klas 3 voorbereiding boekentoets 2

• Nederlands
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 3

Fictie

Wat gaan we leren?

1. Je kan een analyse maken van een fictieverhaal.
2. Je kunt voorbeelden uit een verhaal geven om je antwoord toe te lichten.

Wat gaan we doen: herhalen van de theorie en (snelle) oefenvragen tussendoor. Blijf alert, doe mee!

Herhaling fictie

Op welke punten moet je in ieder geval iets kunnen vertellen over je boek?

1. genre

2. personages

3. perspectief

4. tijd

5. mening over het boek

Genres

• Een genre is een soort verhaal.
• Elk genre heeft z'n eigen kenmerken-> leer deze
• Soms wordt een genre duidelijk gemaakt met een icoon.
• Let op: fictie en roman zijn GEEN voorbeelden van genres. 
• Voorbeelden: historisch verhaal, fantasieverhaal, sprookje, detective, thriller, science-fiction (volledige lijst op CL)

Wat is GEEN voorbeeld van een genre?

1. humor
2. liefdesverhaal
3. oorlogsverhaal
4. thriller

Een genre is:

1. onderwerp van een verhaal
2. een besmettelijke ziekte
3. een icoontje op de zijkant van het boek
4. soort verhaal

Genre?
(Harry Potter)

1. sprookje
2. science fiction
3. fantasie
4. spanning en avontuur

Perspectief

• ik -perspectief, personaal perspectief, alwetende verteller.
• Of: meervoudig perspectief
• Waarom kiest de schrijver voor een bepaald perspectief? Wat is het effect? 

Dus:

• ik-perspectief
• personaal perspectief
• alwetend perspectief
• meervoudig perspectief
  

Opgelet?
Welke 4 perspectieven zijn er in verhalen?

Ik-perspectief

• Je ziet alles door de ogen van de verteller;
• Geschreven in de ik-vorm;
• Leert de ik-persoon heel goed kennen;
• Komt niet te weten wat andere personages voelen of denken.

Personaal perspectief

• Je ziet alles door de ogen van één persoon;
• Geschreven in de hij- of zij-vorm;
• Leert de hoofdpersoon goed kennen.

Personaal perspectief

Gieles probeerde zich een schuddende aarde voor te stellen. Een schuddend dak was hem niet vreemd. Als ‘s nachts zware vrachtkisten opstegen, bonkte het dak als een oude centrifuge. Gieles zapte weg van de aardbeving naar Animal Planet. Een vlooiende bonobo en haar jong zaten onder een boom. Zijn vriend Toon vertoonde overeenkomsten met apen.
                                           (Uit: Glijvlucht – Anne-Gine Goemans)

Alwetend 

• De verteller is iemand die alles weet van alle personages;
• Geschreven in de hij- en zij-vorm;
• Komt te weten wat alle personages zien, horen, voelen en denken;

• Verteller weet wat er is gebeurd en wat nog gaat gebeuren.

Alwetend perspectief

Het was nog donker, toen in de vroege morgen van de tweeëntwintigste december 1946 in onze stad, op de eerste verdieping van het huis Schilderskade 66, de held van deze geschiedenis, Frits van Egters, ontwaakte.
                                                                (Uit: De avonden – Gerard Reve)

Meervoudig perspectief

Hoofdstuk 1: Ik had deze vakantie moeten afzeggen. Sinds ik ben opgestaan, heb ik al het gevoel dat ik moet huilen. 

Hoofdstuk 2: Denkt Lilly nou echt dat ik haar niet zie janken? Wat een muts. Geïrriteerd wend ik me van haar af.

Hoofdstuk 3: ‘Anouk.’ Iemand fluistert mijn naam. Waar ben ik? Het is nacht. En donker. Maar aan de grillige zwarte schaduwen om me heen kan ik zien dat ik in een bos ben.

