8. 3 okt: Taalgebruik (3+4): onderwerp en structuur (1b)

• Nederlands
• Middelbare school
• mavo, havo, vwo
• Leerjaar 1

Op tafel:

• laptop
• map
• pen
• Oefenboek

Welkom havo 3

• Jas uit en over je stoel. 
  
• Tas van tafel.
• Oortjes en telefoon in je tas. 

Starten met 10 minuten NUMO

Inlog vergeten?

gebruikersnaam: leerlingnummer: 123456

wachtwoord: j123456

Vandaag donderdag 3 oktober: 

• Numo: al gedaan
• Herhaling oude stof
• Huiswerk bespreken
• Taalverzorging
• Nieuwe stof: inleiding, kern, slot
• Aan de slag

Leerdoelen

1. R
2. T1
3. T2
4. I

Herhaling: 

Les 3 (taalgebruik pg 48-49)

De kern van een boodschap

Onderwerp: één woord of een woordgroep, bijvoorbeeld:

olifanten

Deelonderwerpen: onderwerp van een of meerdere alinea's:

• olifanten in het wild
• olifanten in de dierentuin
• olifanten in het circus

Hoofdgedachte: onderwerp in één zin:

• Er zijn verschillende soorten olifanten. 
• Olifanten moeten beschermd worden. 
• Olifanten hebben een bijzonder dieet. 

Kernzin: belangrijkste zin in de alinea.

Eerste zin, tweede zin of laatste zin van de alinea.

Deze zin bevat de hoofdzaken uit de alinea. 

1. Schrijf een hoofdgedachte bij het onderwerp 'de zomervakantie'.

2. Schrijf twee deelonderwerpen op bij jouw onderwerp en hoofdgedachte. 

Onderwerp: één woord of een woordgroep, bijvoorbeeld:

olifanten

Deelonderwerpen: onderwerp van een of meerdere alinea's:

• olifanten in het wild

Hoofdgedachte: onderwerp in één zin:

• Er zijn verschillende soorten olifanten.  

Huiswerkopdracht >>>

Bedenk een hoofdgedachte en twee deelonderwerpen bij onderstaande onderwerpen:

a. voetbal op kunstgras

b. bol.com

c. lettervermicelli

Onderwerp: één woord of een woordgroep, bijvoorbeeld:

olifanten

Deelonderwerpen: onderwerp van een of meerdere alinea's:

• olifanten in het wild

Hoofdgedachte: onderwerp in één zin:

• Er zijn verschillende soorten olifanten.  

Opdracht nakijken

Bedenk een hoofdgedachte en twee deelonderwerpen bij onderstaande onderwerpen:

a. voetbal op kunstgras

•  deelonderwerpen: gevaar voor gezondheid, blessuregevoeligheid.
• hoofdgedachte: Professionele voetbalclubs stappen af van voetballen op kunstgras.

tot hier

Opdracht nakijken

Bedenk een hoofdgedachte en twee deelonderwerpen bij onderstaande onderwerpen:

b. bol.com

•  deelonderwerpen: gemak, online koopverslaving
• hoofdgedachte:  Bol.com vertegenwoordigt de mooie en minder mooie kanten van onze consumentenmaatschappij.

Opdracht nakijken

Bedenk een hoofdgedachte en twee deelonderwerpen bij onderstaande onderwerpen:

c. lettervermicelli

•  deelonderwerpen: taalvaardigheid, spelenderwijs leren
• hoofdgedachte: Lettervermicelli leent zich voor leuke taalspelletjes met kinderen. 

Opdracht nakijken

Bedenk een hoofdgedachte en twee deelonderwerpen bij onderstaande onderwerpen:

d. kunst

•  deelonderwerpen: beeldende kunst, podiumkunst, schilderijen, kunst in de openbare ruimte
• hoofdgedachte: Kunst zou voor iedereen toegankelijk moeten zijn, zowel beeldende kunst als podiumkunsten. 

Begrippen uit deze les

• Kernzin
  
• Onderwerp
• Hoofdgedachte
• Deelonderwerp

Handboek, Taalgebruik les 3

Pak je laptop er weer bij, verder met taalverzorging >>>

Trappen van vergelijking

Trappen van vergelijking

stellende trap	vergrotende trap	overtreffende trap
	-er	-st
mooi(e)	mooi er (e)	mooi st (e)
groen(e)	groen er (e)	groen st (e)

Trappen van vergelijking

De overtreffende trap van weinig is:

1. weinig
2. weiniger
3. weinigen
4. minst

De stellende trap van veel is:

1. veel
2. meer
3. meest

De overtreffende trap van goed is:

1. goedst
2. goederst
3. meest best
4. best

Wat is de volgorde van de trappen van vergelijking van ...?

lief

1. lief, liefer, liefst(e)
2. liefst(e), liever, lief
3. lief, liever, liefst(e)
4. liever, lief, liefst(e)

De trappen van vergelijking:
dwaas-dwazer-...

