Taalverzorging A jaar 3

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo lwoo, t
• Leerjaar 3

Welkom 

Binnen = beginnen 

Pak je boek en ga naar de juiste pagina. 

Wat gaan we doen?

We gaan de komende weken aan de slag met Taalverzorging boek A.

De volgende onderwerpen komen aan bod:

• Grammatica (persoonsvorm, onderwerp, werkwoordelijk gezegde en lijdend voorwerp)
• Werkwoord spelling (persoonsvorm tt, persoonsvorm vt en voltooid deelwoord)
• Voegwoorden
• Meervoud 
• Komma's 

Leerdoelen 

De komende vijf weken werken we aan de volgende leerdoelen: 

• Je kunt samengestelde zinnen herkennen.
• Je kunt hoofd- en bijzinnen van elkaar onderscheiden.
• Je kunt voegwoorden in een zin herkennen. 
• Je kunt de persoonsvorm in samengestelde zinnen spellen 

• Je kunt de persoonsvorm, onderwerp, werkwoordelijke gezegde en lijdend voorwerp in een zin herkennen.
• Je kunt het verschil tussen een persoonsvorm en een voltooid deelwoord benoemen.
• Je kunt komma's op de juiste plek zetten.
• Je kunt zelfstandige naamwoorden in het meervoud spellen. 

Oefenen pv-ow-wg

1. Vanmorgen moesten we op de trap gaan zitten tijdens het tweede lesuur. 

2. De conciërge wees ons eerst de ruimte voor de gymzaal aan.

3. We zullen hier waarschijnlijk geen les kunnen krijgen. 

4.  Op school vermaakt Stijn ons vaak tijdens de pauze.

5. Vandaag mogen we hem wel even speciaal bedanken. 

6. Voor deze keer hebben we voor haar iets lekkers meegenomen. 

7. Toby en Jip hadden graag koekjes willen bakken. 

Het lijdend voorwerp

wie/wat + wwg + onderwerp = lijdend voorwerp. 

Wie of wat

+

wwg

+

lijdend voorwerp

onderwerp

=

Oefenen

Benoem: pv - ow - wg - lv 

1. Hij heeft onze school het kampioenschap van de stad bezorgd.

2. Aan het strand bij Zandvoort kun je in de zomer verschillende zandstructuren zien.

3. De rector heeft ons zijn besluit niet verteld.

4. Aan de leerlingen van 3D kon met de boodschap wel meedelen.

5. Mijn neef toont mij steeds zijn nieuwste computerspel.

6. Wij hebben Anouk voor schooltijd een verjaardagscadeau gegeven. 

Je gaat aan de slag met de opdrachten. 

Ben je klaar? Ga lezen of ga aan de slag met een ander vak. 

Aan de slag!

Aan de slag?

Aan de slag.

Persoonsvorm tegenwoordige tijd 

• STAM (IK)
  
• STAM + T (HIJ/ZIJ/U)
  
• MEERVOUD : Hele werkwoord (WIJ/JULLIE)
  

Oefenen persoonsvorm tt  

Noteer de persoonsvorm van de werkwoorden tussen haakjes in de tegenwoordige tijd.

1. Het stand in Almere (bieden) veel mensen een recreatiemogelijkheid.
   
   
2. In het weekend (verblijven) een groep watersporters in de buurt van de haven. 
   
   
3. Ook na schooltijd (betreden) een enkeling het strand om even uit te blazen.
   
   
4. Hoe (ervaren) je broer zijn nieuwe werkkring?
   
   
5. (Worden) je later net als je broer metaalwerker in het bedrijf van je vader?
   
   
6. Je (verbazen) je over de vele mogelijkheden na je opleiding. 

PV verleden tijd

Sterke werkwoorden 

lopen - liepen 

Blijven - bleven 

Schiet - schoot 

Zwakke werkwoorden 

Stam + de(n) of Stam + te (n)

2 manieren:

Maak het woord langer - hoor je een t of d? 

Toch hulp nodig? Gebruik ‘T X KoFSCHiP

Oefenen persoonsvorm vt 

Noteer de persoonsvorm van de werkwoorden tussen haakjes in de verleden tijd. Let op zwakke- en sterke werkwoorden!

