Les 2.1 de Cel en goedaardige gezwellen

De Cel
Periode 2
DA1V
Les 1
17 november 2022
1 / 31
volgende
Slide 1: Tekstslide
WelzijnMBOStudiejaar 1

In deze les zitten 31 slides, met tekstslides.

Onderdelen in deze les

De Cel
Periode 2
DA1V
Les 1
17 november 2022

Slide 1 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Vandaag
  • Welkom + Osiris
  • Anatomie + fysiologie de cel = menselijk lichaam
  • Goedaardige gezwellen
  • Opdracht
  • Huiswerk volgende les
  • Toetsstof periode 2

Slide 2 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Lesdoelen
  • Je kent de belangrijkste aspecten van de cel en de processen die daarbij horen
  • Je weet hoe het menselijk lichaam is opgebouwd
  • Je weet wat goedaardige gezwellen zijn en de terminologie daarbij

Slide 3 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

AFP

Slide 4 - Tekstslide

De cel is het kleinste zelfstandig functionerende deel van het menselijk lichaam. 
Vindt stofwisseling plaats (metabolisme), zorgen voor opbouw, afbraak en instandhouding vd cel. Zorgt ook voor energie
Elke lichaamscel heet 3 gelijke kenmerken namelijk:
-Cytoplasma: vloeistof waarin alle celonderdelen liggen --> oplosmiddel met daarin water, vet, eiwit, zouten, etc. eiwit is bouwsteen voor het lichaam --> zorgen voor stevigheid van de cel en zorgen voor taakverdeling zenuwcel, spiercel of haarcel. Is dus belangrijke basis.  Mitochondriën --> energie
Endoplasmatisch reticulum --> omzetting van eiwit.
Centrosoom --> kerndeling
-celmembraan: scheiding tussen cel en buitenwereld --> gedeeltelijk doorlaatbaar semipermaebel --> deel wel en deel stoffen niet doorlaatbaar. 
-celkern (nucleus):  
ook semipermaebel --> omsluit celkern en grenst af van cytoplasma.
Bevat chormatinekorrels, die zich omvormen tot draden --> cromosomen --> bevatten de eigenschappen die een mens uniek maken 

Elke cel bevat erytrocyten en trombocyten --> hebben geen kern! 

Celdeling
  • Reductiedeling 
  • Chromosomen
  • Gen - genen 

Slide 5 - Tekstslide

-Kringloop - jonge jeugd meer celdeling dan afsterven --> groeien
-Noodzakelijk voor: stofwisseling, groei, voortplanting, vervanging afgestorven cellen
-Mitose: normale celdeling waarbij elke nieuwe cel hetzelfde aantal chromosomen bezit als de oorspronkelijke cel --> is dus kopie 

Reductiedeling
Alleen deling van voortplantingscellen - splitsing chromosomen
Halvering van het aantal chromosomen in nieuwe cel
Meiose
Vindt plaats in eicel en zaadcel (gameten) --> smelten samen bij bevruchting --> nieuwe cel (zygoot) 

Slide 6 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Chromosomen
  • 46 chromosomen - 23 paar - 22 paar gelijk - Geslachtschromosoom verschilt 
  • Y=mannelijke eigenschappen
  • X=vrouwelijke eigenschappen 

Slide 7 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Gen - genen
  • Stukje DNA - bevat erfelijke eigenschappen 
  • Desoxyribonucleïnezuur 
  • Liggen verspreid over de chromosomen
  • Homozygoot: dezelfde eigenschappen in chromosomenpaar 
  • Heterozygoot: verschillen in aanleg in chromosomenpaar

Slide 8 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Slide 9 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Slide 10 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Weefsels
Groep cellen met dezelfde bouw en functie
  • Epitheelweefsel - bedekken en beschermen
  • Steunweefsel - verbinden/steun
  • Spierweefsel - samentrekken
  • Zenuwweefsel - prikkels/geleiding

Slide 11 - Tekstslide

Epitheelweefsel: 
bedekken en beschermen van onderliggende weefsels en orgaanweefsels -->huid, mondholte, keelholte, darmen, luchtwegen, buik en borstholte
Functie: opnemen van stoffen
In luchtwegen trilhaar epitheel --> houdt bacteriën en stofdeeltjes tegen
Exocrien: stoten product uit buien het lichaam --> zweetklieren of speekselklieren (externe secretie -- wel afvoerbuis --> verlaten lichaam
Endocrien: afscheiding binnen het lichaam, zoals hormonen --interne secretie (geen afvoerbuis) 
Steunweefsel: 
bindweefsel, beenweefsel, kraakbeenweefsel
Functie bindweefsel: verbind verschillen de onderdelen aan elkaar, bijvoorbeeld spieren aan organen. ook vetweefsel hierin -->geeft contour aan lichaam. Lymfe = weefselvocht--> bestaat uit water en eiwit.
Functie beenweefsel en kraakbeenweefsel: tussencel stof is hard weinig bloedvaten. taak: aanhechting skeletspieren, stevigheid beschermen van organen, productie bloedcellen, reservoir voor kalk
Functie Spierweefsel: samentrekken van spiervezels zodat ze kunnen samentrekken, bijvoorbeeld het hart 
Functie zenuwweefsel:: geven prikkels door van de ene cel naar de andere --> chemische reactie. zie volgende dia 

