Nederlandse Spelling: Klinkerbotsingen en klanken

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo
• Leerjaar 1

Nederlandse Spelling: klinkerbotsingen en 

lange en korte klanken

Leerdoel

Aan het einde van de les ken je Nederlandse spellingregels met betrekking tot:

- klinkerbotsingen en;

- korte en lange klanken.

Je kun deze straks ook toepassen.

Wat weet je al over klinkerbotsingen?

Wat weet je al over korte en lange klanken?

Klinkerbotsing

Hoe bepaal je of het reünie of reunie moet zijn? Ontdek de regels voor klinkerbotsing en oefen met voorbeelden.

Wat is klinkerbotsing en hoe los ik het op?

• Trema: ü ë ï
• Verbindingsstreepje: -

Geen klinkerbotsing	Wel klinkerbotsing
- chaos - realistisch - bioscoop - officieel - geoefend	- reunie [fout] - geergerd [fout] - officiele [fout] - tweeentwintig [fout] - meeeter [fout] - fantasieen [fout] - bacterien [fout]

Regels voor klinkerbotsingen

1. Woorden of afleidingen
2. Samenstellingen
3. Meervoudsvormen
   

poëzie	twee + en twintig = tweeëntwintig	ge + etter = geëtter
live + uitzending = live-uitzending	zijuitgang (goed) → zij-uitgang (mag ook)	65+-pas, 80-jarige
zee - zeeën	Klemtoon:	fantasie + en = fantasieën	bacterie + n = bacteriën.

Hoe schrijf je het woord voor 'zijuitgang' om de leesbaarheid te verbeteren?

1. zij-uit-gang
2. zij-uitgang
3. zij uitgang
4. zijuitgang

Hoe schrijf je het woord voor 'uitzending' als je het als een samenstelling gebruikt?

1. live-uitzending
2. live uitzending
3. liveuitzendingen
4. liveuitzending

Wat is de juiste manier om het meervoud van 'fantasie' te schrijven?

1. fantasien
2. fantasiën
3. fantasieën
4. fantasieen

Lange en korte klanken

Is het nou paraplu'tje en parapluutje? Leer over lange en korte klanken en hoe ze de spelling beïnvloeden.

Lange en korte klanken in een andere vorm zetten

• Dubbelklanken en korte klanken: geen problemen
  

• Lange klanken: wel problemen
  

Cadeau, Milou

Code, zus

Opa, baby, taxi, café, wc, Jos

Verschillende vormen bij lange en korte klanken

1. Verkleinvorm
2. Meervoudsvorm
3. Bezitsvorm

opa atje taxi etje	cadeau tje salade tje
opa 's taxi 's	cadeau s salade s
opa 's Leyla 's	Anne s Zeineb s

Verkleinvorm bij lange en korte klanken

Opaatje

taxietje

cafeetje

baby'tje

wc'tje

cadeautje

saladetje

feetje

Meervoudsvorm bij lange en korte klanken

Opa's

taxi's

café's

baby's

wc's

cadeaus

salades

fees

Bezitsvorm bij lange en korte klanken

Opa's

Leyla's

René's

Nory's

Jos'

Roos'

Annes

Zeinebs

Wesleys

Esmees

Hoe spel 'bikini' als je er een verkleinwoord van maakt?

1. bikini’tje
2. bikinitje
3. bikinietjes
4. bikinietje

Hoe spel je de meervoudsvorm van 'dictee'?

1. dicteess
2. dictee’s
3. dictees
4. dictee

Hoe geef je correct aan dat iets van 'Leyla' is?

1. Leyla’s autos
2. Leyla’s auto
3. Leyla’ auto
4. Leylas auto

Hoe geef je correct aan dat iets van 'Anne' is?

1. Anne’s autos
2. Anne’s auto
3. Anne’s auto
4. Annes auto

Schrijf 3 dingen op die je deze les hebt geleerd.

De leerlingen voeren hier drie dingen in die ze in deze les hebben geleerd. Hiermee geven ze aan wat hun eigen leerrendement van deze les is.

Schrijf 2 dingen op waarover je meer wilt weten.

De leerlingen voeren hier twee dingen in waarover ze meer zouden willen weten. Hiermee vergroot je niet alleen betrokkenheid, maar geef je hen ook meer eigenaarschap.

Stel 1 vraag over iets dat je nog niet zo goed hebt begrepen.

De leerlingen geven hier (in vraagvorm) aan met welk onderdeel van de stof ze nog moeite. Voor de docent biedt dit niet alleen inzicht in de mate waarin de stof de leerlingen begrijpen/beheersen, maar ook een goed startpunt voor een volgende les.

Wat vond je van deze les en van het LessonUp format?

1. Ik vond de les leuk en LessonUp ook.
2. Ik vond de les niet zo leuk, maar LessonUp wel.
3. Ik vond de les leuk, maar LessonUp niet zo.
4. Ik vond de les niet zo leuk en LessonUp ook niet.

Huiswerk voor volgende les:

Lees uit de Toolbox (bij Schrijven 1):

• Spelling - Klinkerbotsing
• Spelling - Lange en korte klanken
• Spelling - Wel of geen -n aan het eind van een woord
• Spelling - Leestekens bij zinnen
• Spelling - Klemtoontekens en uitspraaktekens
  

Maak uit de Spellingapp (niet de App werkwoordspellen):

• 1 Wel of geen klinkerbotsing
• 2 Lange en korte klanken