PO Gedrag

PO Biologie Gedrag
Blijdorp
Bokito leeft helaas niet meer, was grote publiekstrekker.

Tijdens de domeinweek gaan we naar Blijdorp,

Hier gaan jullie een Praktische Opdracht (PO) maken.

1 / 40
suivant
Slide 1: Diapositive
BiologieMiddelbare schoolvmbo tLeerjaar 3

Cette leçon contient 40 diapositives, avec quiz interactifs, diapositives de texte et 2 vidéos.

time-iconLa durée de la leçon est: 45 min

Éléments de cette leçon

PO Biologie Gedrag
Blijdorp
Bokito leeft helaas niet meer, was grote publiekstrekker.

Tijdens de domeinweek gaan we naar Blijdorp,

Hier gaan jullie een Praktische Opdracht (PO) maken.

Slide 1 - Diapositive

Wat is gedrag?
Alles wat een organisme doet!
Dus alle handelingen. 

Soms in gedragsketen. 
Dat zijn opeenvolgende handelingen.
Met name voor de voortplanting bij dieren speelt dit een rol. 
 (volgende slide)

Slide 2 - Diapositive

Gedragsketen
Als gedrag uit een serie gedragselementen in een vaste volgorde bestaat noemen we dat een gedragsketen.

Een voorbeeld van een gedragsketen is baltsgedrag bij dieren. 

Slide 3 - Diapositive

Gedragsketen

Slide 4 - Diapositive

Wat is gedrag?
Alles wat een organisme doet!

Gedrag ontstaat door prikkels:
  • Inwendige: hormonen/honger/dorst
  • Uitwendige: licht/ geluid/ geur/ smaak/ tast/ druk

Slide 5 - Diapositive

Een reactie op een prikkel = respons

Slide 6 - Diapositive

Hoe wordt gedrag veroorzaakt?
Prikkel  -------> Respons
handelingen

Slide 7 - Diapositive

Zien we in deze afbeelding gedrag?
A
Ja
B
Nee

Slide 8 - Quiz

Door wat voor prikkel kan dit gedrag zijn ontstaan?
A
Inwendige prikkel: zicht
B
Uitwendige prikkel: zicht
C
Inwendige prikkel: honger
D
Uitwendige prikkel: honger

Slide 9 - Quiz

Gedrag objectief bestuderen
Alleen feiten benoemen:
  1. Fout: de gorilla is boos
  2. Goed: de gorilla opent zijn mond en laat zijn tanden zien

Punt 1 is een mening, dit is niet een objectieve omschrijving van gedrag.



Slide 10 - Diapositive

Hoe omschrijven we OBJECTIEF het gedrag van de hond op de afbeelding?
A
De hond is blij
B
De hond is energiek
C
De hond ligt
D
De hond kwispelt met zijn staart

Slide 11 - Quiz

Objectief
Subjectief
Is het gedrag subjectief of objectief?
Lopen
Liggen
Genieten
Lief zijn
Verdrietig zijn
Boos zijn
Krabben
Klimmen

Slide 12 - Question de remorquage

 sleutelprikkel 
sleutelprikkel: een prikkel die (bij motivatie) altijd het zelfde gedrag veroorzaakt. 
remmen 
rijden 

Slide 13 - Diapositive

Sleutelprikkel
Een prikkel die een doorslaggevende rol speelt bij het ontstaan van bepaald gedrag (door sterkere motivatie)


Slide 14 - Diapositive

Supranormale prikkel
Prikkels die een sterkere 
motivatie en grotere kans 
op respons dan de 
gewone sleutelprikkel.

Slide 15 - Diapositive

Ethologie: de studie van gedrag

Slide 16 - Diapositive

Stap 1: 
Ethogram maken
  • Bekijk het gedrag van een dier uit een filmpje van youtube.
  • Maak een objectieve omschrijving van alle handelingen van het dier.
  • Geef de handelingen een korte naam.
  • Geef de handelingen een afkorting.

Slide 17 - Diapositive

Stap 2:
Protocol maken
  • Maak een tabel.
  • Noteer om de 5 seconden objectief het gedrag wat je ziet van een dier.  
  • Noteer de afkorting in de tabel.
  • Observeer het gedrag 3 minuten.