Slide 12 - Tekstslide

functie dendriet --> impuls doorgeven aan het neuron waar ze horen 
functie axon --> elektrische impulsen doorgeven hersenen
functie synaps --> prikkeloverdracht 
Zenuwweefsel
Bestaat uit neuronen (zenuwcel
2 soorten uitlopers: dendrieten en axonen
Dentriet: kort, sterk vertakt
Axonen: lang en korte vertakkingen 
Synaps: daar vindt de prikkeloverdracht plaats

Slide 13 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

3 Soorten zenuwcellen
  • Motorische zenuwcellen - hersenen - plaats actie spieren
  • Sensorische zenuwcellen - prikkel zintuig naar hersenen
  • Schakelcellen - centrale zenuwstelsel - verbinding met verschillende zenuwcellen

Slide 14 - Tekstslide

centrale zenuwstelsel: hersenen en ruggemerg 
Orgaan
Verschillende weefselsoorten met specifieke functie
Bijvoorbeeld: lever, hart, nieren, longen 

Slide 15 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Orgaanstelsel
Orgaanstelsel = tractus --> systeem van fysiologisch bij elkaar horende organen. 
Elk orgaan stelsel heeft eigen functie om de levensfunctie te vervullen.
Samen vormen de orgaanstelsels het organisme (de mens) 

Slide 16 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Opdrachten
Maak de opdrachten celdeling en weefsels 
Antwoorden komen eind van deze week online 

timer
15:00

Slide 17 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Tumoren
Maligne
Benigne

Slide 18 - Tekstslide

Heeft iemand hier ervaring mee?
Tumor is ongecontroleerde celgroei

Benigne tumoren

Slide 19 - Tekstslide

Zwelling die ontstaat door het dikker worden of het delen van cellen
Het zijn rustige cellen
Regelmatig begrensd 
kunnen wel groot worden en uitzaaiingen geven maar niet kwaadaardig. 
fibroom

Slide 20 - Tekstslide

bindweefseltumor
oorzaak onbekend
Lipoom

Slide 21 - Tekstslide

vetweefseltumor, daar waar vet zit
oorzaak onbekend
Verruca vulgaris

Slide 22 - Tekstslide

tumor opperhuid, 
gewone wrat
besmettelijk bij open zijnde huid 
MCA monochloorazijnzuur --> toxisch minder pijnlijk dan N2
Mollusca contagiosa

Slide 23 - Tekstslide

waterwratjes
= virus
= besmettelijk
= gemakkelijk ontstoken: rubor, calor, dolor, functio leasa, koorts, tumor
Myoom 

Slide 24 - Tekstslide

spierweefseltumor
Vaak in baarmoeder --> vleesboom
Groeit onder invloed van hormonen oestrogeen
overmatig bloedverlies, buikpijn
IUD kan helpen soms operatie met verwijdering gehele baarmoeder 
controle dmv echo
Hemangioom

Slide 25 - Tekstslide

tumor van de bloedvaten
komt voor bij baby's en kleine kinderen
aardbeivlek of frambozenvlek
vaak verward met ooievaarsbeet en wijnvlek 
meestal <5 jaar weg wijnvlek dus niet. 
hoeft bijna niets aan te worden gedaan, alleen bij oog omdat zicht dan belemmerd wordt.
wijnvlek: naevus flammeus
ooievaarsbeet: naevus van Unna

Naevus

Slide 26 - Tekstslide

Moedervlek --> kan wel kwaadaardig worden!! 
groei, jeuk, verkleuring, bloeden, onregelmatig, familiair, etc. 
Let op verbranding en zon!
fibroadenoom

Slide 27 - Tekstslide

goedaardige tumor van bindweefsel (fibroom) en klierweefsel (adenoom)
Komt alleen voor in de borst vd vrouw mammae --> zal altijd voor de zekerheid worden verwijderd.
Poliep

Slide 28 - Tekstslide

POLIEP: Benigne zwelling van het slijmvlies (binnenbekleding van een orgaan – bv in de darmen of in de baarmoeder. Het ziet er als een uitstulping uit.
DARM: Adenomateuze poliep
BLAAS: Papilloom in de blaas
Deze kunnen éénvoudig maligne worden en worden dus verwijderd. Exisie of extirpatie

beleid benigne tumoren
  • worden niet altijd weg gehaald
  • Opsturen laboratorium --> Patholoog
  • Bij twijfel --> altijd verwijderen  

Slide 29 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Huiswerk














*Vragen deze les voor dinsdag 29 november mailen naar: ibosma@deltion.nl
*Doorlezen: zie moduleboek
*Nadenken over de vraag in je moduleboek 
*Advies: genoemde expert colleges maken
*Advies: opdrachten op Cumlaude afmaken 















































Slide 30 - Tekstslide

Vragen deze les voor dinsdag 29 november mailen naar: ibosma@deltion.nl
*Doorlezen: zie moduleboek
*Nadenken over de vraag in je moduleboek
*Advies: genoemde expert colleges maken
*Advies: opdrachten op Cumlaude afmaken

Toetsstof periode 2
Overzicht staat op Cumlaude 
In de volgende toets zal ik minder medicatievragen stellen

Slide 31 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies