VWO 1 h.7.2 spelling les 1

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

H. 7.2

Taalverzorging

Spelling

leerdoelen

• je kunt de stam van werkwoorden vormen;

• je kunt de persoonsvorm in de verleden tijd goed spellen;

• je kunt het voltooid deelwoord goed schrijven.

Wat doen we deze les?

• We bekijken wat de stam van werkwoorden is;

• We bekijken de theorie van de spelling van de persoonsvorm in de verleden tijd en het voltooid deelwoord;

• Jullie oefenen met de theorie;

• Jullie gaan aan de slag met de opdrachten van deze paragraaf.

Stam

• De stam van het werkwoord is de infinitief zonder -en. 

infinitief	stam
vinden	vind
lopen	lop
vallen	vall
durven	durv
reizen	reiz

• De stam is soms hetzelfde als de ik-vorm, 

      vinden  wandelen  fietsen  huilen  gebruiken 

• In veel gevallen moet je de stam aanpassen om de ik-vorm te krijgen. 

 1.    een klinker toevoegen:                                         lop → ik loop;

 2.    een medeklinker weglaten:                                  vall → ik val;

 3.    een letter veranderen 

       (een v in een f, of  een z in een s): 

                                                                                       durv → ik durf                                                                                                   reiz  → ik reis.

- en

klinker

erbij

medeklinker

eraf

letter

veranderen

passen

kopen

ruizen

fluiten

wandelen

erven

bakken

wreken

Persoonsvorm in de verleden tijd

• Er bestaan twee soorten werkwoorden: klankveranderende en klankvaste werkwoorden. Bij klankveranderende of sterke werkwoorden verandert de klank in de verleden tijd (vt).
  

infinitief	ik-vorm vt
houden	(ik) hield
nemen	(ik) nam

• Bij klankvaste of zwakke werkwoorden verandert de klank niet. De persoonsvorm in de verleden tijd is de ik-vorm+ te(n) of + de(n).

infinitief	persoonsvorm vt
bakken	ik bakte
planten	wij plantten
grijnzen	ik grijnsde
verantwoorden	wij verantwoordden

klankveranderend (sterk) werkwoord

klankvast (zwak) werkwoord

Zingen

Klappen

Lopen

Reizen

Fietsen

Kijken

Lezen

Spelen

• Om te bepalen of je + te(n) of + de(n) moet schrijven, kun je de regel van 't kofschip gebruiken:
  

• Neem de stam van het werkwoord.
  
• Kijk naar de laatste letter van de stam.
• Is dat een medeklinker uit 't kofschip of is het een x?

• Ja? Schrijf dan de ik-vorm + te(n).
  
• Nee? Schrijf dan de ik-vorm + de(n).

De klank van de letter x eindigt op een -s en doet mee met de regel van 

't kofschip. De stam van waxen krijgt dus + te(n).

VOORBEELD

	stap 1	stap 2	stap 3
infinitief	stam	laatste letter	't kofschip	pvvt
proeven	proev	v	nee	ik proef de
sussen	suss	s	ja	wij sus ten

Noteer de persoonsvorm in de verleden tijd.

Ik (maken)... gisteren mijn huiswerk. 

Noteer de persoonsvorm in de verleden tijd.

De voetballers (vertellen)... gisteren over hun overwinning.

Welke vorm van de persoonsvorm verleden tijd klopt in de zin?

Het oude mannetje (kuchen)... luid.

1. kuchte
2. kuchten
3. kuchtte
4. kuchtten

Welke vorm van de persoonsvorm verleden tijd klopt in de zin?

De examenkandidaat (vrezen)... voor het cijfer van wiskunde.

1. vreeste
2. vreesde
3. vreesten
4. vreesden

Maak eerst de grammatica zelftoets (online).

Maak daarna 7.2 Spelling

opdr. 10 t/m 15 

online of boek B (blz. 16 t/m 22)

huiswerk vrijdag

maken: 7.2 opdr. 10 t/m 15

leren: de theorie van spelling 

(blz. 16, 17, 18, 20 + 21).

online of boek B (blz. 16 t/m 22)

maken: 9.2 opdr. 11 + 12 (blz. 87 + 88)