je kan stellen zijn:

• Wat zie je op de afbeelding?
• Waarom zou dit in een museum hangen?
• Weten wij als bezoekers al alles over de voorwerpen in het museum?
• Hoe kan het museum ervoor zorgen dat wij meer te weten komen over de voorwerpen? 

Het juiste antwoord: Uitleg voorzien voor de bezoekers.

Welke taak vervult het museum hier?

Achtergrondinformatie:

Een museum heeft een hoop voorwerpen die bewaard worden in een opslag (depot). Niet alle voorwerpen die een museum bezit zijn zichtbaar voor de bezoekers.

Wijs de leerlingen erop dat de objecten oud zijn en beschermd moeten worden. Geef hier het voorbeeld van de voorwerpen in de plastic zakjes (met object-code).

Als de leerlingen het moeilijk vinden om het juiste antwoord te geven probeer dan door een onderwijs leergesprek tot het juiste antwoord te komen. 

Enkele vragen die je kan stellen zijn:

• Wat zie je op de afbeelding?
• Waarom zouden deze voorwerpen in dozen of plastic zakjes zitten?
• Zou een museum al zijn voorwerpen ten toon kunnen stellen?
• Wat moet er gebeuren met de voorwerpen die aan de bezoekers getoond worden?

Het juiste antwoord: voorwerpen verzamelen en bewaren.

Wat voor soort museum is het Gallo-Romeins museum?

1. Oorlogmuseum
2. Archeologisch museum
3. Natuurhistorische museum
4. Kunstmuseum

Achtergrondinformatie: 

Het Gallo-Romeins museum is een archeologisch museum. Het is voor de leerlingen nuttig om te weten wat dit betekend. Het kan daarom handig zijn om onderstaande puntjes met de leerlingen te bespreken. 

• Een archeologisch museum toont voorwerpen die zijn gevonden tijdens archeologische opgravingen. 
• De tentoonstelling van het Gallo-Romeins museum gaat over het verre verleden. De vaste tentoonstelling neemt je mee naar de komst van de eerste mensen tot aan de val van het West-Romeinse Rijk.
• In het museum worden gebruiksvoorwerpen uit het verleden getoond. Het is dus geen kunst, maar dingen die mensen tijdens hun dagelijks leven gebruikten.
• Het Gallo-Romeins Museum gaat in op het leven in de provincie Limburg ten tijden van de Romeinen. 

Het Gallo-Romeins Museum is dus een archeologisch museum waarbij de Romeinen centraal staan. In welke periode hebben de Romeinen Tongeren gesticht? 

Prehistorie 

Oude nabije oosten 

Klassieke oudheid

Achtergrondinformatie:

Deze slide kan gebruikt worden om het museumbezoek te situeren in de tijd. 

Als leerkracht kan je hierop inspelen door ook wat vragen te stellen uit eerder geziene periodes. Denk maar aan Mesopotamië en de Egyptenaren.

test

België

Hier ligt België. Kijk eens goed naar de kaart en de legande, klik vervolgens op het vraagteken en beantwoord de vraag. 

Het Romeinse Rijk (264 v.C. - 1e eeuw v.C.)

Behoorde het gebied dat wij vandaag de dag België noemen al deel uit van het Romeinse Rijk in de 1ste eeuw voor Christus?

achtergrondinformatie:

De volgende drie slide's dienen ervoor om het museumbezoek te situeren in de ruimte. Als eerst situeer je België binnen het Romeinse Rijk en daarna situeer je Tongeren binnen België. 

Belangrijk bij deze slide:

• Maak de leerlingen duidelijk dat het gebied van het huidige België voor de 1e eeuw v.C. geen deel uit maakte van het Romeinse Rijk.
• In België leefden Keltische stammen waarvan er eentje rondom Tongeren was gelegen. Dit waren de Eburonen.

test

België

Hier ligt België. Kijk eens goed naar de kaart en de leganda, klik vervolgens op het vraagteken en beantwoord de vraag. 

Het Romeinse Rijk (14 n.C.) 

Wie heeft het gebied dat wij vandaag de dag kennen als België veroverd en bij het Romeinse Rijk gevoegd? 

