4.3 Reactievergelijking kloppend maken

• Scheikunde
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 3,4

H4 Nieuwe stoffen maken

Deze les:

• 4.3 Reactievergelijking kloppend maken

H4 Stoffen maken

Molecuulformules

Elke stof heeft een naam en een molecuulformule.

In de molecuulformule staan de atoomsoorten die in het molecuul zitten en hoevéél van elk atoomsoort (index)

4.3 Reactievergelijkingen kloppend maken

Molecuulformules

Stoffen die uit niet metaal atomen bestaan noemen we moleculen of moleculaire stoffen.

Molecuultekening

Molecuultekening van water

Bestaat uit:

• 1 atoom zuurstof (O)
• 2 atomen waterstof (H)
• 1 molecuul

Molecuulformule

Molecuulformule:

2x een H-atoom

1x een O-atoom

Het kleine getal is de index en zegt hoe veel van een soort atomen aanwezig is, dit staat altijd achter het element.

Index is 1 laat je weg!

Index

Het kleine getal is de index en zegt hoe veel van een soort atomen aanwezig is, dit staat altijd achter het element.

Index is 1 laat je weg!

Coëfficiënt

Coëfficiënt staat voor de molecuulformule en geeft aan hoeveel moleculen ervan zijn. 

Voorbeeld: 3 CO2

3 * 1 atomen C (koolstof) dus 3 atomen totaal

3 * 2 atomen O (zuurstof) dus 6 atomen totaal

Cl₂ara F₂ietst N₂ooit I₂n H₂aar O₂nderBr₂oek

Molecuulformules

4.3 Reactievergelijkingen kloppend maken

Atoommodel van Dalton

• Atomen zijn de bouwstenen van stoffen.
• Atomen zijn niet te vernietigen.
• Bij een chemische reactie veranderen de atomen niet, maar worden ze anders gerangschikt.

4.3 Reactievergelijkingen kloppend maken

 Schrijf het aantal atomen op dat je aan elke kant van de vergelijking hebt.

Kijk naar de index naast elk atoom om het aantal atomen in de vergelijking te achterhalen.

Bewaar waterstof en zuurstof altijd voor het laatst. Dit betekent dat je de koolstofatoom eerst in evenwicht moet brengen.

Breng vervolgens de waterstofatomen in evenwicht.

Breng tot slot de zuurstofatomen in evenwicht.

Reactievergelijkingen kloppend maken

H2O (l) + Na (s) -> H2 (g) + NaOH (aq)

Na

O

H

Eerst noteer je de reactie vergelijking. Vervolgens zet je de aanwezige elementen eronder, in volgorde van minste naar meeste aanwezig.

Reactievergelijkingen kloppend maken

H2O (l) + Na (s) -> H2 (g) + NaOH (aq)

Na

O

H

Vervolgens controleer je stap voor stap of de hoeveelheid aanwezige atomen kloppen. Klopt dit niet? Dan pas je de hoeveelheid aan, en begin je weer van boven.

Reactievergelijkingen kloppend maken

H2O (l) + Na (s) -> H2 (g) + NaOH (aq)

1 Na 1

O

H

Eerst bij natrium: zowel links als rechts zijn er 1 natrium atoom aanwezig.

Reactievergelijkingen kloppend maken

H2O (l) + Na (s) -> H2 (g) + NaOH (aq)

1 Na 1

 1 O 1

H

Vervolgens bij zuurstof: zowel links als rechts zijn er 1 zuurstof atoom aanwezig.

Reactievergelijkingen kloppend maken

H2O (l) + Na (s) -> H2 (g) + NaOH (aq)

1 Na 1

 1 O 1

2 H 3

Bij Waterstof zien we dat het mis gaat. Links van de pijl zijn er twee waterstof atomen, maar rechts van de pijl in totaal 3.

Hier moet dus iets veranderd worden.

Reactievergelijkingen kloppend maken

H2O (l) + Na (s) -> 1/2 H2 (g) + NaOH (aq)

1 Na 1

 1 O 1

2 H 2

Door te H2 te vermenigvuldigen met 1/2 klopt de verhouding hier weer. Alleen mogen er geen breuken in een antwoord staan van een reactievergelijking.

Reactievergelijkingen kloppend maken

2 H2O (l) + 2 Na (s) -> 1 H2 (g) + 2 NaOH (aq)

2 Na 2

 2 O 2

4 H 4

Dus door alles met 2 te vermenigvuldigen haal je de breuken weg, en klopt het antwoord weer.

Regels kloppend maken

• Voor en na de pijl moeten van elke atoomsoort evenveel atomen zijn 
  
• Aan de moleculen zelf mag je niets veranderen (de index verandert niet) 
  
• Als je op een half getal uitkomt voor de moleculen, doe je alle getallen (coefficienten) keer 2 
  

Van reactieschema naar reactievergelijking.

De vorming van vast kaliumbromide door de reactie tussen vast kalium en vloeibaar broom.

• Reactieschema:

• kalium (s) + broom (l) → kaliumbromide (s)

Reactieschema en reactievergelijking

Van reactieschema naar reactievergelijking.

Reactieschema:

kalium (s) + broom (l) → kaliumbromide (s)

• Reactievergelijking:

• ... K (s) + ... Br₂ (l) → ... KBr (s)

Reactieschema en reactievergelijking

Van reactieschema naar reactievergelijking.

kalium (s) + broom (l) → kaliumbromide (s)

... K (s) + ... Br₂ (l) → ... KBr (s)

• Atomen zijn niet te vernietigen

• We gaan de reactievergelijking kloppend maken

Reactieschema en reactievergelijking

Van reactieschema naar reactievergelijking.

kalium (s) + broom (l) → kaliumbromide (s)

2 K (s) + ... Br₂ (l) → 2 KBr (s)

Reactieschema en reactievergelijking

Van reactieschema naar reactievergelijking.

Ammoniak wordt ontleed in stikstof en waterstof.

• ammoniak (g) → stikstof (g) + waterstof (g)

• ... NH₃ (g) → ... N₂ (g) + ... H₂ (g)

• ... NH₃ (g) → ... N₂ (g) + ... H₂ (g)

Reactieschema en reactievergelijking

Van reactieschema naar reactievergelijking.

Ammoniak wordt ontleed in stikstof en waterstof.

• ammoniak (g) → stikstof (g) + waterstof (g)

• ... NH₃ (g) → ... N₂ (g) + ... H₂ (g)

• 2 NH₃ (g) → ... N₂ (g) + ... H₂ (g)

Reactieschema en reactievergelijking

Van reactieschema naar reactievergelijking.

Ammoniak wordt ontleed in stikstof en waterstof.

• ammoniak (g) → stikstof (g) + waterstof (g)

• ... NH₃ (g) → ... N₂ (g) + ... H₂ (g)

• 2 NH₃ (g) → ... N₂ (g) + 3 H₂ (g)

Reactieschema en reactievergelijking

phet.colorado.edu