classificatiesystemen/verpleegmodellen 16/5

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 1

Verpleegkundige modellen 

Ordenings-systemen / classificatiemodellen

Na dit college kun je:

• Het verschil tussen een verpleegkundig model en een classificatie / ordening systeem benoemen
• Uitleggen wat het doel van een verpleegkundig classificatie systeem is
• Vier classificatie / ordenings systemen benoemen
• Uitleggen hoe een classificatie systeem het verpleegkundig proces ondersteunt. 

Verpleegkundige modellen

• Een model is een rationele, vereenvoudigde, abstracte weergave van de werkelijkheid. Bedoeld om kennis en inzicht te verkrijgen in een complexe werkelijkheid, zodat die begrepen en beheerst kan worden. (www.encyclo.nl)
  
• Een verpleegkundig model is een schematische voorstelling van de verpleegkundige werkelijkheid. 
• Het is een hulpmiddel om zorg in woorden uit te drukken, gegevens te verzamelen, interventies te bepalen en te evalueren.
• Een verpleegkundige theorie of een model geeft een visie op verpleging; het zet je aan om in een bepaalde richting te denken.

Verpleegkundige modellen

Verpleegkundige modellen beschrijven de relatie tussen vier samenhangende begrippen: de mens, de omgeving, de gezondheid en het verpleegkundig handelen. 

Door die relatie te beschrijven wordt onder andere duidelijk:

1. wat het doel van verplegen is
   
2. welke gegevens je moet verzamelen om de zorgbehoefte vast te kunnen stellen
   
3. waar verpleegkundige interventies zich op moeten richten
   

Voorbeelden verpleegkundige modellen

Model van Henderson: behoefte model, 

• Verpleegkundige zorg nodig is als er onvoldoende tegemoetgekomen wordt aan een behoefte van een mens, en als die persoon zelf niet in staat is om dit tekort aan te vullen.

Adaptatiemodel van Roy : uitkomstmodel

• Een uitkomstmodel is een model waarin de nadruk ligt op de uitkomst, of het resultaat van verplegen. Gebruikt in de GHZ. Een mens is continue erop gericht om  evenwicht met de omgeving te bereiken en in stand te houden (adaptatie). Adaptatie betekent letterlijk aanpassing.

Zelfzorgmodel van Orem: behoefte model

• Mensen hebben volgens Orem drie soorten behoeften: universele, ontwikkelingsgebonden en gezondheidsgebonden zelfzorgbehoeften. Zelfzorg is doelgericht. 

waarom denk je dat het belangrijk is om een verpleegmodel te hebben?

Een verpleegmodel is een beschrijving van hoe de zorg goed overwogen, gepland en uitgevoerd moet worden. Men spreekt alleen van een model wanneer de theorie, de praktijk en de documentatie overeenstemmen. Het voordeel van een model is dat er duidelijke richtlijnen gegeven worden en dat daardoor iedereen dezelfde lijn kan volgen.

Wat is een classificatiemodel?

•  Ook wel ordeningsprincipe genoemd
• Geeft richting, structuur en betekenis aan het verzamelen, interpreteren en groeperen van gegevens. 
• Een classificatie geeft ook structuur aan het verpleegplan.
• Een verpleegkundig model geeft richting aan het classificatiesysteem

Waarom is het belangrijk om binnen de verpleegkunde met een classificatiemodel te werken?

Voordelen!

Een goede classificatie:

• verkleint de kans dat bij je het verzamelen van gegevens zorgaspecten vergeet;
  
• biedt houvast bij het opstellen van standaardverpleegplannen en individuele verpleegplannen;
  
• Men spreekt dezelfde taal: maakt uitwisseling van gegevens beter mogelijk.
  

Voorbeelden classificatiemodel

•  Bij Nanda-I/NIC/NOC orden je de diagnoses, interventies en uitkomsten (internationaal)
• Omaha System orden je je gegevens volgens aan-dachtsgebieden, soort actie en actievlakken. (internationaal)
• International Classification of Functioning, Disability and Health, ICF
• Gordon gegevens ordenen a.d.h.v. 11 patronen

Nanda, NIC en NOC

De classificaties NANDA, NIC en NOC ondersteunen het volledige proces van verpleegkundig redeneren: van anamnese en diagnose tot uitvoering en evaluatie.

