Argumenteren en Literaire begrippen - les 7a

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Thema en motieven

Ik kan uitleggen hoe een schrijver voor spanning zorgt in een verhaal.

Spanning

Of een verhaal spannend is, hangt af van de schrijver én van de lezer. Een schrijver kan allerlei technieken toepassen om de spanning in een verhaal te verhogen, maar hoe goed hij ook schrijft, hij is afhankelijk van het oordeel van de lezer.

Vraag: welk boek vond je als kind erg spannend? Waarom?

Spanning

Een schrijver kan spanning aanbrengen door de gebeurtenissen spannend te beschrijven (actiespanning) of door de beschrijving van het denkproces van een verhaalfiguur (psychologische spanning).

Informatie verzwijgen, vermoedens en verwachtingen aanwakkeren, een intrigerende titel. Het zijn allemaal middelen om bij de lezer vragen op te roepen. Deze onbeantwoorde vragen noem je open plekken. Al lezend worden de vragen beantwoord en vul je de open plekken in.

Spanning

Een verhaal kan niet altijd even spannend zijn. Er zijn momenten dat er weinig gebeurt en er zijn momenten dat je op het puntje van je stoel gaat zitten. 

De spanning in een verhaal kun je aangeven met een spanningsboog. Er zijn korte en lange spanningsbogen. Een lange kan de hele verteltijd omvatten. Elke open plek in het verhaal vormt in zekere zin een spanningsboog. Daar waar de spanning het hoogst is, spreek je van een climax.

Middelen om spanning aan te brengen

-Kennisachterstand: de lezer weet minder dan een verhaalfiguur

-Kennisvoorsprong: de lezer weet meer dan een verhaalfiguur

-Vooruit-/terugverwijzingen of flashbacks

-Bijzondere plekken of ongewone situaties

-Gevaarlijke omgeving

-Aanwijzingen die de lezer op het verkeerde been zetten of die bepaalde vermoedens of verwachtingen oproepen

-Cliffhanger

-Onverwachte wending

We lezen een fragment uit het boek 'Onder de ketchupwolken'.

Mogelijke vragen

De ik-persoon vertelt veel over zichzelf en haar familie. Welk effect heeft dit op jou als lezer?

In de laatste alinea lees je wat de ik-verteller heeft gedaan. Heeft dit gevolgen voor wat je van haar vindt? Leg je antwoord uit.

Waarom denk je dat de ik-persoon een brief schrijft aan meneer Harris?

Geïnteresseerd?

De 15-jarige Zoe heeft een afschuwelijk geheim. Ze voelt zich daarom verwant met Stuart Harris, een Amerikaanse crimineel die in de dodencel wacht op de uitvoering van zijn doodvonnis. Als geen ander weet hij hoe het is om te leven met geheimen en leugens. In een wanhoopsdaad schrijft Zoe lange brieven aan de veroordeelde, en de lezer wordt stukje bij beetje deelgenoot gemaakt van het drama van liefde en verraad dat zich in haar leven heeft voltrokken.

3 PAK 

We lezen verder in het tweede verhaal.