Als de lonen slechts matig stijgen, wordt de productiefactor arbeid relatief goedkoper ten opzichte van kapitaal. Bedrijven kunnen er dan voor kiezen om geen/minder arbeidsbesparende investeringen te doen. (1 p)
De technologische ontwikkeling blijft achter waardoor de arbeidsproductiviteit minder toeneemt of afneemt. (1 p)
Slide 7 - Tekstslide
Opdracht 16
Globalisering leidt tot meer internationale concurrentie. Bedrijven kunnen makkelijker diensten kopen uit landen waar de kosten lager zijn. (1 p) Hierdoor stijgt het overige inkomen van bedrijven, waardoor het loon als onderdeel van de totale netto toegevoegde waarde daalt en de loonquote daalt. (1 p)
Slide 8 - Tekstslide
Opdracht 17
Het totale loon groeit met 100 x 1,015 x 1,04=105,56 Netto toegevoegde waarde groeit met (inflatie, werkgelegenheid en arbeidsproductiviteit) 100 x 1,012 x 1,015 x 1,025=105,27 (1p)
Loonquote=( totale loon werknemers / totale netto toegevoegde waarde) ( 105,56/105,27) x 100=100,28 De loonquote is gestegen met 0,3% (1p)
Slide 9 - Tekstslide
Opdracht 18
Bij een laagconjunctuur zullen werkgevers eerst de werknemers met een flexibel contract ontslaan. Deze hebben een relatief laag loon wat een opwaarts effect heeft op de ontwikkeling van het gemiddelde loonniveau van (niet ontslagen) werknemers. (1 p)
Bij een hoogconjunctuur zullen werkgevers eerst mensen aannemen met een flexibel contract (omdat nog niet zeker is of de economische opgang lang zal duren). Deze hebben een relatief laag loon wat een neerwaarts effect heeft op de ontwikkeling van het gemiddelde loonniveau van werknemers (1 p)
Slide 10 - Tekstslide
Opdracht 19
Als gevolg van loonstarheid zullen de lonen tijdens een laagconjunctuur relatief weinig tot niet dalen. De vraag naar arbeid is dan kleiner dan het aanbod van arbeid met als gevolg een ruime arbeidsmarkt. (1 p) Hierdoor zullen de lonen bij een hoogconjunctuur minder snel stijgen om voldoende arbeid aan te kunnen trekken. (1 p)