Slide 18 - Diapositive

Protocol
Ethogram
Wat hoort bij een ethogram en wat hoort bij een protocol?
Beschrijving van alle handelingen die het dier kan doen.
Lijst van opeenvolgende handelingen van een dier. 

Slide 19 - Question de remorquage

Stap 3: 
Frequentieanalyse maken
  • Gebruik je ingevulde protocol.
  • Turf hoe vaak een handeling voorkomt.
  • Maak een staafdiagram van de resultaten.
  • Zorg voor een goede schaalverdeling.
  • Benoem de assen.
  • Geef je staafdiagram een titel.

Slide 20 - Diapositive

2

Slide 21 - Vidéo

02:00
Welke OBJECTIEVE handelingen zie je allemaal in het filmpje over de aap?

Slide 22 - Question ouverte

Ethogram 

Slide 23 - Diapositive

01:00
Welke OBJECTIEVE handelingen zie je allemaal in het filmpje over de aap?

Slide 24 - Question ouverte

Protocol: deze ga je nu invullen

Slide 25 - Diapositive

2

Slide 26 - Vidéo

01:00
Je bent nu hier: 

Slide 27 - Diapositive

00:00
Oefenen:
Iedere keer als ik 'ja' zeg noteer je de afkorting van de handeling die het aapje op dat moment doet in de tabel!

Let op: het gaat heel snel. Na een minuut nemen we even pauze.
Waarom doen we dit, zodat jullie dit al een keer gedaan hebben voordat we naar Blijdorp gaan. 

Slide 28 - Diapositive

Aangeboren / aangeleerd gedrag
Aangeboren: Vanaf de geboorte aanwezig.

Aangeleerd gedrag: Tijdens je leven geleerd.

Slide 29 - Diapositive

Aangeboren/aangeleerd
  • Aangeboren eigenschappen (nature) : eigenschappen die erfelijk zijn
  • Aangeleerde eigenschappen (nurture): normen, waarden en gewoonten die je overneemt van je ouders, vrienden je omgeving
Aangeboren/aangeleerd
  • Aangeboren eigenschappen: eigenschappen die erfelijk zijn
  • Aangeleerde eigenschappen: normen, waarden en gewoonten die je overneemt van je ouders, vrienden je omgeving

Slide 30 - Diapositive

Vorming van gedrag
Gedrag bestaat uit
  • Erfelijk gedrag(aangeboren)
  • Aangeleerd gedrag
  • Nieuw gedrag 
Gedrag = mix van aangeboren, 
aangeleerd en eventueel
 nieuw gedrag



Slide 31 - Diapositive

Inprenten
  • Inprenten = Leren in een gevoelige periode.

  • Vaak bij herkennen moeder zoals bij ganzen.

Slide 32 - Diapositive

Oefenen (trial-and-error)
  1. Imiteren, 
  2. inprenting 
  3. oefenen (trial-and-error)
  4. conditioneren, 
  5. gewenning, 

Slide 33 - Diapositive

Conditionering

Slide 34 - Diapositive

Leren door gewenning
  • Gewenning = het afleren te reageren op prikkels.

  • Voorbeelden?
  • Met je schoudermaatje bedenk je een tweetal voorbeelden. 

Slide 35 - Diapositive

Rangorde

Slide 36 - Diapositive

Rangorde
Binnen een groep dieren is er altijd een rangorde

Dominant: overheersend 
Onderdanig: onder dominant 

Is de rangorde duidelijk in groepen dan is er weinig ruzie!

Bij kippen heet de rangorde de pikorde

Slide 37 - Diapositive

Hoe werken dieren samen?
Veel dieren zijn groepsdieren
Samenwerken in zo'n groep gaat het 
beste met een taakverdeling

Slide 38 - Diapositive

Sociaal gedrag
Taakverdeling: Dieren in een groep vertonen ander gedrag dan hun soortgenoten. Dit verbetert hun overlevingskans.
Territoriumgedrag: Eigen leefgebied verdedigen, zodat ze genoeg voedsel en ruimte hebben om nakomelingen groot te brengen. Onder territoriumgedrag valt ook:
  • Dreiggedrag
  • Aanvalsgedrag
  • Vluchtgedrag


Slide 39 - Diapositive

Hebben we nog vragen?
In de dierentuin gedragen we ons netjes,
gooien afval in de afvalbakken.
Volgen de regels van de dierentuin 
en hebben we veel plezier. 

Slide 40 - Diapositive