Les H2 9 juni 2020

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

Welkom!

Herhalingsles grammatica blok 3 en 4

Les H2 9 juni 2020

Vrijdag 

- Je zorgt ervoor dat je een werkende camera hebt tijdens het maken van de toets;

- We maken de toets in Teams.

Tijd: 14.00 tot 15.00 uur

- Leerstof staat op Magister.

Op It's learning

- staat een proeftoets;

- staat een woordenlijst;

- staan de antwoorden van de proeftoets;

- staan de powerpoints/LessonUps van de lessen.

Deze les

Zelf aan de slag met deze onderwerpen:

- voorzetselvoorwerp;

- koppelwerkwoord;

- naamwoordelijk gezegde;

- telwoorden.

Ik heb slides met uitleg gemaakt, waarna er vragen worden gesteld om je te testen. Tussendoor mag je vragen aan mij stellen via Teams.

Om te oefenen voor de toets: maak deze les, de proeftoets en de zelftoets in de digitale leeromgeving. Dan ben je goed voorbereid.

Voorzetselvoorwerp

Het voorzetselvoorwerp is een apart zinsdeel en begint altijd met een voorzetsel. Het voorzetsel is vast bij een werkwoord en kan bijna niet vervangen worden. Vaak heeft het voorzetsel een figuurlijke betekenis.

In de zin: "Hij wacht op zijn cijfer" is het voorzetselvoorwerp "op zijn cijfer". 

Let op: het vzv is dus een héél zinsdeel en niet alleen een voorzetsel.

De leerling zit niet letterlijk op het cijfer.

Benoem het voorzetselvoorwerp in deze zin:
Je bent altijd verantwoordelijk voor je eigen daden.

Benoem het voorzetselvoorwerp in deze zin:
In de Romeinse tijd moest het publiek over het lot van de verslagen gladiator beslissen.

Bwb of vzv?

Soms wordt bij zinsontleding de bijwoordelijke bepaling verward met het voorzetselvoorwerp. Dat komt doordat beide zinsdelen met een voorzetsel kunnen beginnen.

Bijwoordelijke bepaling: voorzetsel neem je letterlijk (geeft plaats/tijd aan) en is vervangbaar of kun je weglaten.

Voorzetselvoorwerp: voorzetsel neem je niet letterlijk, is vast en kun je niet weglaten.

Benoem het zinsdeel tussen haken:

Met warm weer hebben kinderen altijd trek [in een waterijsje].

1. Bijwoordelijke bepaling
2. Voorzetselvoorwerp

Het meisje wacht [op het perron] op haar vriend.

1. Bijwoordelijke bepaling
2. Voorzetselvoorwerp

Werkwoordsoorten

In blok 3 hebben we het ook over verschillende soorten werkwoorden gehad. 

In een zin staat altijd één zelfstandig werkwoord of één koppelwerkwoord (nooit beide).

Zww --> geeft aan dat het onderwerp iets doet: De jongen werkt hard.

Kww --> geeft aan dat het onderwerp iets is: De jongen is een harde werker.

Vorm van zijn, worden, blijven, lijken en schijnen.

Als je meer dan één werkwoord in een enkelvoudige zin hebt, dan heb je ook te maken met hulpwerkwoorden; die helpen de zin op te bouwen. Het hulpwerkwoord is dan de persoonsvorm (het werkwoord dat verandert).

De jongen heeft hard gewerkt: heeft = hww, gewerkt = zww.

De jongen is een harde werker geweest: is = hww, geweest = kww.

Let op: je kunt nóóit alleen een hulpwerkwoord in een zin hebben, er staat ook altijd óf een zelfstandig werkwoord in de zin óf een koppelwerkwoord.

Benoem het werkwoord tussen haken:

[Ben] jij wel eens nerveus voor een toets?

1. zelfstandig werkwoord
2. koppelwerkwoord
3. hulpwerkwoord

De surprise is helaas veel te groot [geworden].

1. zelfstandig werkwoord (zww)
2. koppelwerkwoord (kww)
3. hulpwerkwoord (hww)

Waar [zijn] jullie het derde uur geweest?

1. zww
2. kww
3. hww

De repetitie voor geschiedenis schijnt heel moeilijk te [zijn].

1. zww
2. kww
3. hww

Verander de zin zodat het koppelwerkwoord een hulpwerkwoord wordt.

De toets is goed.

Wwg en nwg

In een zin staat altijd een gezegde, dat wat er in de zin gezegd wordt. Dit is óf een werkwoordelijk gezegde óf een naamwoordelijk gezegde.

Bij een wwg doet het onderwerp iets (de jongen werkt hard).

Bij een nwg is het onderwerp iets (de jongen is een harde werker).

De jongen werkt hard.

Wwg: alle werkwoorden in een zin = werkt.

De jongen is een harde werker.

Nwg: koppelwerkwoord + evt. hulpwerkwoorden (= werkwoordelijk deel) + het deel van de zin waaraan het onderwerp is gekoppeld (= naamwoordelijk deel)

Nwg: is een harde werker

Werkwoordelijk deel: is

Naamwoordelijk deel: een harde werker

Wwg of nwg?
Agnes Verhulst wordt met ingang van de maand september voorlichtster bij bureau Halt.

1. werkwoordelijk gezegde
2. naamwoordelijk gezegde

In de Romeinse tijd moest het publiek over het lot van de verslagen gladiator beslissen.

1. werkwoordelijk gezegde
2. naamwoordelijk gezegde

1. Noteer het gezegde;
2. geef aan of het wwg of nwg is;
3. noem bij nwg het naamwoordelijk deel en werkwoordelijk deel.

Nederlands schijnt een moeilijke taal te zijn.

Telwoorden

Hoofdtelwoorden: geven hoeveelheid aan.

Bepaalde hoofdtelw.: nauwkeurige hoeveelheid (vijftig)

Onbepaalde hoofdtelw.: onnauwkeurige hoeveelheid (weinig, veel)

Rangtelwoorden: geven plaats in rangorde/reeks aan.

Bepaalde rangtelw.: nauwkeurige plaats (vijfde, vijftigste)

Onbepaalde rangtelw.: onnauwkeurige plaats (hoeveelste, zoveelste, allerlaatste). 

Benoem het woord tussen haken.

Elke [vijftigste] klant hoefde zijn boodschappen niet te betalen.

1. bep. hoofdtelw.
2. onbep. hoofdtelw.
3. bep. rangtelw.
4. onbep. rangtelw.

[Sommige] klasgenoten werken 's avonds.

1. bep. hoofdtelw.
2. onbep. hoofdtelw.
3. bep. rangtelw.
4. onbep. rangtelw.

Vragen/onduidelijkheden over deze stof?