§5.1 Oplossen en mengen

• Scheikunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Oplossen en Mengen

Periode 3 

5.1 Mengen op macroniveau

5.2 Polaire en apolaire stoffen

5.3 Oplossen op microniveau

5.4 Hydratatie en kristalwater

5.5 Emulgatoren

Wat weten jullie nog van het oplossen van stoffen?

Leerdoelen 5.1 

Je leert over het mengen van hydrofiele en hydrofobe vloeistoffen.

Je leert over het mengen van carbonzuren.

Hydrofiel en hydrofoob

• Tijdens een experiment proberen leerlingen een aantal stoffen op te lossen. Als oplosmiddel hebben ze water en wasbenzine
•  sommige stoffen lossen wel op in water, deze noem je hydrofiel (waterlievend).
• Andere stoffen lossen alleen op in de wasbenzine, deze noem je hydrofoob (watervrezend).

Stofeigenschappen verklaren het verschil

• Waarom de ene stof wel oplost in water en de andere niet heeft alles te maken met de chemische eigenschappen.  
• Stoffen die goed oplossen in water zijn vaak alkanolen met een korte koolstofketen zoals methanol en ethanol
• Stoffen die slecht oplossen in water zijn vaak alkanen met een lange koolstof keten.

Welke stof is meer hydrofiel?

1. Propaan-1-ol
2. Octaan

Hydrofiele stoffen

• Hydrofiele stoffen zijn onderling goed oplosbaar. 
• Naarmate de koolstofketen langer wordt zijn ze steeds minder goed oplosbaar in water en onderling.
• Naarmate de keten langer wordt zijn ze steeds beter oplosbaar in wasbenzine.
• Zelfs alcoholen met een lange keten zijn hydrofoob. 

Voorbeelden hydrofiel en hydrofoob

• Alkaan amines is een groep van giftige en stinken stoffen, denk aan ureum, de stof die urine zijn stinklucht geeft.
• Deze moleculen zijn goed oplosbaar in water zolang ze een korte keten hebben.
• Slaolie is een voorbeeld van een stof die niet goed mengt met water. 
• Dit is geen verrassing als je de structuurformule van slaolie bekijkt in figuur 5-3.
• Slaolie heeft geen enkele OH of NH groep en kan dus niet goed oplossen in water.

In Binas tabel 44A staat de oplosbaarheid van gassen gegeven.
Wat is het meest hydrofobe gas? en het meest hydrofiele?

Carbonzuren

• De groep carbonzuren is een groep waarvan de stof opgelost in water een zure oplossing maakt.
• Dit betekend dat het goed oplost.
• Ook voor zuren geldt hoe langer de koolstofketen hoe slechter oplosbaar in water. 

Leerdoelen 5.1 

Je leert over het mengen van hydrofiele en hydrofobe vloeistoffen.

Je leert over het mengen van carbonzuren.

Schrijf 3 dingen op die je geleerd hebt deze les

Stel een vraag over iets wat je nog graag wilt weten

Ga aan de slag in het boek met opgaven: .....