1. Een journalist (verwoorden) de gebeurtenissen op correcte wijze.

2. Vorig jaar (bedragen) de winst van het bedrijf vier procent hoger.

3. Wij (wachten) meer dan een uur op de volgende trein.

4. Deze vriendelijke bloemist (verkopen) zeer bijzondere bloemen en planten.

5. Wij (verbazen) ons over het ontbreken van zwerfvuil in het buitenland. 

6. Tijdens de vakantie (ontmoeten) we veel hulpvaardige mensen. 

Oefenen pv tt en vt 

Noteer de persoonsvormen van de werkwoorden in de tegenwoordige en in de verleden tijd.

1. Het vliegtuig (landen) met hulp van verkeersleiders veilig op Schiphol.

2. De mensen (leiden) het vliegverkeer boven Nederland in goede banen.

3. Een verkeersleider (melden) de juiste aanvliegroute aan de piloot.

4. De piloot (verstaan) natuurlijk de taal van de verkeersleider.

5. Met speciale codes (worden) de juiste route en hoogte doorgegeven. 

6. Vliegentuigen (wachten) in parkeerbanen tot zij mogen landen. 

Voltooid deelwoord

• Wat zijn voltooid deelwoorden?
• Bij welke woordsoorten gebruik je het 't X kofschip? 

Oefenen voltooid deelwoord

Noteer het voltooid deelwoord van de werkwoorden tussen haakjes.

1. Om de Hoge Venen te leren kennen, hebben we een verzoek tot informatie (schrijven).

2. De Hoge Venen is een moerasachtig gebied waar men vlonders (aanleggen) heeft. 

3. Op deze manier kan het gebied voor toeristen (openstellen) worden.

4. Wij zijn dus naar het grensgebied tussen Duitsland en België (reizen).

5. Enkele hongerige toeristen hebben in het restaurant stevig (schransen).

6. Wij hebben ons die dag flink (uitsloven). 

Je gaat aan de slag met de opdrachten. 

Ben je klaar? Ga lezen of ga aan de slag met een ander vak. 

Aan de slag!

Aan de slag?

Aan de slag.

Voegwoord

De zinnen van een samengestelde zin plak je meestal aan elkaar met een voegwoord.

Voegwoorden zijn: en, maar, want, of, dat, omdat, als, toen, hoewel, terwijl.....

Maak een samengestelde zin

Gebruik een van de volgende voegwoorden: hoewel, omdat, zodat

1. Ilse raadpleegt de kaart van Rotterdam. Ze zoekt de weg naar de Euromast.

2. Milan beklimt een uitkijktoren. Hij heeft hoogtevrees.

3. Niels haast zich naar de trein. Hij komt op tijd thuis. 

Hoofdzin en bijzin

In een samengestelde zin staat altijd een hoofdzin. De volgende combinaties zijn mogelijk:

- hoofdzin + hoofdzin: het voegwoord staat er altijd tussenin.

- hoofdzin + bijzin: het voegwoord staat ertussenin.

- bijzin + hoofdzin: het voegwoord staat helemaal vooraan. 

• Voegwoorden die horen bij hoofdzin + hoofdzin: en - maar - want - dus 

• Voegwoorden die horen bij hoofdzin + bijzin of bijzin + hoofdzin: of - dat - omdat - als - toen - hoewel - terwijl 

Hoofdzin en bijzin

In een samengestelde zin staat altijd een hoofdzin. De volgende combinaties zijn mogelijk:

- hoofdzin + hoofdzin: het voegwoord staat er altijd tussenin.

- hoofdzin + bijzin: het voegwoord staat ertussenin.

- bijzin + hoofdzin: het voegwoord staat helemaal vooraan. 

• Voegwoorden die horen bij hoofdzin + hoofdzin: en - maar - want - dus 

• Voegwoorden die horen bij hoofdzin + bijzin of bijzin + hoofdzin: of - dat - omdat - als - toen - hoewel - terwijl 

Even oefenen 

Uit welke combinatie bestaan de onderstaande zinnen: HB - HH - BH. Noteer ook het voegwoord

1: Ik ga naar de stad en ik koop een nieuwe tas.