• NANDA-I: een classificatie voor verpleegkundige diagnoses
• NIC: een classificatie voor verpleegkundige interventies
• NOC: een classificatie voor verpleegkundige resultaten of zorgresultaten/uitkomsten van zorg

NNN

NNN  

verpleegkundig proces

Voorbeeld NNN

NANDA Diagnose

Risico op vallen

• tgv cognitieve stoornissen/ mobiliteitsstoornissen

NOC: zorgresultaten

• mobiliteit (lopen, verplaatsingsvermogen, functioneren van lichaamspositie)
• evenwicht (lichaamshouding)
• kennis: valpreventie

NIC: interventies

• Valpreventie
• voorlichting
• positionering

Omaha system

Maatschappelijke gezondheidszorg en thuiszorg 

In het Omaha System worden problemen, interventies en zorgresultaten geclassificeerd.

4 domeinen:

• omgevingsdomein
• psychosociaal domein
• fysiologisch domein
• gezondheidsgerelateerd gedragsdomein   

42 aandachtsgebieden   

Omaha System kent 42 aandachtsgebieden verdeeld over vier domeinen: 1 omgevingsdomein 2 psychosociaal domein 3 fysiologisch domein 4 gezondheidsgerelateerd gedragsdomein. 

In Omaha System wordt niet gewerkt met doelen maar met uitkomsten. Deze uitkomsten worden per aandachtsgebied weergegeven in scores op drie terreinen:

1-Status van de signalen en symptomen = hoe ernstig zijn de signalen en symptomen?

2-Kennis = wat een cliënt weet. Het vermogen van de cliënt om informatie te onthouden, te begrijpen en te interpreteren.

3-Gedrag = wat een cliënt doet. Je verwacht dat het gedrag van de cliënt bijdraagt aan zijn gezondheid, dus dat het gedrag zo is dat de signalen en symptomen minder ernstig worden of dat de cliënt ermee om kan gaan. En dat de cliënt dat wat hij weet over zijn situatie kan omzetten in gedrag dat voor zover mogelijk bijdraagt aan zijn gezondheid.

ICF

• ICF is opgebouwd uit componenten, domeinen, categorieën en typeringen
• Het menselijk functioneren wordt vanuit drie perspectieven beschreven: 

Hoeveel patronen hanteert Gordon?

1. 7
2. 10
3. 11
4. 14

11 gezondheidspatronen van Gordon

• De 11 gezondheidspatronen van Gordon omvatten alle aandachtsgebieden van een mens
  
• Al deze 11 gezondheidspatronen hangen met elkaar samen en beïnvloeden elkaar
  

i

Gezondheidspatronen van Gordon

1. Gezondheidsbeleving en instandhouding 
   
2. Voeding en stofwisseling 
   
3. Uitscheiding 
   
4. Activiteiten 
   
5. Slaap/rust 
   
6. Waarneming en cognitie 
   
7. Zelfbeleving 
   
8. Rollen en relaties 
   
9. Seksualiteit, voortplanting 
   
10. Stress verwerking 
    
11. Waarden en overtuiging 
    

Afnemen anamnese volgens Gordon

1. Schetst een volledig beeld van de algehele gezondheidstoestand
2. Elke zorgvraag kent een combinatie van oorzaken ( voorbeeld huidaandoening)

3. Gaat uit van 11 patronen

4. De invloed van de zorgvragen op elkaar kun je hiermee in kaart brengen

5. En je hebt aandacht hoe de zorgvrager de problemen beleeft

6. gezondheidsbeleving is bepalend voor de ernst van de zorgvraag en de manier van behandelen

Een anamnese volgens (Marjory) Gordon, schetst een volledig beeld van de algehele gezondheid van

de patiënt. Marjory was overtuigd dat een zorgvraag vaak een combinatie van oorzaken kent.

