Module 2A (les 3-week 49) - Diarree, braken en dehydratie

• Triage
• MBO
• Studiejaar 1

Triage Module 2A, Les 3

Braken, diarree en dehydratie

Week 49, 2024-2025 

                                                                                                            R.Koops

Wat gaan we doen vandaag

Korte terugblik op rectale klachten

Nieuwe onderwerpen: 

Diarree

Braken

Dehydratie

Is het huiswerk gelukt?

Maak Medilect :

• Diarree en braken

Quiz.. Hoe was het ook alweer?

   Rectale klachten

Wat kan er bij de ABCDE check afwijkend zijn bij rectale klachten?

1. Airway
2. Breathing
3. Circulation
4. Disability

Welke stelling is waar:
I: Donkerrood bloed vermengd met ontlasting komt vaak uit het laatste deel van de darm.
II: Helderrood bloed is vers bloed en komt vaak door een beschadiging in het laatste stukje van de darm.

1. Stelling I is waar Stelling II is niet waar
2. Stelling I is niet waar Stelling II is waar
3. Beide stellingen zijn waar
4. Beide stellingen zijn niet waar

Wat kan er aan de hand zijn bij helderrood bloed bij de ontlasting?
(2 antwoorden zijn er goed)

1. Aambeien
2. Bloeding hoog in de darmen
3. Tumor
4. Fissuri ani

Melaena is een zwarte, kleverige, teer-achtige ontlasting, met een kenmerkende geur. Het wordt veroorzaakt door een bloeding in de slokdarm, maag of de dunne darm.

1. Waar
2. Niet waar

Als iemand belt over rectale klachten, en bij navraag het probleem obstipatie is, dan blijf ik bij de kaart rectale klachten

1. waar
2. niet waar

Iemand heeft naast braken ook last van obstipatie

1. U1
2. U2
3. U3
4. U4

waarom?

Nieuw onderwerp: Diarree, braken en dehydratie

• Pak je schrift en computer en maak aantekeningen!
  
• Zorg dat je thuisarts.nl open hebt staan
  

Welke vragen hebben jullie verzameld?

We gaan alle urgenties en de te stellen vragen bij langs volgens je Triagewijzer

We nemen samen de urgenties door van: 

Diarree

• Wat zijn de klachten bij diarree?
• Wat kunnen oorzaken zijn van diarree?
• Waarom is hygiëne erg belangrijk bij deze klacht?
• Wat is vaak de acceptabele duur van deze klacht?
• Welke ABCD vragen zijn belangrijk?

Diarree gaat meestal vanzelf over binnen 4 tot 7 dagen.

Na 10 dagen is het weg bij 9 van de 10 mensen.

Duurt de diarree langer? Dan is de kans groter dat het door een parasiet komt.

Klachten diarree:

• pijn in je buik
• Vaker en snel naar de wc
• misselijk zijn en overgeven
• moe en slap voelen
• soms: koorts
• soms: hoofdpijn

Oorzaken: - besmettelijk:

• Buikgriep (meestal virus) 
• Bedorven voedsel ( tijdens reis heet dat reizigersdiarree (meestal bact.)

Oorzaken: - niet besmettelijk:

hebben langer dan 2 of 3 wkn. diarree 

• Prikkelbare darm syndroom (PDS-sydrome)
• Colitis ulcerosa of ziekte van Crohn
• Lactose-intolerantie 

colitis ulcerosa is een deel van de dikke darm ontstoken. Of de hele dikke darm.

Bij de ziekte van Crohn zitten er ontstekingen in je dunne darm of dikke darm.

Hygiëne:

• Was je handen met water en zeep.
• Droog handen goed af met een schone handdoek of papieren doekjes. 
• Was en droog je handen elke keer als je naar de wc bent geweest. En voordat je eten of drinken klaarmaakt.
• Was gebruikte glazen, borden en bestek goed af.

