Inspiratiesessie macht

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

Inspiratiesessie macht

Einde van de vrede

• Na eeuwen van rust en vrede onder het Romeinse rijk komen de Grote Volksverhuizingen.
• Er breekt een periode van oorlog en onrust uit.
• Zwakke keizers missen steun van volk en leger
• Om Germanen buiten het rijk te houden worden ze afgekocht.
• Gevolg: economische problemen.

Wat valt er weg voor de inwoners van het Romeinse Rijk toen de Hunnen binnenvielen?

Onrustige tijden in Europa

500-800

• Na de val van het West-Romeinse Rijk waren er veel oorlogen.
  
• Reizen was gevaarlijk en de meeste mensen leefden in dorpjes.
  

• Grote steden, zoals Rome, waren er niet (meer).
  

Het leenstelsel

• Karel de Grote kon zijn land niet alleen besturen.
  
• Daarom kreeg hij hulp van vazallen: mannen die met hem meevochten
  

• Zijn trouwste vazallen kregen als beloning ieder een gebied in leen. 
  
• Zij mochten dit namens hem besturen: zij werden zijn leenmannen.
• Het leenstelsel heet ook wel: feodalisme

gelaagde samenleving; simpel en overzichtelijk; er is adel (de koning/leenheer en de vazallen/leenmannen en er zijn boeren.

Zet de namen op de juiste plek

Dit systeem noem je het:

Leenheer

Leenstelsel

Leenman/ Vazal

Achterleenman/ Achtervazal

De edelen

Eignaars van de grond, bestuurden het land, zorgden voor rechtspraak en voerden oorlog

Huis van de heer

Vaak niet meer dan een iets groter houten huis met een muur

Ophaalbrug

Kan gesloten worden bij een aanval

Gracht

Extra verdediging tijdens een aanval

Simpele huizen

Binnen de muren voor de belangrijkste mensen

Boomgaard

Ook binnen de muren werd voedsel verbouwd. Alle opbrengst hier was voor de heer

Boer buiten de muur

Er waren twee soorten boeren:

1. Vrije boeren: bezaten hun eigen grond
2. Horigen: hadden geen bezit en moesten werken voor de heer

Herendiensten

Horigen werden door de heer beschermd en gevoed, maar daar wilde de heer wel iets voor terug

De heer kon vragen om herendiensten

• graan malen
• druiven persen
• vechten voor de heer
• graan betalen
• wegen onderhouden
• gracht graven

Akker

Ook buiten de muren werd op het land gewerkt

Weiland

Buiten de muren lagen weilanden voor de dieren

DOMEIN

Honger

Armoede

Onveilig

Rijke boer

(de heer)

Boeren

Waarom worden mensen afhankelijk van een leenheer in de Middeleeuwen?

Hoe misbruikt/gebruikt een leenheer zijn macht in de middeleeuwen?

Veel plichten,

weinig rechten

• Iedereen op het domein van de heer hoorde bij het domein
• De boeren waren horigen van de heer: ze moesten gehoorzaam zijn
• Om op de grond van de heer te kunnen wonen, moest je pacht betalen.
• De horigen waren ook verplicht om herendiensten, klusjes, te doen.
• Een horige moest overal toestemming voor vragen, ook om te trouwen
• Een gevluchte horige was na een jaar en een dag een vrije boer.

Horigheid

• 1 - Vrije boer – vaak eigen land, kunnen vertrekken, moeten meevechten met de heer
  
• 2 - Horige – kunnen niet vertrekken, geen eigen land, pacht betalen, herendiensten, wel eigen bezit
  
• 3 - Lijfeigene – kunnen niet vertrekken, geen eigen land, geen bezit, werken voor de heer, gebonden aan de heer
  

Feodalisme 

Hofstelsel

Horigen

Domein

Economie

Politiek 

Leenheer

Trouw / macht

Zelfvoorzienend

Wat is waar?

Horigen zijn vrije boeren met eigen land.

In de Middeleeuwen leven de meeste mensen op het platteland

Herendiensten zijn diensten die door de heer worden uitgevoerd.

Een domein is een landgoed: een dorpje met al het omliggende land.

De landheer is een rijke, machtige boer.

Lijfeigenen is een ander woord voor horigen.