werkwoordelijk gezegde en het lijdend voorwerp

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 1

Taal les 3 blok 5

Aan het eind van de les kun je uitleggen en laten zien hoe je de persoonsvorm, het onderwerp en het gezegde vindt in een zin.

De volgende drie talenten uit de talentencirkel horen bij deze les:

1. Samenwerken: Ik durf andere leerlingen te begeleiden of iets uit te  leggen

2. Uitpluizen: Ik kan de juiste vaardigheden toepasssen die ik nodig heb om         aan mijn informatie te komen

3. Creatief denken: Ik kan bij een opdracht van de leerkracht dingen                        toevoegen. 

Het (werkwoordelijk) gezegde?

Kun jij je kniemaatje uitleggen wat het gezegde is en hoe je het gezegde in de zin vindt?

De grootste leerling krijgt  1 minuut. Wissel wanneer de timer gaat. De andere leerling krijgt 1 minuut. 

Het onderwerp?

Kun jij je kniemaatje uitleggen wat het OW is en hoe je het OW in de zin kan vinden?

De kleinste leerling krijgt 1 minuut. Wissel wanneer de timer gaat. De andere leerling krijgt 1 minuut.  

(Werkwoordelijk) gezegde

Het  gezegde bestaat uit alle werkwoorden in een zin. Een persoonsvorm hoort dus ook altijd tot het  gezegde.

Voorbeeld:
Ik / zou / vanavond / graag / bij mijn buurmeisje / gaan logeren.

persoonsvorm = zou
overige werkwoorden = gaan logeren
(werkwoordelijk) gezegde = zou gaan logeren

Onderwerp

Het onderwerp geeft aan wie of wat het gezegde uitvoert.
Het onderwerp kun je vinden door de volgende vraag te stellen:
Wie óf wat + gez.?

Voorbeeld:
Ik / zou / vanavond / graag / bij mijn buurmeisje / gaan logeren.

Gez.: zou gaan logeren

De vraag: Wie zou gaan logeren?
antwoord: Ik

Ik is het onderwerp

Stappenplan

Stap 1: Persoonsvorm.
Trucjes: andere tijd, ander getal of vraagzin. PV is altijd een werkwoord.

Stap 2: Gezegde. 

Persoonsvorm + alle andere werkwoorden.

Stap 3:  Onderwerp.
Stel de vraag: wie / wat + gez.? Het antwoord is het onderwerp.

Aan de slag in groepjes!

We maken 8 groepjes van 3 kinderen en 1 groepje van 2 leerlingen. 

Oefenzinnen: 

Onderstreep in elke zin het de pv, onderwerp en het gezegde. (10 min.)

1. Op haar verjaardag kreeg zij van haar vrienden een fraaie trompet.
2.  Het meisje woont in dat dorpje aan de rivier.
3.  De directeur van de Rank heeft de kinderen een vrije dag beloofd?
4. In zijn zomerpaleis ontving de koning veel belangrijke mensen.
5. Vrienden uit Spanje hebben voor haar een fraai gevormde grillpan meegenomen.
6. Op die zonnige dag kochten de kinderen een leuk prentenboek.

Klaar? Bedenk zelf vier nieuwe zinnen en onderstreep de persoonsvorm,

het gezegde en het onderwerp.

Je gaat nu alleen ( 10 min) oefenen in gynzy

ga naar: 

wereld: grammatica

dorp: redekundig ontleden

eiland: a (pv.), b (ond.) of c (gez.), 

De persoonsvorm hoort altijd bij het werkwoordelijk gezegde.

1. goed
2. fout

Wat is het werkwoordelijk gezegde?

1. Alle werkwoorden in een zin met uitzondering van de persoonsvorm
2. De persoonsvorm en alle zelfstandig naamwoorden in een zin
3. Alle werkwoorden in een zin waaronder ook de persoonsvorm
4. Het werkwoordelijk gezegde is een andere naam voor de persoonsvorm

Wat is het werkwoordelijk gezegde in de volgende zin?
Hem zag ik gisteren op de hoek van de Satijnstraat.

1. zag ik
2. Op de hoek van de Satijnstraat
3. zag
4. Gisteren

Met welk vraag vind je het onderwerp in een zin?

1. Wie/wat + onderwerp?
2. Wie/wat + pv/wg?
3. Waar/wie + pv/wg?
4. Waarom/wat + pv/wg?

Wat is het onderwerp uit de volgende zin:
De zussen van Irma hebben gisteravond pannenkoeken gebakken.

1. De zussen
2. pannenkoeken
3. De zussen van Irma
4. hebben gebakken