                                                             (Uit: Shock – Mel Wallis de Vries)

Welke is onjuist?
Een personaal perspectief

1. is onbetrouwbaar
2. heeft een verteller die afwezig is in het verhaal
3. vertelt vanuit hij/zij
4. staat in de ik-vorm

Personages

• karakterbeschrijving: uiterlijke en innerlijke kenmerken, meningen en gevoelens.
• round of flat character? 
• hoofd - en bijpersonen

Personage - hoofdpersoon

• je weet wat hij denkt en voelt;
  
• je weet wat zijn karaktereigenschappen zijn;
• hij maakt een karakterontwikkeling door.
  - round characters!

Personage - bijpersoon

• je weet gedachten en gevoelens niet;
• ze veranderen niet;
• ze reageren vaak voorspelbaar.
  - flat characters!

Personages 

Hoofdpersonen en bijfiguren

Rond karakter: van dit personage weet je veel. Je weet wat hij denkt en voelt. Belangrijk: hij verwerft inzicht, hij verandert.

Vlak karakter: idem, maar verwerft géén inzicht.

Type: oppervlakkig personage, bijfiguur.

Rond karakter

Vlak karakter

Type

Eigenschappen van personages

Personages hebben eigenschappen, net als echte mensen. Aan de hand van deze eigenschappen kun je het karakter van personages beschrijven.

Voorbeelden van eigenschappen:
Betrouwbaar, verlegen, meeloper, driftig, zenuwachtig, spontaan, lui, slim, brutaal, arrogant, kalm, heldhaftig, lief etc.

Personages

Personages kun je op drie manieren leren kennen:

• Door wat ze zeggen en doen;

• Door wat ze denken en voelen;

• Door wat anderen over hen zeggen of denken.
  
  

Hoofdpersonen leer je vaak op alle drie de manieren kennen, bijfiguren niet.

Personage 'Forrest Gump'

Tijd in verhalen

Je kunt de tijd in verhalen op verschillende manieren beschrijven:

- In welke tijd speelt een verhaal zich af?

- Hoeveel tijd verloopt er in het verhaal?

- Wordt het verhaal in de juiste tijdsvolgorde verteld?

Wat moet je vertellen als je een vraag krijgt over de tijd in je boek?

1. In welke tijd en hoeveel tijd er voorbij gaat
2. In welke tijd het verhaal speelt en waarom
3. Hoeveel tijd er voorbij gaat en waarom
4. Hoe lang je over je boek hebt gedaan.

Tijd in verhalen

Om te bepalen in welke tijd een verhaal zich afspeelt, let je op de volgende zaken:

• jaartal
• historische figuren
• historische gebeurtenissen
• gewoontes, voorwerpen, kleding en eten
• omgeving

De plaats en tijd van een verhaal hebben invloed op...

1. sfeer en spanning
2. sfeer en onderwerp
3. tempo en aantal blz.
4. hoofdpersoon en sfeer

Wie laat zien in welke tijd het verhaal zich afspeelt?

1. de schrijver
2. de hoofdpersoon
3. de bijpersoon

tijd in verhalen

• chronologisch - van begin tot eind
• vooruitblikken - flashforward
• terugblikken- flashback

Mening over het boek

Koppel je mening altijd aan een onderdeel van je boek, bijvoorbeeld: de schrijfstijl: 

- Is de tekst moeilijk of makkelijk geschreven?

- In de verleden of tegenwoordige tijd geschreven?

- Veel overdrijvingen in de taal?

- Humor?

- etc...

Antwoorden in 3 stappen:

1. Het antwoord
2. De uitleg
3. Een voorbeeld uit je boek waarmee je je uitleg versterkt.                   Bijvoorbeeld : Wat is de vertelvorm van je boek? Er is sprake van een alwetende verteller. Dit weet ik, omdat de lezer een inkijkje krijgt in de gedachten en gevoelens van meerdere personages. Dat blijkt bijvoorbeeld uit dit fragment, waarin je leest hoe X zich voelt, maar ook hoeveel zorgen Y zicht maakt. "fragment ..." (blz. ...)