2: Of de mooiste tas afgeprijsd is, moet ik nog gaan onderzoeken.

3: Ik heb al online gezocht naar een tas, maar ik heb geen tas gevonden.

4: Ik heb een nieuwe tas nodig, omdat mijn oude kapot is gegaan.

5: Vandaag ga ik een nieuwe tas kopen, omdat de tas in de aanbieding is.

Je gaat aan de slag met de opdrachten. 

Ben je klaar? Ga lezen of ga aan de slag met een ander vak. 

Aan de slag!

Aan de slag?

Aan de slag.

Meervoud op -s 

De uitspraak verandert niet met -s achter het woord. 

Bijvoorbeeld: tafel - tafels / etage -etages 

Meervoud op 's

Meervoud op -'s: de uitspraak verandert met -s achter het woord. Als een woord eindigt op i, -a, -o, -u, -y dan schrijf je in het meervoud een 's. 

 

Bijvoorbeeld: baby - baby's / taxi - taxi's / foto - foto's / camera - camera's 

Uitzondering: Als er een klinker voor de y staat, schrijf je de s eraan vast

Bijvoorbeeld: essay - essays / jockey - jockeys

Meervoud -ën / -iën / -ieën

LET OP KLEMTOON!

• Porie -> Poriën ->N erachter -> klemtoon op eerste lettergreep
  
  
• Bacterie -> Bacteriën -> N erachter -> klemtoon op middelste lettergreep
  
  
• Kopie -> Kopieën -> extra E -> klemtoon op laatste lettergreep

Oefenen met meervoudsvormen 

 

Noteer het meervoud van de woorden.

Kies uit: -ën / -iën / -ieën

Zee

Historie

Kopie

Aardolie

Technologie

Oefenen met meervoudsvormen 

Noteer het meervoud van de woorden:

Kies uit -s of -'s 

Bananenschil

Stoof 

Piano

Lolly 

Regenbui

Badpak

Je gaat aan de slag met de opdrachten. 

Ben je klaar? Ga lezen of ga aan de slag met een ander vak. 

Aan de slag!

Aan de slag?

Aan de slag.

Komma

 De komma is een korte pauze in een zin.

Je gebruikt een komma...	bijvoorbeeld
als je iemand aanspreekt	'Hé, wat doe jij hier?' 'Jan, stop daarmee!'
tussen delen van een opsomming	In de zomer ga ik fietsen, zwemmen, wandelen en raften.
voor (onderschikkende) voegwoorden als: want, maar, omdat, zoals.	In deze zin staat een komma, want er staat een voegwoord in.
tussen twee persoonsvormen	Pas toen hij dat zei, vielen de puzzelstukjes op z'n plaats.

Even oefenen

Zet de komma op de juiste plaats(en)

1. Als het goed is is het morgen mooi weer.
2. Gaan we met de bus de tram of de trein op schoolreis?
3. Dit jaar gaan we kamperen omdat we een nieuwe caravan hebben. 
4. Als je hier de hoek om gaat kom je bij de bushalte.
   
5. De boer werkt op het land zodat daar bloemkool kan groeien. 
6. Toen ze thuis kwam ging ze op de bank zitten.
7. 'Jurre wil je even helpen?'
8. We kopen soesjes koekjes en tijgerbrood.

Je gaat aan de slag met de opdrachten. 

Ben je klaar? Ga lezen of ga aan de slag met een ander vak. 

Aan de slag!

Aan de slag?

Aan de slag.

Afsluiting

We werken aan de volgende leerdoelen:

• Je kunt samengestelde zinnen herkennen.
• Je kunt hoofd- en bijzinnen van elkaar onderscheiden.
• Je kunt voegwoorden in een zin herkennen.
• Je kunt de persoonsvorm in samengestelde zinnen spellen

• Je kunt de persoonsvorm, onderwerp, werkwoordelijke gezegde en lijdend voorwerp in een zin herkennen.
• Je kunt het verschil tussen een persoonsvorm en een voltooid deelwoord benoemen.
• Je kunt komma's op de juiste plek zetten.
• Je kunt zelfstandige naamwoorden in het meervoud spellen.