Middeleeuwen muziek 3: Notatie en meerstemmigheid

1 / 24
volgende
Slide 1: Video
MuziekMiddelbare schoolvwoLeerjaar 4

In deze les zitten 24 slides, met interactieve quizzen, tekstslides en 3 videos.

time-iconLesduur is: 50 min

Onderdelen in deze les

Slide 1 - Video

Waarom ging men muziek opschrijven?

Slide 2 - Open vraag

Hoe heten de eerste muziektekens?
A
noten
B
kwadraten
C
tekens
D
neumen

Slide 3 - Quizvraag

Uit hoeveel lijnen bestond de notenbalk van Arezzo?
A
1
B
5
C
3
D
4

Slide 4 - Quizvraag

Hoe heet het op notennamen zingen?
A
domisatie
B
remisatie
C
solmisatie
D
lamisatie

Slide 5 - Quizvraag

Gotisch
Omdat de kerken steeds groter werden, en men alleen maar met de stem muziek mocht maken, zocht men naar middelen om meer geluid te produceren. 

Slide 6 - Tekstslide

Door stemmen te verdubbelen, klonk het gezongene luider, en was het beter te verstaan in die grote kerken. 
Eerst verdubbelen met octaven, daarna ook met kwarten en kwinten. (Consonante intervallen werden als dissonant ervaren.)

Slide 7 - Tekstslide

De oudste vorm van organum: Paralles organum

Slide 8 - Tekstslide

Parallel organum
Dit is de oudste vorm van meerstemmigheid, al in 9e eeuw. 
De oorspronkelijke gregoriaanse melodie wordt gezongen door de Cantus Firmus (of Vox principales, sterke stem). De Vox Organalis zingt een kwart of kwint lager parallel mee. 

Slide 9 - Tekstslide

opdracht 1:
Maak in je schrift  een parallel organum van kwinten op de eerste 4 noten van "Vader Jacob"
5 minuten

Slide 10 - Tekstslide

verschillende bewegingen van de beide stemmen. Cantus Firmus ligt in de onderstem. 

Slide 11 - Tekstslide

Opdracht 2:
Wat zijn de namen van de eerste vier intervallen?

Slide 12 - Tekstslide

Slide 13 - Tekstslide

Slide 14 - Video

Melismatisch organum
De oorspronkelijke melodie wordt gezongen door de CF, maar heet nu niet meer CF maar tenor. (tenore = blijven)  Dus de tenor zingt de melodie in hele lange noten, en daarbovenuit zingt de Duplum (de dubbele stem, de tweede stem)  in melismen, melodisch en ritmisch vrijer. 

Slide 15 - Tekstslide

Opdracht 3
Maak in je schrift met de eerste vier noten van Vader Jacob een melismatisch organum. 

Slide 16 - Tekstslide

Hierbij wordt aan het begin een prime, sekunde en terts gezongen voordat men weer verder ging met reine 4 en 5.

Slide 17 - Tekstslide

Opdracht 4:
Schrijf de eerste vier noten van Vader Jacob op in een zwevend organum. 

Slide 18 - Tekstslide

Historisch moment:
Dit is voor het eerst dat er een sekunde en een terts klinkt: de intervallen zijn geboren!

Slide 19 - Tekstslide

Slide 20 - Video

Noem de dissonante intervallen

Slide 21 - Open vraag

Noem de consonante intervallen:

Slide 22 - Open vraag

Noem de reine intervallen

Slide 23 - Open vraag

Waarom mochten er geen instrumenten in de kerk klinken?

Slide 24 - Open vraag