theorie leesvaardigheid leerjaar 1

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

Hoofdstuk 2

 leesvaardigheid

paragraaf 2.3

lezen

Wat doen we deze les?

• Opnieuw bekijken van de  theorie van LEZEN

Lesdoelen

• Je kent de theorie van leesvaardigheid

• Je kunt de theorie toepassen in teksten met vragen.

onderwerp:

oriënterend lezen

je bekijkt:

Datgene waar de tekst over gaat in één of een paar woorden.

Nooit een zin!

de titel, de tussenkopjes, illustraties, anders gedrukte woorden en je leest de eerste alinea

Indeling tekst:

deelonderwerpen

in het middenstuk:

onderwerp van een tekst: film

Inleiding, middenstuk en slot

de verschillende aspecten (kanten, delen) van het onderwerp.

deelonderwerpen:

actiefilms, griezelfilms, sciencefiction film

globaal lezen:

tussenkopjes:

Je leest de eerste en laatste zin van elke alinea.

Je kunt dan de deelonderwerpen bepalen van de alinea's. 

Soms bestaat een deelonderwerp uit één alinea. Soms gaan meer alinea's over hetzelfde deelonderwerp. Vaak zet de schrijver dan een tussenkopje boven die alinea's.

zoekend lezen:

Waar let je op:

 

Als je alleen iets wilt opzoeken in de tekst, kun je ook zoekend lezen. 

• tussenkopjes 
• anders gedrukte woorden (vet, cursief, onderstreept)
• opvallende tekens (bolletjes, nummers, sterretjes). 

Inleiding:

 

In de inleiding wordt duidelijk gemaakt waar de tekst over gaat. Vaak gebeurt dat met 

• een voorbeeld, een (grappig) verhaaltje (anekdote) of 
• een bijzondere situatie.       
• Daarmee wordt de lezer nieuwsgierig naar de rest van de tekst.

Slot:

Wat vind je daar?

 

• een conclusie of 
• een korte samenvatting. 
• Er wordt ook wel naar de toekomst gekeken of
• er wordt aangesloten bij de inleiding, zodat het verhaal mooi ‘rond’ is.  

Bij nieuwsberichten ontbreekt vaak het slot. In deze berichten staat het belangrijkste altijd in het begin van de tekst. 

Hoofdgedachte

 

• Hoofdgedachte: is één volledige zin, die samenvat wat in de tekst over het
  onderwerp gezegd wordt.  

• Je vindt de hoofdgedachte vaak in de inleiding of het slot. 

• Soms moet je die zelf formuleren.

 

Precies lezen:

 

• Om de hoofdgedachte van de tekst te bepalen, moet je de tekst precies lezen. 

• Je leest de tekst van het begin tot het eind heel nauwkeurig.

 

Oriënterend lezen

Globaal

lezen

Zoekend 

lezen

Precies

lezen

Je leest de eerste en laatste zinnen van elke alinea.

Je kunt de hoofdgedachte bepalen.

Je leest de eerste 

alinea.

Je let op opvallende tekens en tussenkopjes

Je kunt het onderwerp bepalen.

Je wilt de vertrektijd van de trein weten 

Je leest de tekst heel aandachtig van het begin tot het eind.

Je kunt de deelonderwerpen bepalen.

Tegenstellend verband

Er wordt iets gezegd en daarna wordt het tegenovergestelde beweerd.   

 

Signaalwoorden

maar, daarentegen, echter, integendeel, enerzijds … anderzijds, daar staat tegenover

Evert is een ontzettend avontuurlijke vent. Zijn vriend daarentegen is een enorme huismus die er geen behoefte aan heeft bijzondere dingen te beleven.

Tijdsvolgorde verband

Geeft aan in welke volgorde gebeurtenissen plaatsvinden

 

Signaalwoorden

eerst, intussen, terwijl, toen, vervolgens, daarna, voordat, nadat, zodra, ten slotte

Nog voordat Jaap was uitgesproken, gooide Sophie hem een glas water in het gezicht. Meteen daarna is ze vertrokken

Opsommend verband

Na een uitspraak of bewering worden verschillende dingen achter elkaar opgenoemd.    

 

Signaalwoorden

ook, verder, bovendien, nog, daarnaast, niet alleen … maar ook, ten eerste … ten tweede

Mijn vrije tijd gebruik ik voor leuke dingen. In de eerste plaats sport ik graag. Verder houd ik van televisiekijken. Ook vind ik het heerlijk om een spannend boek te lezen.

Tegenstellend 

verband

tijdsvolgorde

verband

Opsommend  

verband

Daarentegen

zodra

eerst

Ten slotte

Echter

Bovendien

Wat vind je nog lastig?

Huiswerk:

Maken opdracht 1 t/m 12 voor woensdag 26 januari