1. dwaasts
2. dwazerst
3. dwaast
4. meest dwaas

Trappen van vergelijking:
vreemd - vreemder - .............

1. vreemdst
2. vreemst
3. meest vreemd
4. vreemdsdt

De trappen van vergelijking:
triest-triester-

1. triestst
2. meest triest
3. triesterer
4. triestt

Wat is de volgorde van de trappen van vergelijking van veel ?

1. veel, meer, meest(e)
2. meer, minder, meest(e)
3. veel, meest(e), meer
4. veel, meest(e), minst

Welke 'trappen van vergelijking' zijn goed?

1. verrukkelijk - verrukkelijker - verrukkelijkst
2. mooi - mooier - meest mooi
3. lelijk - lelijkster - lelijkst
4. roze - rozer - rozest

Trappen van vergelijking

Tekstopbouw

Hoe ziet de opbouw van een tekst eruit?

Kijk en schrijf mee. Maak aantekeningen!

Titel + Inleiding

• Aandacht trekken door:  
•    - anekdote
•    - opvallende stelling of mening
•    - actuele gebeurtenis
•    - het voordeel voor de lezer

• kennismaking met het onderwerp

Tekstopbouw

Middenstuk

Slot

Titel + Inleiding
- Aandacht trekken door:  
   - anekdote
   - opvallende stelling of          mening
   - actuele gebeurtenis
   - het voordeel voor de            lezer

- kennismaking met het onderwerp

Tekstopbouw

Middenstuk

• onderwerp uitwerken in deelonderwerpen
• overzichtspunten: titels, kopjes, signaalwoorden

Slot

Titel + Inleiding
- Aandacht trekken door:  
   - anekdote
   - opvallende stelling of          mening
   - actuele gebeurtenis
   - het voordeel voor de            lezer

- kennismaking met het onderwerp

Tekstopbouw

Middenstuk
- onderwerp uitwerken in deelonderwerpen

- overzichtspunten: titels, kopjes, signaalwoorden

Slot

• de afronding
•  terugblik op inleiding en de kern
• krachtiger maken van strekking of boodschap (of een uitsmijter) 
• vaak de hoofdgedachte

Titel + Inleiding
- Aandacht trekken door:  
   - anekdote
   - opvallende stelling of          mening
   - actuele gebeurtenis
   - het voordeel voor de            lezer

- kennismaking met het onderwerp

Tekstopbouw

Middenstuk
- onderwerp uitwerken in deelonderwerpen
- overzichtspunten: titels, kopjes, signaalwoorden

Slot
- de afronding
 - terugblik op inleiding en de kern
- krachtiger maken van strekking of boodschap (of een uitsmijter) 
- vaak de hoofdgedachte

Aan de slag

Lees de tekst op pagina 12 uit je oefenboek.

Maak vraag 7, 10 en 12.

Schrijfopdracht

Schrijf een inleiding voor het nieuws.

1. Kies één van de manieren om de aandacht te trekken van de lezer.

2. Introduceer het onderwerp. 

3. De totale tekst is minstens 5 zinnen lang.

jeugdjournaal.nl

Jeugdjournaal (1 okt)

Nieuwsitem-ideeën: 

1. Libanon-Israël-conflict
   
2. Rutte als baas van de NAVO
   
3. Cruiseschip voor drie jaar op vakantie

Schrijfopdracht

Schrijf een inleiding voor het nieuws.

Schrijf de tekst op een vel dat je kunt inleveren bij je docent. 

1. Kies één van de manieren om de aandacht te trekken van de lezer.

2. Introduceer het onderwerp. 

3. De totale tekst is minstens 5 zinnen lang.

Klaar? Lever de tekst in bij je docent. 

Schrijfopdracht

Schrijf een inleiding voor een nieuwsitem. 

1. Kies één van de drie nieuwsitems. 

2. Kies één van de manieren om de aandacht te trekken van de lezer.

3. Introduceer het onderwerp in minstens vijf zinnen.

Schrijf de tekst op papier (dus niet op je laptop).

Schrijfopdracht >>> Nakijken

Schrijf een inleiding voor een nieuwsitem. 

1. Geef je tekst aan een ander. 

2. Streep en schrijf in de tekst

van je buur. 

3. Richt je op:

• spelling
  
• grammatica
  
• interpunctie
  
• verbanden tussen zinnen (logische volgorde)
  
• Kent elke zin een persoonsvorm en onderwerp? 

4. Hoe trekt de schrijver de aandacht?