Week 21

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 1

Vandaag:

- we bekijken hoe we werken met het boek

- we bekijken de taak

- instructie Lees- en luisterstrategieën

- opdrachten 1 en 2 doen we klassikaal

- opdrachten 4 en 5 maak je zelfstandig

- evaluatie

Je legt klaar:

- iPad in de aanslag (dicht)

- agenda

- 2 A4 schriften

- pen

Week 21

Je leert:

- voorzetsels (vz) herkennen

- bijwoorden (bw) herkennen

Klaar?

- leesboek

- §14: oefenen voor de toets

Vandaag:

- uitleg voorzetsel (vz)

- uitleg bijwoord (bw)

Je legt klaar:

iPad (e-book)

hulp? check het eerst bij een groepsgenoot!

Grammatica §10: 1, 2, 3, 4, 5, 7, 8

Grammatica §12: 1, 2, 3, 5, 6, 7, 8

Thema D - Eindproduct Interview

Schrijfschrift -  brief van oudere ik

Koen: §7, §8                       Robin: §8

Valente: §8                                               

Elk woord in een zin kan je benoemen.

Er zijn veel verschillende woordsoorten:

zelfstandig naamwoord - lidwoord - bijvoeglijk naamwoord - zelfstandig werkwoord - hulpwerkwoord - persoonlijk voornaamwoord - bezittelijk voornaamwoord - voorzetsel - bijwoord

De afkortingen

zn = zelfstandig naamwoord (mens, dier, ding, gevoel, etc)

zn-e = zelfstandig naamwoord eigennaam (Obie, Ronerborg, Pepsi, Drenthe)

lw = lidwoord (de, het, een)

blw = bepaald lidwoord (de, het)

olw = onbepaald lidwoord (een)

bn = bijvoeglijk naamwoord (rode, grote, lieve, grappige)

st.bn = stoffelijk bijvoeglijk naamwoord (houten, gouden, bakstenen, zijde)

zww = zelfstandig werkwoord (het ww die de zin betekenis geeft; er staat er altijd 1 in de zin)

hww = hulpwerkwoord (het ww die het zww helpt; vaak de persoonsvorm)

pers.vnw = persoonlijk voornaamwoord (mij, ze, hem, haar, ons)

bez.vnw = bezittelijk voornaamwoord (van wie iets is; mijn, zijn, haar, onze)

Zelfstandig werkwoord (zww) &Hulpwerkwoord (hww)                  

Een zelfstandig werkwoord (zww) zegt wat iets of iemand doet (werken, gamen, blaffen) of overkomt (krijgen, struikelen). Het heeft een duidelijke betekenis.

Een hulpwerkwoord (hww) komt voor in elke zin met meer dan één werkwoord. Dat is vaak de persoonsvorm. Ze ‘helpen’ om het gezegde te maken: hebben, kunnen, mogen, moeten, willen, worden, zijn, zullen.

Zelfstandig werkwoord (zww) & Hulpwerkwoord (hww)

Bij het tankstation heeft de chauffeur een krant gekocht. 

In deze zin is gekocht een zelfstandig werkwoord (zww), want dat geeft aan wat iemand doet. Het geeft de zin zijn betekenis.

De persoonsvorm heeft is een hulpwerkwoord (hww). Deze helpt het zelfstandige werkwoord, omdat het woord 'gekocht' niet alleen kan zijn.

Zelfstandig werkwoord (zww) & Hulpwerkwoord (hww)

Zo herken je het zelfstandig werkwoord en het hulpwerkwoord:

Als in een zin met een werkwoordelijk gezegde maar één werkwoord (= de persoonsvorm) staat, is dat ene werkwoord een zelfstandig werkwoord:

- Vanavond eten (zww) we pizza met zalm. -

Als er meer werkwoorden in zo’n zin staan, staat ergens achter in de zin één zelfstandig werkwoord. Alle overige werkwoorden, dus ook de persoonsvorm, zijn hulpwerkwoorden:

- Vanavond kunnen (hww) we pizza met zalm eten (zww). -

- Vanavond zouden (hww) we pizza met zalm kunnen (hww) eten (zww). -

persoonlijke en bezittelijke voornaamwoorden?

Persoonlijk voornaamwoord (pers.vnw) & bezittelijk voornaamwoord (bez.vnw)

Een persoonlijk voornaamwoord (pers.vnw) duidt een persoon of ding aan: 

ze gaat naar de tandarts - hij is lui - zij zijn een dag weg - deze pen is van mij.

Een bezittelijk voornaamwoord (bez.vnw) geeft aan van wie iets is. Het staat altijd vóór het zelfstandig naamwoord waar het bij hoort: 

met haar moeder -  jouw nieuwe tas - onze vrienden - dit is mijn vulpen.

Persoonlijk voornaamwoord (pers.vnw) & bezittelijk voornaamwoord (bez.vnw)

Lieke zegt dat ze altijd met haar moeder naar de tandarts gaat.

In deze zin zijn ze en haar voornaamwoorden. Ze wijzen allebei terug naar Lieke.

ze = persoonlijk voornaamwoord

haar = bezittelijk voornaamwoord

Persoonlijk voornaamwoord (pers.vnw) & bezittelijk voornaamwoord (bez.vnw)

In het schema zie je dat je, haar, ons, jullie en hun zowel persoonlijk als bezittelijk voornaamwoord kunnen zijn. Je kunt de woordsoort bepalen door het woord te vervangen.

Een persoonlijk voornaamwoord kun je vervangen door hij of hem.

– Is deze auto van jullie (pers.vnw )? → Is deze auto van hem?

Een bezittelijk voornaamwoord kun je vervangen door zijn.

– Is dit je (bez.vnw) jas? → Is dit zijn jas?

Persoonlijk voornaamwoord (pers.vnw) & bezittelijk voornaamwoord (bez.vnw)

Let op: het woord het is persoonlijk voornaamwoord als het niet bij een zelfstandig naamwoord hoort, dus geen lidwoord is, en wel een duidelijke betekenis heeft:

- Dit verhaal is interessant, dus ik heb het (= dit verhaal) aandachtig gelezen. 

- Het verhaal is interessant, dus ik ben aandachtig gaan gelezen

1F