weet je wat we bedoelen met de primaire structuur van een eiwit
kun je de vorming en hydrolyse van eiwitten weergeven in structuurformules
Slide 2 - Tekstslide
Functie voor je lichaam
Eiwitten spelen een rol bij:
- Energie / spijsvertering (enzymen)
- Bouwstof (haren, huid, spieren, ...)
- Vervoer van stoffen (hemoglobine)
- Bloedstolling
- Immuunsysteem
Slide 3 - Tekstslide
Essentiële aminozuren
Aminozuren die je lichaam niet zelf aanmaakt en je via voeding moet binnen krijgen.
Denk aan Leucine (bonen en groenten)
Slide 4 - Tekstslide
Zoek op in Binas welke aminozuren essentieel zijn
timer
3:00
Slide 5 - Tekstslide
Binas tabel 67H1: Aminozuren
Aminozuren zijn moleculen met zowel een aminogroep (NH2) als een carbonzuurgroep (COOH) hebben.
Slide 6 - Tekstslide
Binas tabel 67H1: Aminozuren
De zijgroep R is voor elk aminozuur anders. Deze zijgroepen bepalen de eigenschappen van het eiwit: welke bindingen / reacties het eiwit kan aangaan met andere stoffen
Slide 7 - Tekstslide
Zoek op in Binas welke aminozuren
H-bruggen kunnen vormen met watermoleculen
timer
3:00
Slide 8 - Tekstslide
De vorming van een functioneel eiwit
aminozuren
peptideketen
eiwit
Slide 9 - Tekstslide
Primaire structuur
aminozuren
Eerst vormen losse aminozuren een keten. De volgorde van de aminozuren noem je de primaire structuur van het eiwit
peptideketen
Slide 10 - Tekstslide
Primaire structuur = volgorde van de aminozuren.
Dit bepaalt de ruimtelijke bouw.
H2N
H2N
COOH
COOH
is NIET hetzelfde als
Slide 11 - Tekstslide
aminozuren
primaire structuur
eiwit
Door interacties tussen de zijgroepen (o.a. H-bruggen) vouwt de keten zich tot een functioneel eiwit.
De massa van één eiwitmolecuul kan wel 2,0 * 106 u zijn!
Slide 12 - Tekstslide
Zo vormen aminozuren een peptideketen:
Hoe heet dit type reactie?
Slide 13 - Tekstslide
Zo vormen aminozuren een peptideketen:
Hoe heet dit type reactie?
condensatie
Slide 14 - Tekstslide
condensatie-polymerisatie
2aminozuren --> dipeptide
veel aminozuren --> polypeptide (=eiwit)
Slide 15 - Tekstslide
de karakteristieke groep in een eiwit heet de peptidebinding
H2N
O
II
C - OH
Slide 16 - Tekstslide
hydrolyse = reactie met water waarbij eiwitten afgebroken worden tot aminozuren
afbraak van eiwitten in losse aminozuren
Slide 17 - Tekstslide
Leerdoelencheck
Kun je de vorming en hydrolyse van eiwitten weergeven in structuurformules?
Weet je wat een peptidebinding is?
Slide 18 - Tekstslide
Aspartaam is een zoetstof. Een molecuul aspartaam is opgebouwd uit twee aminozuren, die aan elkaar zijn gekoppeld. Eén aminozuur is ook veresterd. In de figuur is met nummers een aantal bindingen weergegeven. Geef aan welk nummer hoort bij de koppeling van de aminozuren welk nummer hoort bij de verestering.
timer
1:00
examenopgave:
Slide 19 - Tekstslide
koppeling van de aminozuren = 3
verestering =6
Slide 20 - Tekstslide
Teken de vorming van het dipeptide dat
bestaat uit twee aminozuren alanine
timer
3:00
Slide 21 - Tekstslide
Welke verschillen heb jij?
+
Slide 22 - Tekstslide
Teken de structuurformule van het
volgende stukje uit het midden van
een eiwitketen: ~ Gln - Leu - Glu ~
timer
5:00
Slide 23 - Tekstslide
~
MAT is niet hetzelfde als TAM.
De volgorde is dus belangrijk!
Je begint bij de amino-groep en eindigt met een zuurgroep.
~
~
~
Bij een stukje uit het midden van een eiwit hebben de uiteinden ook gereageerd. Je geeft dit open uiteinde aan met ~
Slide 24 - Tekstslide
Geef de vergelijking van de hydrolyse van dit dipeptide
in structuurformules. Welke aminozuren ontstaan?
Geef het 3-letter- en het 1-lettersymbool
timer
3:00
Slide 25 - Tekstslide
Samenvatting
Eiwitten zijn biopolymeren die worden gevormd uit verschillende aminozuren.
Eiwitten hebben in ons lichaam een belangrijke functie o.a. als bouwstof en energievoorziening
Essentiële aminozuren kan het lichaam niet zelf maken en moeten we binnen krijgen via onze voeding
De volgorde waarin de aminozuren in een polypeptidemolecuul aan elkaar zitten, vormt de primaire structuur van het eiwit.
De karakterisitieke groep van een eiwitketen is de peptidebinding. Deze ontstaat bij de condensatiereactie van de aminogroep en de zuurgoep van de aminozuren.
De zijgroepen van een peptideketen zorgen ervoor dat de keten zich opvouwt tot een functioneel eiwit. Zijgroepen kunnen bindingen of reacties aangaan met andere stoffen.
Slide 26 - Tekstslide
Eigen werk
Leren H10.4 Eiwitten
Bestudeer voorbeeldopdracht 3 met behulp van Binastabel67H1
Lesduur is: 45 min