We nemen de urgenties door. Vraag hierin interactief -->wat is... ..

Hoe vragen we dat naar de pt. toe?

Wat is dan hevig rectaal bloedverlies?

geef voorbeeld :druppelen, straaltje, kopje vol

Risicogroepen bij diarree:

Zuigelingen, ouderen, nierinsufficiëntiepatiënten, verminderde weerstand door een ziekte of de behandeling ( kanker, chemotherapie, aids, ziekte van Addison of wanneer de milt is verwijderd)

Dehydratie

droge slijmvliezen van de mond. 

Huilen zonder tranen (baby).

 Geen of donkere urine/ langer dan een halve dag geen natte luier (baby). Snellere hartslag dan normaal. 

Sufheid (vooral, maar niet alleen bij baby’s).

 Afgenomen huidturgor (beoordeling vereist ervaring).

We nemen samen de urgenties door van:

Braken

• Hoe vragen we bloedbraken uit? 
• Wat zijn de tussentijdse adviezen bij bloedbraken?
• Wat kunnen oorzaken zijn van braken?
• Waarom is hygiëne zo belangrijk bij braken?
• Waarom is leeftijd een belangrijk item om mee te nemen tijdens je triage? 
• Wat te doen bij medicatiegebruik en braken?
• Welke ABCD vragen zijn belangrijk?
• Welke tussentijdse adviezen geef je bij hevige buikpijn en braken

 Bloedbraken

 'Hevig' is opgeven van puur bloed. 'Matig' is braaksel met bloed. '

Gering' is enkele druppels bloed bij het braaksel.

Tussentijdse adviezen bij bloedbraken

• Niet inspannen. 
• Niet eten of drinken. 
• Laat patiënt niet alleen. 
• Bij braken: hoofd opzij leggen, zorg dat hij zich niet verslikt in braaksel. 
• Als patiënt naar de wc gaat, deur niet op slot doen.

Oorzaken van overgeven:

• Buikgriep (voedselvergiftiging is na 1 tot 3 dagen over).
• Hormoonveranderingen vroeg in de zwangerschap
• Veel stress
• Een zonnesteek
• Migraine
• Hersenschudding
• Evenwichtsstoornissen (zoals bij reisziekte)Extra alert met braken bij;
• Baby`s en kinderen, ernstig zieken,  ouderen,  hartziekte, nierziekte en medicijnen gebruikt.
• vaker bij kinderen: hersenvlies-ontsteking

Hygiëne:

• Was je handen met water en zeep.
• Droog handen goed af met een schone handdoek of papieren doekjes.
• Was en droog je handen elke keer als je naar de wc bent geweest. En voordat je eten of drinken klaarmaakt.
• Was gebruikte glazen, borden en bestek goed af.

Leeftijd en braken;

Kinderen jonger dan 2 jaar kunnen snel uitdrogen. Dat kan al binnen 24 uur. Vooral baby's jonger dan 3 maanden.

Kinderen ouder dan 2 jaar kunnen binnen 2 tot 3 dagen uitdrogen.

Medicatie gebruik:

geef je over binnen 4 uur na inname? Het kan zijn dat je lichaam de medicijnen dan niet heeft opgenomen. Neem contact op met eigen huisarts om te overleggen.

Tussentijdse adviezen bij hevige buikpijn en braken:

• Niet eten en drinken, geen pijnstillers. 
• Is de patiënt bleek en klam, zweet hij of gaat hij flauwvallen: voorzichtig laten liggen.

Kind kan vooral snel uitdrogen als het 1 of meer van deze klachten heeft:

meer dan 6 keer per dag diarree

diarree en overgeven

koorts (38 graden of hoger) met diarree of overgeven

niet of minder drinken dan normaal, met diarree of overgeven

Hieraan kun je merken dat je kind aan het uitdrogen is

erg veel dorst

een halve dag of langer niet plassen of geen natte luier

een droge mond

huilen zonder tranen

snelle hartslag

Dehydratie bij kinderen

Suf of niet makkelijk wakker te krijgen.

