Mondelinge taalvaardigheid

• Ned
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

Wat gaan we doen?

- Theorie over mondelinge taalvaardigheid

- Opdracht 

- Nabespreken

Doel: Je kan aan het einde van de les de hoofdvraag beantwoorden. Je kan meer vertellen over MT. Je gaat nadenken over wat er mogelijk is met MT.

Mondelinge Taalvaardigheid

Hoofdvraag: 

Hoe kunnen leerlingen bewuste ontwikkelaars worden van hun eigen mondelinge taalvaardighid binnen de mogelijkheden van school?

Wat doe jij als docent met mondelinge taalvaardigheid in je lessen?

Ravensloot, Nollet & Bron (2013)

• Debat--> competitie-element, snelle interactie, minder diep, mondige leerlingen aan het woord
  
  
• Wens docent--> argumenteervaardig en kritisch denken
  
  
• Burgerschap belangrijk--> aandacht voor inhoud, verdiepen in standpunten, samenwerken met andere schoolvakken
  
  
• Reflecteren op argumentatie, taalgebruik, presentatie, maar ook: nieuwe inzichten opgedaan, mening veranderd en gevoel van de leerling
  

Hoeveel lessen besteed je aan MT?

Onderzoek en disbalans

• Weinig tot geen onderzoek naar mondelinge taalvaardigheid. Laatste was in 2007 (Bonset&Braaksma, 2008
         --> Gevolgen voor de doorlopende leerlijn
  
  
• Tot de invoering van de Tweede Fase 50% MT en sinds 2012 9%.  Disbalans is ontstaan in 1995 door het advies van VOG-N. (Witte, 2017)

Hoe beoordeel je MT bij je leerlingen?

Wurth et al., 2016

• Reflecteren op eigen leerproces, begrijpen op welke wijze je wordt beoordeeld, leren van feedback.
  
  
• Feedbackmodel helpt --> beginsituatie-einddoel, focus op de taak, goed voor zelfvertrouwen, angsreducerend.

Liebrand (1996)

• Schoolonderzoek Over-Betuwe College
• Voorbereiding, 6-8 lln discussieren, 20 lln observeren met observatelijsten, nabespreken, geen voorzitters.
• Duidelijk aangeven waarop gelet wordt:, bijvoorbeeld: signaalwoorden, structuur, articulatie etc.

Wat is mondelinge taalvaardigheid?

Byrnes & Wasik 

1. Een geheel aan fonologische, semantische en grammaticale kennis van een taal;

2. Communiceren;.

3. (communicatieve) doelen bereiken;

4. Begrip en doelmatig gebruik van complexe taalvaardigheden (humor, ironie, figuurlijk taalgebruik).

Taalverwerving

Formalisten (Chomsky): taal is een aangeboren vermogen;

Functionalisten (Bloom): taal ontwikkelt zich vanuit de wens doelen te bereiken.

Waarom moeten docenten zich druk maken over het vergroten van mondelinge taalvaardigheid van de leerling?

1. Spreekvaardigheid ↔ schoolsucces;

2. Spreekvaardigheid ↔ onderhouden van sociale relaties;

3. Complexe taalvaardigheden nodig om bv. fictiewerken te begrijpen.

Hoe ontwikkelt taalvaardigheid zich met de jaren?

> 6 jaar: fonologische, semantische en grammaticale kennis;

Blijvende ontwikkeling: communiceren, (communicatieve) doelen bereiken;

> 6 jaar: complexe vaardigheden (ironie, humor, liegen).

Welke factoren beïnvloeden taalvaardigheidsontwikkeling positief?

1. Fonologische, semantische en grammaticale kennis: taalaanbod;

2. Communicatie: geen hard bewijs;  

3.(Communicatieve) doelen bereiken: aanbod/voorbeeld;

        4.Complexe taalvaardigheden: leeftijd →groei werkgeheugen.

Mensen die niet mondeling taalvaardig zijn  

A Gemis van taalaanbod en voorbeeldgedrag: kunnen achterstand inhalen;

B Neurologische aandoeningen: autisme, beroerte, niet-aangeboren hersenletsel.

Effect op mondelinge taalvaardigheid (monotoon spreken, niet-herkennen van humor) bewijst de gecoördineerde samenwerking van verschillende hersengebieden. Ook hier soms verbetering door oefening mogelijk.

Good practice

Videofragment

Vragen beantwoorden

Antwoorden vergelijken

Referentiekader

Evaluatie hoofdvraag

Hoe kunnen leerlingen bewuste ontwikkelaars worden van hun eigen mondelinge taalvaardighid binnen de mogelijkheden van school?