Thema 8 BS4 & BS5 16 juni 2021

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo g, t, mavo
• Leerjaar 3,4

Thema 8 Gedrag

BS4 Sociaal gedrag
BS5 Gedrag bij mensen

Wat gaan we deze les doen

- Nakijken BS3
- Herhaling BS3

- Doelen BS4 & BS5 

- Uitleg BS4 & BS5

- Aan de slag

Een politiepaard loopt braaf langs vuur.

1. Inprenting
2. Gewenning
3. Trial and error
4. Conditionering

Deze vorm van leren gebeurt in een gevoelige periode

1. Gewenning
2. Conditionering
3. Trial and error
4. Inprenting

Deze vorm van leren is ook wel 'proefondervindelijk leren'

1. Conditionering
2. Trial and error
3. Inprenting
4. Gewenning

Het aanleren van gedrag door beloning of straf

1. Conditionering
2. Gewenning
3. Trial and error
4. Inprenting

Doelen BS4 & BS5

- Je kunt verschillende typen sociaal gedrag onderscheiden.

- Je kunt overeenkomsten en de verschillen noemen tussen gedrag van mensen en gedrag van dieren.

BS4 Sociaal gedrag

= gedrag van SOORTGENOTEN ten opzichte van elkaar

signaal  = handeling die als prikkel werkt voor de volgende handeling van een soortgenoot. (Bv. geluiden, geuren)

Communicatie = afgeven van signalen

Taakverdeling

= sommige dieren vertonen ander gedrag dan hun soortgenoten. Alle individuen in de groep hebben hierdoor een betere overlevingskans. (Bv. waarschuwen)

Territoriumgedrag

Territorium = gebied rond de nestplaats

Territoriumgedrag = gedrag om het territorium af te bakenen en te verdedigen tegen indringers

Territoriumgedrag

Dreiggedrag = gedrag bedoeld om indringers te verjagen

Territoriumgedrag

Aanvalsgedrag = gedrag waarbij een dier gaat vechten met een ander dier

Paringsgedrag

Baltsgedrag = om partner aan te trekken en te motiveren voor paring

Broedzorg

= het verzorgen van eieren en jongen

Rangorde in groepen

= de plaats van een dier in de groep

Sterkste en meest dominante dier bovenaan

Bij kippen = pikorde                                                    

Imponeergedrag (dreigen)

Verantwoorde behuizing

Om natuurlijk gedrag te stimuleren is er steeds meer aandacht voor verantwoorde behuizing van dieren

Nadelen onverantwoorde huisvesting

- Verwondingen

- Stereotype gedrag

Dit is een voorbeeld van

1. dreiggedrag
2. vluchtgedrag
3. baltsgedrag
4. territoriumgedrag

Welke vorm van gedrag is dit?

1. Voortplantingsgedrag
2. Broedzorg
3. Baltsgedrag
4. Territoriumgedrag

Een voorbeeld van een gedragsketen is paringsgedrag

1. Waar
2. Niet waar

Wat is dit voor
gedrag

1. territoriumgedrag
2. Broedzorg
3. baltsgedrag
4. imponeergedrag

Wat is dit voor
gedrag

1. territoriumgedrag
2. Broedzorg
3. baltsgedrag
4. imponeergedrag

Mensen en dieren vertonen beide territoriumgedrag

1. waar
2. niet waar

Wat is de leider van de groep

1. Dominant
2. Onderdanig
3. Rangorde
4. De grootste

Aangeboren/ aangeleerd gedrag

Aangeboren gedag = erfelijke factoren (genen) bepalen gedrag

- wordt bij dieren vaak instinct genoemd

Aangeleerd gedrag = gedrag ontstaan door leren

Gedrag is vaak een combinatie van aangeboren en aangeleerd gedrag.

Aangeboren gedrag

Aangeleerd gedrag

Normen en waarden

Waarden: een opvatting over wat belangrijk is.
Bijvoorbeeld: eerlijkheid.

Normen: gedragsregels die gebaseerd zijn op waarden. Bijvoorbeeld: niet stelen, niet liegen, niet spieken.

Soms botsen normen, bijvoorbeeld vrijheid van meningsuiting en geen discriminatie.

Sleutelprikkel

Sleutelprikkel -> een prikkel die een vaste reactie veroorzaakt

Supranormale prikkel bij een vrouw

Supranormale prikkel bij een man

overeenkomsten mens/dier

- gedrag bepaald door erfelijke factoren en leerprocessen

- gevoelig voor sleutelprikkels en supranormale prikkels

- territoriumgedrag, imponeergedrag, dreiggedrag

Verschillen mens/dier

- gedrag mens sterker bepaald door leerprocessen

- mens kan gedrag beoordelen adhv normen / waarden

Aan de slag

BS4 opdracht 25 t/m 29

BS5 opdracht 34 t/m 39

Begrippen BS4 en BS5 overschrijven