Kern woordsoorten

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1,2

Herhaling Grammatica Woordsoorten

Deze les

-Pen en papier voor aantekeningen!

- Oefenen

Woordsoorten

Lidwoord	Bepaald: de/het - onbepaald: een
Zelfstandig naamwoord
Bijvoeglijk naamwoord	voor/achter zn
Hulpwerkwoord	ondersteunt zww
Zelfstandig werkwoord	1 per zin
Voorzetsel	kast/feestje
Persoonlijk voornaamwoord	Personen/ dieren/ dingen
Bezittelijk voornaamwoord	Van wie is iets
Bijwoord	Zegt iets over bn/ww/bw

Zelfstandig naamwoord

Een zelfstandig naamwoord (zn) is een woord voor een mens, die plant, ding of gevoel. 

• Een zelfstandig naamwoord heeft meestal een enkelvoud en een meervoud.
• Je kunt er vaak een verkleinwoord van maken.
• Je kunt er meestal de, het of een voor zetten.
• Een eigennaam (zn-e) is ook een zelfstandig naamwoord. 

Wat is een zelfstandig naamwoord

1. Vertrekken
2. Koerier
3. Geweldig
4. Manager

Wat is geen zelfstandig naamwoord?

1. roepen
2. kleding
3. schaal
4. kerstkaart

Lidwoorden

Er zijn drie lidwoorden: de, het, een.

Een lidwoord hoort altijd bij een zelfstandig naamwoord, maar soms staan er tussen het lidwoord en het zelfstandig naamwoord nog andere woorden. 

• bepaalde lidwoorden (blw): de, het
• onbepaalde lidwoord (olw): een

Bepaalde lidwoorden zijn:

1. de, een
2. een, het
3. de, het
4. de, het, een

Een bouwvakker heeft het gebouw gemetseld.
- Een-

1. Bepaald
2. Onbepaald

Een bouwvakker heeft het gebouw gemetseld.
- het-

1. Bepaald
2. Onbepaald

Bijvoeglijk naamwoord

Bijvoeglijk naamwoord

Vertelt iets over het zelfstandig naamwoord.

Bv. 'Wat een spannende film.' 

Spannende vertelt iets over het ZN film.

Een stoffelijk bijvoeglijk naamwoord 

zegt van welke stof iets gemaakt is.

Bv. 'Een zilveren armband.'  

Les 6: BN

Hij koopt een blauwe broek in het grote winkelcentrum.
- blauwe-

1. ZN
2. BN
3. OLW
4. BLW

Hij koopt een blauwe broek in het grote winkelcentrum.
- het-

1. ZN
2. BN
3. OLW
4. BLW

Hij koopt een blauwe broek in het grote winkelcentrum.
- grote -

1. ZN
2. BN
3. OLW
4. BLW

Zelfstandig werkwoord en hulpwerkwoord

Zelfstandig werkwoord en hulpwerkwoord

- Werkwoorden geven aan wat iets/iemand doet of overkomt.

- Ze zijn te verdelen in (onder meer) 

   >> zelfstandige werkwoorden (zww) en 

   >> hulpwerkwoorden (hww).

Zelfstandig werkwoord en hulpwerkwoord

- Als er maar één werkwoord in de zin staat, is dat het zww.

- Het zww geeft duidelijk aan wat het onderwerp 'doet', 

   bijvoorbeeld rennen, fluiten, tekenen, dansen, tennissen.

- Het hww komt voor in zinnen met meer werkwoorden. 

- Hww's 'helpen' om het gezegde te maken,

   bijvoorbeeld hebben, zijn, worden, zullen, mogen, kunnen

Zelfstandig werkwoord en hulpwerkwoord

- Zoek in een zin eerst het werkwoord dat een duidelijke betekenis heeft. Dat is het zww.

- Alle (eventuele) andere werkwoorden zijn hww.

>> De koekjes smaken (zww) erg lekker.

>> De koekjes zullen (hww) erg lekker smaken (zww).

Heb jij die bloemen wel buitengezet?

- heb -

1. HWW
2. ZWW

Heb jij die bloemen wel buitengezet?

- buitengezet -

1. HWW
2. ZWW

Dat zou hij nooit gedaan kunnen hebben.
- zou -

1. HWW
2. ZWW

Dat zou hij nooit gedaan kunnen hebben.
- gedaan-

1. HWW
2. ZWW

Dat zou hij nooit gedaan kunnen hebben.
- kunnen -

1. HWW
2. ZWW

Dat zou hij nooit gedaan kunnen hebben.
- hebben -

1. HWW
2. ZWW

zou gedaan kunnen hebben

Voorzetsel

Geeft vaak een tijd, plaats of richting aan.