Een huidaandoening is cosmetisch dermatologisch te verhelpen, maar heeft mogelijk somatisch een

slechte voedingstoestand als oorzaak. Het verhelpen van de aandoening vraagt soms om zowel een

dermatologisch als een voedingsdeskundige behandeling.

De Gordon anamnese gaat uit van 11 gezondheids-categorieën (patronen) waarmee de zorgvragen

opzich maar ook de invloed van de zorgvragen op elkaar in kaart worden gebracht. Een Gordon

anamnese besteed ook aandacht aan hoe de patiënt zijn zorgvragen zelf beleeft. De gezondheidsbeleving van de patiënt blijkt bepalend voor de ernst van de zorgvraag en de wijze van behandelen.

Voordelen afnemen Anamnese volgens Gordon

1 gebieden, patronen, wanneer die systematisch doorlopen worden krijgt men een totaal beeld van de zorgvrager. Bij ieder patroon horen aandachtsgebieden en bijbehorende vragen die tijdens een opname gesprek of tussentijds gesteld kunnen worden. Het gaat erom om het verschil tussen de bestaande situatie en wenselijke situatie in kaart te krijgen.

Welke 3 vragen zou je kunnen bedenken per gezondheidspatroon?

Welke vragen zou je kunnen stellen bij de patronen?

1. Gezondheidsbeleving en instandhouding

 

Hoe zou u uw dagelijkse gezondheid omschrijven?

Wat zou u als uw grootste beperking of zorgvraag noemen?

Wat is uw ervaring met het opvolgen van doktersadvies?

2. Voeding/stofwisseling

Hoe ziet uw dagelijkse vocht en voedings-intake eruit?

Hoe stabiel bent u op gewicht?

Ondervind u problemen met eten of drinken?

3. Uitscheidingspatroon

Hoe regelmatig heeft u ontlasting?

In wat voor mate is er bij u sprake van transpiratie?

Ondervind u problemen met de stoelgang?

4. Activiteiten

 

Hoe ziet uw dagelijkse lichamelijke beweging eruit?

Bij welke dagelijkse handelingen ondervindt u problemen?

In hoeverre kunt u voorzien in uw eigen ADL?

5. Slaap/rust

 

Hoeveel uur slaapt u gemiddeld per nacht?

Hoe zou u uw slaapbehoefte omschrijven?

Heeft u (medicinale) hulp nodig om in slaap te komen?

6. Cognitie

 

Hoe zou u de kwaliteit van uw zintuigelijke waarneming

omschrijven?

Ondervind u problemen ten gevolge van geheugenverlies?

Lukt het u om nieuwe vaardigheden aan te leren?

7. Zelfbeleving

Hoe zou u uw eigen lichamelijke en mentale conditie

omschrijven?

Hoe zou u zichzelf omschrijven?

Hoe zou u uw levenskwaliteit omschrijven?

8. Rollen/relaties

Hoe ziet uw actuele gezinssituatie eruit?

Heeft uw ziekzijn nog gevolgen voor de thuissituatie?

Wie is uw eerste aanspreekpunt?

Heeft u moeite met de spraak?

9. Seksualiteit/voortplanting

Bent u seksueel actief?

Zijn er ziekte(gevolgen) van invloed op het vervullen van uw

seksuele behoefte?

Ondervind u problemen bij het vervullen van uw seksuele

behoefte?

10. Stressverwerking

Wat zijn grote levensgebeurtenissen geweest in uw leven?

Hebben zich recent grote levensgebeurtenissen voorgedaan in

uw leven?

Hoe reageert u op en gaat u om met stressvolle situaties?

11. Waarden/geloofsovertuiging

Leeft u volgens een geloofsovertuiging?

Kent uw dag religieuze tradities of andere uitingen van religie?

Wilt u gebruik maken van geestelijke verzorging?

Welk classificatiesysteem
lijkt je handig om mee te werken
en waarom?

Wat is het verschil tussen
een verpleegkundig model
en een classificatie systeem?