In de war of reageert niet zoals je gewend bent.

Valt flauw of bijna flauw.

Ademt snel.

Heeft koude armen en benen.

Oorzaken braken:

Oesofagusvarices - spataderen in slokdarm

Koliekpijn

Ileus - darmobstructie

Gastro-enteritis - Doorgaans een virale infectie van maag en darmen

Gastritis - Het slijmvlies van de maag

Hartinfarct

Diabetes de novo:

novo’ is afkomstig uit het Latijn en betekent letterlijk ‘vanuit het nieuwe’, wat in het geval van diabetes mellitus de novo slaat op de eerste persoon in de familie-stamboom.

Kans op uitdroging (dehydratie)

Kans op dehydratie Algeheel	Kans op dehydratie <2 jaar of >70jaar	Kans op dehydratie tussen de 2-70jaar
Meer dan 6 keer per dag diarree	1 Dag frequente (>6dd) waterdunne diarree	3 Dagen frequente (>6 dd) waterdunne diarree
Diarree en overgeven
Koorts (38 graden of hoger) met diarree of overgeven	1 Dag waterdunne diarree en koorts	Waterdunne diarree en 3 dagen koorts
Niet of minder drinken dan normaal, met diarree of overgeven		Frequente waterdunne diarree met minimale vochtopname en opvallende dorst.

laten we eerst kijken naar kans op uitdroging. Dit heeft alles te maken met braken en of diarree.

Klachten uitdroging; tevens vangnet

Klachten van uitdroging; 1 of meer klachten van:	Ernstige uitdroging; 1 of meer klachten van:
Je plast niet of weinig.	Je bent in de war.
Als je toch plast, is je plas donker.	Je ademhaling gaat snel.
Je hebt erg veel dorst.	Je hartslag gaat snel.
Je hebt een droge mond.	Je armen en benen voelen koud.
Je voelt je suf.
Je voelt je duizelig of valt flauw.

Vangnet kun je hier dan ook prima op geven!

Adviezen bij diarree

Adviezen: Drinken bij diarree en overgeven	Adviezen: Eten bij diarree en overgeven	Adviezen: bij diarree en buikkrampen
extra vaak drinkt (2-3L p.d.)	paar dagen niet of minder eten is niet erg	kleine beetjes eten en drinken.
glas water, thee of bouillon nadat je diarree had.	Als je weer trek hebt, kun je weer eten waar je zin in hebt. (begin met kleine beetjes)	Warme kruik op buik of warm bad
Drink kleine beetjes en vaker (elke 5 tot 10 minuten 1 of 2 slokken)	Helemaal niet eten of een speciaal dieet is niet nodig.
Drink geen zoete dranken als de diarree langer dan 1 week duurt of steeds terugkomt.

Medicatie bij diarree:

ORS

Gebruiken bij:

• 6 X per dag of meer ontlasting, zo dun

        als water

• 4 X per dag of meer moet overgeven
  
• Als je door overgeven of koorts extra veel

       vocht verliest, en je te weinig drinkt of veel         dorst houdt

• Als je ouder bent dan 70 jaar 

Medicatie bij diarree:

Loperamide

Gebruiken bij:

• Medicijnen als 'stopmiddel' voor op reis
• Loperamide zorgt er niet voor dat je sneller beter wordt.
• Bijwerking: verstopping
• OTC
• Neem het maximaal 2 dagen.

Gebruik het niet bij:

Koorts, diarree met bloed, zwangerschap, borstvoeding, kinderen jonger dan 8 jaar.

ORS is een drankje met speciale suikers (glucose) en zouten. Die heeft het lichaam nodig om vocht op te nemen en vast te houden.