Achtergrondinformatie:

• Maak de leerlingen duidelijk dat na de Gallische Oorlog (58 v.C. - 51 v.C.) het gebied van het huidige België wel deel uit maakte van het Romeinse Rijk.

Kaart van België

Waar op de kaart ligt Tongeren?

• Is dit dichtbij jouw woonplaats of niet? 
  

Achtergrondinformatie:

• Als leerkracht is er de mogelijkheid om hier aan te halen dat Tongeren de oudste stad van België is en dat de stad Atuatuca Tungrorum is gesticht door de Romeinen.
• Je kunt ook met je leerlingen bespreken of jullie uit de omgeving van Tongeren komen of niet. 

Archeoloog@work

Achtergrond informatie:

Aan de hand van de foto's kun je als leerkracht kort vertellen wat de leerlingen tijdens de rondleiding gaan zien.

Muurschildering van de Romeinse God Bacchus (Muurschildering): Bacchus is de Romeinse god van wijn, feest, vruchtbaarheid en extase. Hij staat bekend om het bevorderen van vreugde, vrijheid en losbandigheid, en wordt vaak afgebeeld met wijnranken en een beker wijn. Bacchus komt overeen met de Griekse god Dionysos. Bacchus speelde een belangrijke rol in de Romeinse cultuur, waar zijn feesten, de Bacchanalia, vaak uitbundig en controversieel waren vanwege hun losbandigheid.

 

Zuilen ter decoratie van de Romeinse tempels (Zuilen): Romeinse zuilen zijn een belangrijk onderdeel van de Romeinse architectuur en werden vaak gebruikt in tempels, gebouwen en monumenten. Ze zijn geïnspireerd op Griekse ontwerpen en komen in drie hoofdtypes voor: de eenvoudige en robuuste Dorische zuil, de slanke Ionische zuil met spiraalvormige versieringen aan de bovenkant, en de sierlijke Korinthische zuil, versierd met acanthusbladeren. Deze zuilen dienden niet alleen om het gewicht van gebouwen te dragen, maar hadden ook een belangrijke esthetische en symbolische functie in de Romeinse bouwkunst.

Het liefdesverhaal van de God Amor en prinses Psyche in beeld gebracht. (Beeldje): Het verhaal van Amor en Psyche gaat over Psyche, een prinses van uitzonderlijke schoonheid, en Amor, de god van de liefde. Amor wordt verliefd op Psyche, maar bezoekt haar alleen in het geheim. Door nieuwsgierigheid verraadt Psyche zijn vertrouwen, en hij vertrekt. Na een reeks moeilijke opdrachten, opgelegd door Venus, wint Psyche zijn liefde terug. Uiteindelijk wordt Psyche onsterfelijk en leven ze gelukkig samen.

Komst van de Romeinen en stichting van de stad Atuatuca Tungrorum (soldatenbeker): Romeinse soldatenbekers waren drinkbekers gebruikt door Romeinse legionairs. Ze waren vaak gemaakt van aardewerk, brons of glas, en dienden zowel praktische als ceremoniële doeleinden. Sommige bekers waren versierd met inscripties of afbeeldingen van militaire thema's, zoals overwinningen of goden, en gaven een gevoel van trots en eenheid binnen het leger. Deze gevonden soldatenbeker toont aan dat de Romeinen aanwezig waren in en rond Tongeren.

Nog enkele tips om het museum bezoek zo aangenaam mogelijk te maken. 

Blijf tijdens het bezoek bij je groep. 

Praat stil en maak niet te veel lawaai. 

Eten en drinken is niet toegestaan in het museum.

Kijken mag, aanraken (meestal) niet. 

Niet lopen, maar rustig wandelen in het museum. 

Achtergrond informatie:

• Een aantal gedragsregels die het museumbezoek voor de leerlingen en voor de overige bezoekers aangenaam maakt. 

Tot binnenkort in het Gallo-Romeins Museum! Wij verheugen ons op jullie komst. 

Achtergrondinformatie

Hier kunnen jullie nog wat afspraken maken omtrent jullie reis naar Tongeren.

• Waar moeten de leerlingen op letten?
• Wat komen jullie allemaal bezichtigen?
• Hoe ziet hun dagindeling eruit?