paragraaf 1.2 De mens in het landschap

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

paragraaf 1.2 De mens in het landschap

Leerdoelen

• Wat zijn kenmerken van een dwarsprofiel van een rivier in Nederland?
  
• Hoe heeft het menselijk handelen invloed op het regiem van een rivier?
• Hoe heeft het menselijk handelen invloed op water in het landschap en op waterkwaliteit?

De uiterwaarden liggen in het rivierengebied.....

1. binnendijks
2. buitendijks

Zoek een afbeelding van de uiterwaarden waaruit ook de functie van de uiterwaarden in de zomermaanden en wintermaanden naar voren komt.

functie uiterwaarden is waterbergend vermogen (hoog water)

In dit kader functie uiterwaarden: natuur ,veeteelt en recreatie

Waar wonen van oudsher de meeste mensen in het rivierengebied?

1. Komgronden
2. Uiterwaarden
3. Oeverwallen

Twee soorten dijken

▪️ winterdijk —> ligt op de oeverwal, hoog

▪️ zomerdijk —> ligt dichtbij de rivier, lager

uiterwaarden

Dwarsprofiel=

dwarsdoorsnede  van de rivier

Welke drie ingrepen in het rivierenlandschap door de mens komen in het filmpje aan bod?

Ook ontbossing is een menselijke ingreep.
Leg uit waardoor het regiem van een rivier onregelmatiger wordt door de menselijke ingrepen.

Je antwoord moet een oorzaak-gevolgrelatie bevatten.

vertragingstijd

De vertragingstijd neemt door ingrepen in het landschap af.

Het water komt dus sneller in de rivier.

Hierdoor neemt de piekafvoer toe.

Vertragingstijd

afhankelijk van:

1. vegetatie
2. ondergrond
3. invloed van de mens

Ondanks dijken toch in grote delen van Nederland overstromingsgevaar mede door toegenomen economische waarde en bevolkingsgroei

Deltawerken

Vaststellen veiligheidsnorm: in kaart brengen mogelijke schade

• ligging t.o.v NAP
• Oppervlakte van het gebied (hoe groot is het gebied?)
• aantal inwoners
• waarde investeringen (woningen, infrastructuur, bedrijven, economische activiteiten)

Gebieden waar gevolgen overstroming het grootst zijn krijgen strengste norm.

00:30

Door de combinatie van welke 3 factoren is Nederland kwetsbaar voor wateroverlast?

01:00

Noem twee voorbeelden van een waterkering.

Deltawerken

 groen: de vroegere kust die door de Deltawerken geen verdediging meer tegen de zee is;

 rood: de kust die het land moet verdedigen tegen hoogwater.

opgave 5d. Leg uit hoe het zoute zeewater vroeger via de Nieuwe Waterweg zo ver landinwaarts kon stromen.

Je antwoord moet een oorzaak-gevolgrelatie bevatten. Beantwoord in de volgende dia.

Leg uit hoe het zoute zeewater vroeger via de Nieuwe Waterweg zo ver landinwaarts kon stromen.

Je antwoord moet een oorzaak-gevolgrelatie bevatten.

Beredeneer met dezelfde atlaskaart in twee stappen hoe het binnendringende zoute water nu wordt teruggedrongen.

opdringen zout water bij lage waterstand

Uitgangspunten 2008 tweede 

Deltacommissie

1. Hetzelfde beschermingsniveau voor iedere Nederlander achter de dijk.
2. Meer bescherming voor plekken waar grote groepen slachtoffers/economische schade kan zijn.
3. Meer bescherming op plaatsen waar uitval van vitale of kwetsbare infrastructuur landelijke gevolgen kan hebben.

Zeespiegelstijging

1. Gletsjers in berggebieden en landijs op Groenland en Antarctica smelten. Er komt daardoor meer water in de oceanen terecht. 
    2. Het zeewater wordt door hogere temperaturen ook iets warmer. Warmer water zet uit en neemt meer ruimte in beslag. Dit is de belangrijkste oorzaak van zeespiegelstijging.

Bodemdaling

-> kanteling Nederland (ijstijd)

westen daalt, oosten komt omhoog.

-> minder sedimentatie a.g.v bedijkingen

-> inklinken veen en klei

-> veenoxidatie, verteren van veen dat boven grondwater uitkomt

-> aardgaswinning

Bodemdaling

overstromingsrisicobewustzijn

Integraal

waterbeleid

• waterafvoer
• waterkwaliteit
• naaste omgeving
• belang stad en platteland
• verschillende functies 

Kwelwater

verdroging= verlagen grondwaterstand

verzilting= achterblijven van zout na verdamping

Kribben

twee doelen:

1. bevaarbaar houden rivier
2. snel afvoeren water

Check begrippen:

* Stroomstelsel (boven-, midden- en benedenloop)

* verval/verhang

* stroomgebied

* waterscheiding

* vertragingstijd

* regiem/debiet

* regen-, gletsjer- of gemengde rivier

* piekafvoer

*vertragingstijd