Zelfbeeld 14-9

• Pedagogisch werk
• MBO
• Studiejaar 1

Assertiviteit 

  

Als er een groot verschil is tussen iemands zelfbeeld en zijn/haar ideaalbeeld, dan noemen we dit ook wel:

1. lage zelfwaardering
2. hoge zelfwaardering
3. positief zelfbeeld
4. negatief zelfbeeld

Jezelf kennen...

Jezelf leren kennen is een levenslang proces.

Gelukkig hoef je dat niet alleen te doen. 

Ook anderen houden je wel eens een spiegel voor...

Weten wie je bent, wat je wil, nodig hebt ....

In je de praktijk of in je privé zal je regelmatig in situaties komen waarbij jouw belangen en behoeften botsen  met die van een ander.

Het is handig te weten welke manier het best passend is 

voor jou zelf en voor cliënten.

Jezelf beter leren kennen 

door het Johari-venster

Je kunt 'erdoor' kijken (of uitleggen) 

wat je van jezelf weet en wat je aan anderen wilt laten zien.

De naam ‘Johari’ is afgeleid van de namen van de ontwikkelaars: Jo seph Luft en Har ry I ngham.

Je hebt zelf niet door dat je altijd een stuk rustiger bent als de leidinggevende in de buurt is. Je collega’s merken dat wel.

1. Open ruimte
2. Verborgen gebied
3. Blinde Vlek
4. Onbekend Gebied

Je hebt er moeite mee als mensen zeggen dat je iets niet goed doet, maar dat weet niemand van je.

1. Open ruimte
2. Verborgen gebied
3. Blinde Vlek
4. Onbekend Gebied

Je wist niet dat je het in je had omdat je bang bent voor bloed, maar toen je getuige was van een verkeersongeval, heb je zonder paniek en op rustige en correcte wijze hulp verleend.

1. Open ruimte
2. Verborgen gebied
3. Blinde Vlek
4. Onbekend Gebied

Iedereen weet dat jij erg nieuwsgierig bent en altijd veel vragen stelt. Dat weet je zelf ook.

1. Open ruimte
2. Verborgen gebied
3. Blinde Vlek
4. Onbekend Gebied

Valkuilen

Er kunnen redenen zijn waardoor het voor jou lastig is een waarheidsgetrouw beeld van jezelf te hebben.

Luister rustig naar de uitleg

en bepaal per valkuil of 

jouw beeld over jezelf 

hierdoor wordt beïnvloed.

Valkuilen 1

• jezelf verkeerd waarnemen (ik-ben-ik-beleving / zo ben ik nu eenmaal...)
• anderen verkeerd waarnemen ( bepaalde betekenis geven aan de reactie vd ander)
• zaken uitleggen vanuit een negatief zelfbeeld; (Ik doe er niet toe en daarom...)
• zichzelf waarmakende voorspellingen doen; (zie je wel dat het mij nooit lukt)

Valkuilen 2

• niet-reële vergelijkingen maken; (ik moet net zo goed zijn als ...)
• niet naar de gehele situatie kijken; (vergeten dat er meer aan de hand kan zijn)
• denken dat de ideale mens bestaat; (je moet perfect zijn)
• denken dat je eigenschappen óf wel óf niet bezit. (zwart -wit)

Ik heb me herkend in ...

1 - 2 valkuilen

3 -5 valkuilen

meer dan 5 valkuilen

helemaal geen valkuilen

Assertiviteit

zelfverzekerd en op een rustige wijze 

opkomen voor jezelf 

en je eigen belangen en behoeften, 

zonder de ander te kwetsen 

of diens belangen te ontkennen of te schaden.

Wat doe je wanneer je Assertief reageert?

Als je assertief bent...

1. denk je aan jezelf en de ander
2. denk je alleen aan de ander
3. denk je alleen aan jezelf
4. geef je je grenzen niet aan

Waarom is het belangrijk
om voor jezelf op te komen?

Assertief reageren is de beste manier van reageren. Het is belangrijk dat je kunt opkomen voor je eigen belangen.
Als je opkomt voor je eigen belangen, dan:

1. Blijft het contact goed met collega's, cliënten en leidinggevende.
2. Houd je plezier in je werk en kun je ontspannen blijven.
3. Krijgen cliënten beter contact met jou, je collega's en hun familieleden.
4. Zet je jezelf op de eerste plaats, boven het belang van anderen.

Drie manieren van reageren

1 assertief

2 non-assertief 

3 agressief

1 Assertief

- respectvol naar jezelf en de ander

- komt voor zichzelf op

Ontstaat door: zelfvertrouwen en zelfrespect

Gevolgen: je weet waar je aan toe bent bij deze persoon, geeft de mening, laat zelfrespect zien

2 Non-assertief gedrag

- je komt niet voor jezelf op

- voor je leidinggevende lijkt het alsof je het eens bent met hoe het gaat 

Ontstaat door: angst dat je het niet goed genoeg doet op stage

Gevolgen: te vaak 'ja' zeggen leidt tot overbelasting, minder plezier in het werk, stress.

3 Agressief gedrag

- voelt zich snel aangevallen

- stellen eigen belangen en behoefte veilig, niet die van een ander

Ontstaat door: onzekerheid 

Gevolgen: anderen zijn bang voor hem/haar, geen relatie met cliënten en collega's, ander voelt zich ongemakkelijk, steeds vaker en sneller agressief

Tim loopt stage en zijn begeleider vraagt hem of hij langer door wil werken vandaag. Hij moet eigenlijk naar een verjaardag, maar zegt: als het echt moet kan het wel. Dit is een voorbeeld van:

1. assertief gedrag
2. agressief gedrag
3. non-assertief gedrag

Tim krijgt feedback van zijn stagebegeleider over zijn 'op tijd' komen. Hij zegt terug: alsof jij nooit te laat bent, ik luister hier niet langer naar. Dit is een vorm van:

1. assertief gedrag
2. agressief gedrag
3. non-assertief gedrag

Wat is het belang van assertief gedrag op stage?

Oorzaken van niet assertief gedrag:

  Onzekerheid                                                                         bescheidenheid 

te hoge verwachtingen                                                                               verlegenheid

 

schuldgevoelens                                                                               sterk plichtsbesef 

erbij willen horen                                                                                       bewuste keuze 

Assertiviteit laten zien:

Weiger verzoeken die te veel zijn, doe dit zo:

- duidelijk en rustig, 

- in de 'ik' vorm

- leg uit waarom je iets niet wilt

- geef suggesties/oplossingen

- houd het kort. 

Je stagebegeleider vraagt je de vaatwasser uit te ruimen, maar je bent al 20 minuten over werktijd heen.
Hoe zeg je 'nee' op een assertieve manier?

Geef 1 tip aan een klasgenoot:
hoe kunnen zij assertief gedrag laten zien op stage?

Tips:

1. Als je assertief bent wil je het samen goed doen, dus vraag vooral om hulp. 

2. Blijf achter je keuzes staan (ga niet twijfelen als je 'nee' gezegd hebt)

3. Onderhandel als nee zeggen niet mogelijk is, zodat je niet te veel doet. 

4. Gebruik geen smoesjes

5. zeg geen ja, als je nee bedoelt

6. spreek in de ik-vorm

7. denk mee over oplossingen