H.2: par. 3

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 1

2.3 Vruchtbare halve maan, van dorp naar stad

Een grote verandering

1. Check: hoe leefden jager-verzamelaars?
2. Verandering: de Neolitische revolutie
3.  Gevolgen: de eerste beroepen
4. Oefening

Wat vind jij de belangrijkste eigenschap van de jager-verzamelaars?

1. Ze leven in kleine groepen
2. Ze leven als nomaden
3. Ze bewaren geen voedsel
4. Ze leven van jacht en verzamelen

Een grote verandering

• Vanuit Afrika verspreidde de 'denkende' mens zich over de aarde. 
• Meer dan twee miljoen jaar leefden de jagers en verzamelaars op ongeveer dezelfde manier.
• Dat veranderde rond 11.000 v.Chr. Het klimaat werd warmer en droger. 
• Daardoor verdwenen bossen, planten en dieren en konden de jagers en verzamelaars niet meer voldoende voedsel vinden. 
• De jagers en verzamelaars trokken naar de oevers van de rivieren in het Midden-Oosten waar planten en grassen volop groeiden en bloeiden dankzij het water en de vruchtbare grond.

Neolithische revolutie

• De jagers en verzamelaars ontdekten dat bepaalde grassoorten, de granen, heel voedzaam waren --> Ze gingen dit zelf verbouwen!
• Ook lukte het om wilde dieren te temmen en te houden; eerst schapen en geiten, later ook runderen. 
• De ontwikkeling van jagen & verzamelen naar landbouw heet de Neolithische revolutie.

De neolithische revolutie

De grootste verandering in de geschiedenis?

• Rond 11.000 voor Christus warmt de aarde een beetje op
• Er is niet overal genoeg eten meer te vinden
• Men trekt naar vruchtbare, natte gebieden in het Midden-Oosten

Vruchtbare halve maan

Wereldkaart

De Neolithische revolutie

• In de vruchtbare halve maan vindt men voedzame gewassen
• Er is genoeg te eten -> mensen blijven op één plek
• Het lukt zelf gewassen te verbouwen = akkerbouw
• Het lukt dieren te domesticeren = veeteelt
• De agrarische samenleving is een feit

Domesticeren: Dat de mens het gedrag van de dieren aanpast. 

Leven in de agrarische samenleving

Er is een overschot aan eten.

1. Welke gevolgen heeft dit voor hoe de mens woont?

2.Welke gevolgen heeft dit voor hoe mensen werken?

Leven in de agrarische samenleving

Er is een overschot aan eten

1. Mensen leven in vaste, stevige, gedecoreerde huizen

2. Mensen specialiseren zich in een ambacht = arbeidsspecialisatie

Wat vind jij de belangrijkste eigenschap van de agrarische samenleving?

1. Mensen leven in dorpen
2. Mensen hebben een vaste woonplek
3. Mensen bewaren voedsel
4. Mensen leven van de akkerbouw en veeteelt

Steden groeien

• Mensen leven in dorpen langs de rivieren.
• Soms is het te droog om alle akkers te bewateren.
•  Boeren verzinnen irrigatielandbouw.

Steden groeien

• Mensen leven in dorpen langs de rivieren.
• Soms is het te droog om alle akkers te bewateren.
•  Boeren verzinnen irrigatielandbouw.

Steden groeien

• Voor irrigatielandbouw moeten mensen samenwerken.
• Iemand wordt de baas = de koning. 
• Agrarisch-stedelijke samenleving

In de agrarisch-urbane samenleving was meer / minder gelijkheid dan in de landbouwsamenleving. Leg uit.

C-Toets over 2.1 t/m 2.3

Woensdag 11 oktober

6e lesuur

Leren:

• De leertekst uit je online-boek samenvatten
• De begrippen uit je hoofd leren (flitskaarten maken?)
• Bekijk ook de opdrachten nog eens en oefen nog wat! 

Aan de slag!

Maak van hoofdstuk 2 paragraaf 3 opdracht 1 t/m 7.

Klaar?

Leren voor je C-Toets! 

Orde in de stad

• Hoe kan je zorgen dat iedereen in vrede samenleeft? 
  

De wetten van Hammurabi

• Als hij het bot van iemand anders breekt, zal zijn bot worden gebroken
• Als een man andermans minderjarige zoon steelt, dan zal hij ter dood worden gebracht.
• Als een man een gat in een huis maakt (om in te breken), dan zal hij voor dat gat ter dood worden gebracht en begraven.

De wetten Hammurabi (Hammoerabi) werd omstreeks 1755 voor Christus opgesteld en bevat belangrijke wetten die in het Babylonisch Rijk (Midden-Oosten) van die tijd golden. De wetten staan gegraveerd in zuil, die zich momenteel in het Louvre in Parijs bevindt. 

De Codex van Hammurabi is een van de oudste overgeleverde verzameling wetten uit de Oudheid en bestaat uit in totaal 282 regels en verordeningen. De Codex kwam tot stand tijdens de regeerperiode van de Babylonische koning Hammurabi, die leefde van 1792–1750 v.Chr. Hij plaatste de zuil, die ongeveer 2,5 meter hoog is, met de juridische codificatie in de tempel van de god Mardoek, de staatsgod en beschermgod van Babylonië.

Het feit dat de wetten in obsidiaan gekerfd waren (een hard vulkanisch glas), is een indicatie dat de Babylonische wetten als onveranderlijk beschouwd werden. = harde straffen