10.1 Je lichaam en je voedsel 5V 2122

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

Paragraaf 1 Dierenwelzijn

Paragraaf 10.1: Je lichaam en je voedsel

Doel 10.1

Je leert welke voedingsstoffen er zijn

Je leert wat de rol van je darmflora is

Je leert hoe genen en je voedsel jou beïnvloeden

Voedingsstoffen

Voedingsstoffen

Koolhydraten (sachariden)

BINAS 67F1, 2, 3

Monosachariden, disachariden, polysachariden

Suiker is een verzamelnaam van mono- en disachariden.

Brood, pasta, rijst, .... 55-75 energieprocent

Brandstof, bouwstof (receptoreiwitten)

Vetten (lipiden)

BINAS 67G1, 2, 3

Glycerol met 3 vetzuurstaarten (onverzadigd-met dubbele bindingen, verzadigd-zonder dubbele bindingen) 

Vetten (lipiden)

Essentieel (niet zelf te maken)/ niet essentieel (zelf te maken)

Olie, boter, noten, .... 15-30 energieprocent

Brandstof en bouwstof (membranen, hormonen, isolatie) 

Eiwitten (peptiden)

BINAS 67H1, 2

Opgebouwd uit een keten van aminozuren.

Essentieel (niet zelf te maken)/ niet essentieel (zelf te maken)

Vlees, eieren, zuivel, zaden .... 10-15 energieprocent

Bouwstof (spieren, hemoglobine, ...) en brandstof.

Water

Water (1,5-2 liter per dag)

Bouwstof, transportmiddel, warmtebuffer

Mineralen (zouten)

Bouwstof (kalk in je botten, Na+ en K+ voor zenuwcellen) 

Ca2+: melk, Na+ en K+: tarweproducten.

Spoorelementen: mineralen waar je maar weinig van nodig hebt (zoals zink)

Vitaminen

Essentiele voedingsstoffen die je in kleine hoeveelheden nodig hebt. BINAS 82A

Bij tekort ontstaat een gebreksziekte.

Verschillende voedingsmiddelen bevatten verschillende vitaminen

Voedingsvezels

Onverteerbare delen van plantaardig voedsel zoals cellulose, pectine (koolhydraten).

Bevorderen de darmperistaltiek, maakt de ontlasting soepel.

Tekort zorgt voor obstipatie.

Groente/ fruit/ (volkoren) graanproducten

Evenwichtige voeding

Hoeveelheid:

Plm 10.000kJ per dag (waarom kJoule en niet kcal?).

Afhankelijk van:

Leeftijd, geslacht, inspanning, persoonlijke omstandigheden

Evenwichtige voeding

Teveel?

Obesitas: overgewicht met gezondheidsrisico's

BMI: gewicht/ (lengte)2

Genetische component (genen die de vetcellen aansturen, die in de hersenen het hongergevoel beinvloeden)

Evenwichtige voeding

Samenstelling:

Voedingsstoffen: ADH: aanbevolen dagelijke hoeveelheid Additieven: ADI: aanvaardbare dagelijkse inname

Voedselallergie/ voedselintolerantie

Voedselallergie:

Je immuunsysteem reageert op een bepaald voedingsmiddel (pinda/ koemelk/ eieren)

Voedselallergie/ voedselintollerantie

Voedselintolerantie:

Je bent niet in staat een bepaalde voedingsstof af te breken (je mist een enzym) waardoor deze voedingsstof (of het ontbreken van het verteringsproduct) een negatief effect op je lichaam heeft (lactose/ gluten/ pinda/ noten/ schaaldieren/ fructose)

Wat is koemelkallergie?
Je mag op internet kijken

Wat is lactose-intolerantie?
Je mag op internet kijken

Doel 10.1

Je hebt geleerd welke voedingsstoffen er zijn

Je hebt geleerd wat de rol van je darmflora is

Je hebt geleerd hoe genen en je voedsel jou beïnvloeden

Begrippen 10.1

darmflora, probiotica, prebiotica, hygiëne, voedingsstoffen, koolhydraten, receptoreiwit, vetten, eiwitten, water, mineralen, spoorelementen, vitaminen, gebreksziekten, voedingsvezels, ADH, obesitas, allel, additieven, ADI, voedselallergie

Huiswerk

In de online methode.

Kies een leerweg (default B).

Maak de opdrachten van 10.1 

4 t/m 7