Socialisme - handouts

• Geschiedenis
• Secundair onderwijs

Sociale Kwestie

Hoe bepaalde het zoeken naar oplossingen voor het arbeidersvraagstuk ons huidig politiek landschap?

Leerdoel

- Je plaatst het socialisme in tijd en ruimte en kan de belangrijkste momenten op een tijdlijn plaatsen

- Je legt uit en analyseert welke 2 strekkingen binnen het socialisme tot stand komen en welke oplossingen ze bieden op de arbeidersproblematiek

- Je bespreekt bronnen aan de hand van de opgedane kennis en bepaalt of ze communistisch/reformistisch zijn

- Je bespreekt de opkomst van de arbeidersbeweging in België

- Je kan volgende personen en begrippen verklaren en in tijd en ruimte plaatsen: Marx, Bernstein, welvaartstaat, Marxisme, socialisme, sociaal-democraten, communisme, Das Kapital, meerwaardeleer, klassenstrijd, communistische revolutie, reformisme, BWP, Charter van Quaregnon, meervoudig stemrecht, algemeen stemrecht

Sociale verschillen: 

de kloof tussen arm en rijk.

Ontstaan vanaf neolithische revolutie (ca. 10.000 jaar geleden): sociale verschillen ontstaan samen met de landbouwsamenlevingen.

Hoe keek men in Ancien Régime naar armoede?

verschil tussen arm en rijk was door god bepaald - goddellijke verrechtvaardiging.

Hulp aan armen in de 19e eeuw

Wat is een welvaartstaat?

Gevolgen van de industrialistatie

Verstedelijking

Woon-en arbeidsomstandigheden

Cruciale vraag: moet de overheid actief ingrijpen?

!! Structurele verbetering door goed georganiseerde en ideologisch onderbouwde arbeidersverenigingen.

Socialisme

Socialisme 

Communisme

Het verschil groeit door manier waarop productiemiddelen in handen van de staat moeten komen

1. socialisten (sociaal-democraten): 
   
   
2. communisten (marxisten): 

1. Marxisme

Philosophers until now have only interpreted the world in various ways.

The point, however, is to change it.

Meerwaardeleer

Marxisme

• Karl Marx (1818-1883)

• 1848 Communistisch manifest

• Onrechtvaardige klassenstrijd tussen rijke en arme burgers

Concentratie en culminatie

Revolutie

Dictatuur van het proleteriaat

Communistische heilstaat

2. Sociaal-democratie

- 1864: Eerste Internationale 

- 1889: Parijs: Tweede Internationale: 

Socialisme langs wettelijke weg

Bernstein: Revisionisme

Reformisme: Wat en hoe?

De Belgische arbeidersbeweging

BWP

Oorsprong: traditionele, ambachtelijke kringen.

Waarom?

- hadden meer 'geleerdheid'

- werden het hardst bedreigd door mechanisatie

- traditie van solidariteit (gilden en ambachten)

1e helft 19e eeuw: ontstaan van weerstands (bijstandskassen) van ambachtelijke werknemers uit zelfde beroepsgroep:

- Lid- en steungeld diende voor bescherming in geval van ouderdom en ziekte (soort mutualiteit)

Maar: coalitieverbod! Toch oogluikend toegestaan wegens armoede

Vanaf jaren 1850: ook arbeiders uit industrie verenigen zich

- ontstaan van eerste stakingskassen en zo ontstaan eerste arbeidersvakbonden

• Gent: Werkverbond (1857) van wevers en spinners (later progressieve weversbeweging: Vooruit)
• Aanvankelijk meeste organisaties zeer neutraal maar door Eerste Internationale arbeidersorganisatie: marxistische en socialistische invloed

Oorsprong: 

Waarom?

- hadden meer 'geleerdheid'

- werden het hardst bedreigd door mechanisatie

- traditie van solidariteit (gilden en ambachten)

1e helft 19e eeuw: 

Vanaf jaren 1850: 

1866: afschaffen coalitieverbod - ontstaan vakbonden

BWP

BWP

1872: 1e Internationale valt uiteen - socialisme heeft echter wel duidelijk profiel

Wallonië: 

1881: oprichting van Samenwerkende Bakkerij 'Vooruit' te Gent

1884-1886: keerpunt. 

1885: ontstaan BWP

Welke eisenpakket?

Charter van Quaregonon

1894: 1e verkiezingen obv algemeen meervoudig stemrecht

Congres van Quaregnon werd ideologische principes vastgelegd in Charter van Quaregnon

Charter van Quaregonon

Resultaten

1. Algemeen meervoudig stemrecht: 

2. Sociale wetten (1885-1914)

3. Algemeen Enkelvoudig stemrecht (1919)