H12.2 Vetten

• Scheikunde
• Middelbare school
• mavo, havo
• Leerjaar 5

H12.2 Vetten 

Havo 5

Leerdoelen

Aan het einde weet je:

• De functie van oliën, vetten en essentiële vetzuren;
• De moleculaire bouw van een olie of vet;
• Hoe een olie of vet wordt gevormd of afgebroken

Vet in lichaam

• vetten in voedsel naar vet- en levercellen
• als energiebuffer of omgezet in vetzuren en glycerol (hydrolyse)
• vetzuren en glycerol naar plek waar energie nodig is
• verbranding
  
  
• Vetzuren die het lichaam niet zelf kan maken = essentiële vetzuren (onverzadigde vetzuren) 

Functie van vetten

• Energiebron en reserve opslag voor energie.
• Opbouw van de celmembraan (bestaat uit fosfolipiden: vetzuurstaarten + kop van fosfaten) --> transport van stoffen de cel in en uit
• Isoleren en beschermen van organen.
• Bouwsteen voor hormonen.

Bouw van olie of vet

• Een vet of olie is een tri-ester van glycerol (propaan-1,2,3-triol) 
• Vet wordt ook wel triglyceride genoemd.
• In een vet zijn esterbindingen aanwezig.
• Binas tabel 67G

Verzadigde en onverzadigde vetten

• Verzadigd vetzuur = alleen enkele C-C bindingen aanwezig.
• Onverzadigd (enkelvoudig of meervoudig) vetzuur = 1 of meer dubbele C=C bindingen aanwezig.
  

• Verzadigde vetten zijn slecht voor de gezondheid -> celmembraan wordt minder flexibel.

Verzadigde en onverzadigde vetten

• Door dubbele bindingen -> kleinere molecuulmassa -> zwakkere Vanderwaalsbindingen en dus lager kook- en smeltpunt 

• Verzadigde vetten zijn vast bij kamertemperatuur
• Onverzadigde vetten zijn vloeibaar bij kamertemperatuur.
  

Vet vormen of afbreken

d.m.v. hydrolyse