Loperamide

Vangnet bij braken

Algeheel vangnet bij braken	Kinderen jonger dan 2 jaar
Hevige buikpijn	Erge buikpijn
Suf of verward bent of bijna flauw valt;	Suf of niet reageert zoals gewend
Een dag niet meer heeft geplast	Als het een halve dag niet heeft geplast;
Bloed bij het braaksel zit	Bloed bij braaksel
Overgeeft na val	Overgeven na val
	Niet willen drinken
	Bij diarree en koorts

Bij koorts en braken: ook denken aan middenoorontsteking of blaasontsteking.

Adviezen bij baby`s en braken

• Doorgaan met borstvoeding of flesvoeding als normaal.
  
• Doe geen extra water in de flesvoeding.
  
• Geef wat vaker de borst of de fles als het kind daarom vraagt.
• Tussen de voedingen door ook zo vaak als mogelijk een paar slokjes water. 

        BV: elke 5 minuten door in de speen wat water te doen of steeds een beetje water geven met

                een lepeltje

• Misschien moet het kind na het drinken steeds overgeven. Blijf dan toch steeds drinken

       geven. (ook als het kind overgeeft blijft er wel een beetje vocht binnen).

Kinderen jonger dan 2 jaar kunnen snel uitdrogen. Dat kan al binnen 24 uur. Vooral baby's jonger dan 3 maanden.

Kinderen ouder dan 2 jaar kunnen binnen 2 tot 3 dagen uitdrogen.

Medicatie bij braken

Het belangrijkste is dat het kind genoeg drinkt. 

• Alleen als een kind met buikgriep uitdroogt, kan een medicijn soms iets helpen. Dit medicijn heet Ondansetron
• Metoclopramide of domperidon (supp) ( tegen misselijk zijn en overgeven, . Deze medicijnen helpen niet bij kinderen. Ze kunnen wel nare bijwerkingen hebben.
• ORS

We bekijken de triagekaarten van:

• Diarree
• Braken

Zijn daar nog vragen over?

triagewijzer.nhg.org

U3: Dehydratie

< 2 jaar of  > 70 jaar

Aanwijzingen voor dreigende dehydratie: 

• 1 dag frequente (>6dd) waterdunne diarree;
•  1 dag waterdunne diarree en koorts.

Tussen de 2 - 70 jaar

• 3 dagen frequente (>6 dd) waterdunne diarree;
• waterdunne diarree en 3 dagen koorts;
• frequente waterdunne diarree met minimale vochtopname en opvallende dorst.

Kans op uitdroging:

meer dan 6 keer per dag diarree

diarree en overgeven

koorts (38 graden of hoger) met diarree of overgeven

niet of minder drinken dan normaal, met diarree of overgeven

Uitingen van uitdroging:

erg veel dorst

een halve dag of langer niet plassen of geen natte luier

een droge mond

huilen zonder tranen

snelle hartslag

Adviezen:

Goed drinken, meer dan normaal.

Kleine beetjes,

Borstvoeding doorzetten en dit hoef je niet te verdunnen.

ORS-junior gebruiken,

Denk om hygiëne,

Eten op moment dat kind hier zin in heeft en wat goed valt. Door eten voelt kind zich vaak wel wat fitter.

De klachten zijn vaak binnen 1 week verdwenen.

Contact opnemen bij verslechtering of nieuwe klachten.

Contact bij:

koorts,

hevige buikpijn,

zieke indruk,

uitdrogingsverschijnselen,

sufheid.

ORS=

combinatie van suiker met zout. Daarmee houdt het lichaam vocht beter vast.

triagewijzer.nhg.org

Klassikaal casus oefenen

• Pak je gesprekswijzerkaart erbij 
• Typ mee in het SOEP formulier

Volgende week

De onderwerpen zijn: 

• Herhaling gespreksfasen
• Urinewegproblemen

Huiswerk heb je gemaakt voordat de volgende les begint: 

• Medilect : urinewegproblemen