8.3 Koolstofkringloop

• Biologie
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 4

8.3 Koolstofkringloop

Wat leer je deze les? 

• Je leert dat koolstof in een kringloop rond gaat
• Je leert het verband tussen het versterkte broeikaseffect en verzuring.  

Koolstofkringloop

De koolstofkringloop gaat over het doorgeven van het element koolstof (C) Het kan o.a. voorkomen in koolstofdioxide (CO₂) en glucose (C₆H₁₂O₆)

CO₂ ontstaat bij dissimilatie (verbranding) en wordt gebruikt voor de fotosynthese. Glucose ontstaat bij de fotosynthese. 

Hoort het proces waarbij kalkrotsen verweren tot de C-kringloop, de N-kringloop of beide?

1. Bij de koolstofkringloop
2. Bij de stikstofkringloop
3. Bij beide kringlopen

Kalkrotsen

Kalk is de stof calciumcarbonaat: CaCO3.

Snelle koolstofkringloop

Koolstof gaat van de producenten, naar de consumenten.
Van de consumenten, rechtstreeks of via reducenten weer 

naar de producenten.

Langzame koolstofkringloop

een deel van het organische materiaal wordt opgenomen in de bodem. Hiervan onstaan fossiele brandstoffen als steenkool en aardolie.  Dit is een langzaam proces (miljoenen jaren). 

Langzame koolstofkringloop

Kalkgesteente (CaCO₃) is ontstaan uit kalkhoudende overblijfselen van in de zee levende organismen. 

BINAS 93F

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

Welke pijl hoort uitsluitend bij de 

langzame koolstofkringloop? 

Noem alleen het nummer. 

Welke pijl hoort uitsluitend bij de
langzame koolstofkringloop?
Noem alleen het nummer.

BINAS 93F

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

Welke pijl staat gelijk aan de 

bruto primaire productie?

Noem alleen het nummer

Welke pijl staat gelijk aan de
bruto primaire productie?
Noem alleen het nummer

Kies de juiste term bij de juiste nummers:

• eten van energierijk plantaardig voedsel
• verbranding van fossiele brandstoffen
• verbranding door dieren
• afbreken van dode organismen door schimmels en bacteriën
• vorming van fossiele brandstoffen
• verbranding door schimmels en bacteriën
• fotosynthese

CO2 en broeikaseffect

Het versneld vrijmaken van CO2 uit de langzame koolstof kringloop verhoogt het CO2 gehalte in de atmosfeer.

Effect van CO2 op het klimaat

CO2 is een broeikasgas

Broeikasgassen vormen een deken om de aarde die de stralingswarmte terugkaatst.

Broeikasgassen

CO2

Methaan

Ozon

N2O (lachgas)

Waterdamp

Hoe groter de hoeveelheid broeikasgassen hoe groter het broeikaseffect -> versterkt broeikaseffect.

Broeikasgassen

Het vermogen van de gassen om bij te dragen aan het broekaseffect wordt uitgedrukt in GWP (Global Warming Potential). 

GWP van CO2 is gesteld op 1, de GWP van methaan is 25, die van ozon is 1000, die van N2O is 265

Koolstof voorraden (sinks)

Fossiele brandstoffen

Permafrost gebieden

Bodem van de oceaan

Kalkgesteenten

Biomassa

Langzame koolstofkringloop

Snelle koolstofkringloop

Methaan en broeikaseffect

Methaan (CH4) komt vrij bij de veeteelt (koeien boeren *), landbouw, verbranden fossiele brandstoffen, afvalstortplaatsen (anaerobe afbraak), ontdooien permafrost.

(*) Eén Nederlandse koe stoot gemiddeld ongeveer evenveel methaan uit als de CO2 van een gemiddelde personenauto, die 15.000 km per jaar rijdt.

Lachgas en broeikaseffect

Lachgas (N2O) komt vrij door bacteriewerking in de oceanen en door uitspoeling van nitraat.

Bestudeer 8.3

en maak de opdrachten 1 t/m 4

en oefening 1

en oefening 2

Herhaling C-kringloop

In de volgende slides worden de C-kringloop en belangrijke begrippen nogmaals uitgelegd.