‘Kastwoorden’ of ‘feestjewoorden’

Tijdens de verhuizing had hij veel aan zijn hoofd.
- Tijdens -

1. BN
2. ZN
3. VZ
4. ZWW

Tijdens de verhuizing had hij veel aan zijn hoofd.
- verhuizing-

1. BN
2. ZN
3. VZ
4. ZWW

Tijdens de verhuizing had hij veel aan zijn hoofd.
- had -

1. BN
2. ZN
3. VZ
4. ZWW

Tijdens de verhuizing had hij veel aan zijn hoofd.
- aan -

1. BN
2. ZN
3. VZ
4. ZWW

Persoonlijk en bezittelijk voornaamwoord

Pers. voornaamwoord

Persoonlijk voornaamwoord (pers. vnw.)

Een persoonlijk voornaamwoord duidt een persoon, dier of ding aan. 

VB. Zij verloren de wedstrijd. Pas op, hij bijt! Ik heb het op tafel gelegd.

Wat is een persoonlijk voornaamwoord?

1. Mijn, jouw, haar, uw, ons, jullie etc.
2. Ik, jij, hij, zij, wij, jullie etc.
3. Wijst iets aan: deze, die, dit en dat
4. Plakt twee zinnen aan elkaar

Hij werd erg boos op haar.

- Hij -

1. Persoonlijk voornaamwoord
2. Bezittelijk voornaamwoord
3. Hulpwerkwoord
4. Zelfstandig werkwoord

Hij werd erg boos op haar.

- werd -

1. Persoonlijk voornaamwoord
2. Bezittelijk voornaamwoord
3. Hulpwerkwoord
4. Zelfstandig werkwoord

Hij werd erg boos op haar.

- haar -

1. Persoonlijk voornaamwoord
2. Bezittelijk voornaamwoord
3. Hulpwerkwoord
4. Zelfstandig werkwoord

Bez. voornaamwoord

Bezittelijk voornaamwoord (bez. vnw.)

Een bezittelijk voornaamwoord geeft aan van wie iets is, een bezit. Het staat altijd vóór het zelfstandig naamwoord waar het bij hoort. 

VB: jullie tuin, ons feest, jouw beste vriend

Maar: de tuin is van jullie > in dit geval is 'jullie' een pers. vnw.

 

Heeft hij haar haar al gedaan?

- heeft -

1. Persoonlijk voornaamwoord
2. Bezittelijk voornaamwoord
3. Hulpwerkwoord
4. Zelfstandig werkwoord

Heeft hij haar haar al gedaan?

- hij -

1. Persoonlijk voornaamwoord
2. Bezittelijk voornaamwoord
3. Hulpwerkwoord
4. Zelfstandig werkwoord

Heeft hij haar haar al gedaan?

- haar -

1. Persoonlijk voornaamwoord
2. Bezittelijk voornaamwoord
3. Hulpwerkwoord
4. Zelfstandig werkwoord

Heeft hij haar haar al gedaan?

- haar -

1. Persoonlijk voornaamwoord
2. Bezittelijk voornaamwoord
3. Lidwoord
4. Zelfstandig naamwoord

Heeft hij haar haar al gedaan?

- gedaan -

1. Persoonlijk voornaamwoord
2. Bezittelijk voornaamwoord
3. Hulpwerkwoord
4. Zelfstandig werkwoord

Bijwoord

- geeft extra informatie over:

1. Een werkwoord

2. Een bijvoeglijk naamwoord

3. Een ander bijwoord.

Hoe kan hij zo hard rennen?

Hard --> zegt iets over het werkwoord 'rennen'.

Zo --> zegt iets over het bijwoord 'hard'.

Bijwoord

Een bijwoord zegt iets over een bijvoeglijk naamwoord:  

Zij is een heel goede leerling.

of over een werkwoord:  Die auto rijdt hard.

Een bijwoord kan ook iets zeggen over een ander bijwoord:

Die auto rijdt heel hard.

Soms zegt een bijwoord iets over een zinsdeel of een hele zin:

Gelukkig is het probleem opgelost.

Controle ...bijwoord

Een bijwoord (bw) geeft een tijd, plaats, frequentie, 

ontkenning, graad of hoeveelheid aan. 

En ook....:)

Voorbeelden: niet, toch, ook, vaak, erg

Ik heb dat niet gedaan!

- niet -

1. Onbepaald lidwoord
2. Bepaald lidwoord
3. Zelfstandig naamwoord
4. Bijwoord

Dat was een heel erg leuke les.

- heel -

1. Onbepaald lidwoord
2. Bepaald lidwoord
3. Zelfstandig naamwoord
4. Bijwoord

Dat was een heel erg leuke les.

- erg -

1. Onbepaald lidwoord
2. Bepaald lidwoord
3. Zelfstandig naamwoord
4. Bijwoord

Dat was een heel erg leuke les.

- leuke -

1. Onbepaald lidwoord
2. Bepaald lidwoord
3. Bijvoeglijk naamwoord
4. Bijwoord