Lezen Blok 1 t/m 3

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo b
• Leerjaar 3

Lezen Blok 1 t/m 3

De 3 leesmanieren

1 Oriënterend lezen: voor je met het echte lezen begint, verken je de tekst. Je wilt het onderwerp van de tekst te bepalen. (je leest: titel, eerste zinnen, tussenkopjes, laatste zinnen, anders gedrukte woorden, illustraties, bronvermelding.)

2 Grondig lezen: je leest een tekst die je wilt begrijpen aandachtig en helemaal door. Je kan dan de hoofdgedachte van de tekst benoemen.

3 Zoekend lezen: je leest niet de hele tekst, maar zoekt gericht alleen informatie die je nodig hebt.

Tekstdoelen

Er zijn 6 tekstdoelen die je moet kennen.

Zie schema op de volgende dia.

Tekstopbouw

De meeste teksten zijn verdeeld in inleiding, middenstuk en slot.

In de alinea's behandelt de schrijver het onderwerp van de tekst, waarbij elke alinea gaat over een nieuw deelonderwerp.

De tussenkopjes maken vaak duidelijk wat het deelonderwerp van één of meerdere alinea's is.

Blok 2

Verschillende soorten activerende teksten

Reclametekst - advertentie: doel van de schrijver is om een product te verkopen. 

 Opvallende woorden - weinig tekst - opvallende opmaak - speciale woorden om over te halen.

Ingezondenbrief - folder - blog - artikel: doel van de schrijver is om het gedrag van de lezer te veranderen.

Speciale woorden om over te halen - zorgvuldig de goede woorden kiezen - soms opvallende opmaak.

Publiek

Een schrijver denkt na over het publiek waar hij zijn tekst op richt. Je hebt verschillende soorten publiek:

1 Algemeen/breed publiek: een algemeen publiek, de tekst is interessant voor een grote groep lezers.

2 Speciale doelgroep/gespecialiseerd publiek: een schrijver kiest dan een speciale doelgroep waar hij de tekst voor schrijft. (vb. kinderen, ouderen, jongens, vrouwen, mensen met een bepaalde hobby.

Afbeeldingen

In activerende teksten zie je bijna altijd afbeeldingen.

Afbeeldingen kunnen verschillende bedoelingen hebben:

- de aandacht van de lezer trekken

- de afbeelding is nodig om de tekst te begrijpen

- de afbeelding maakt de tekst duidelijker

- de afbeelding maakt de tekst grappig

- de afbeelding geeft een bepaalde sfeer of maakt de tekst aantrekkelijk

Verwijswoorden

Een schrijver gebruikt verwijswoorden om onnodige herhalingen in zinnen te voorkomen.

Met verwijswoorden zorg je ervoor dat je goed opgebouwde zinnen krijgt.

Verwijswoorden kunnen terugverwijzen naar een woord, een groepje woorden of een hele zin.

Manieren van inleiden

Een schrijver kan op 6 verschillende manieren een tekst inleiden.

1 Onderwerp van de tekst benoemen;

2 Een belangrijke vraag over het onderwerp stellen;

3 Een probleem benoemen;

4 Een grappig of herkenbaar verhaaltje vertellen;

5 Een persoonlijke ervaring vertellen;

6 De aanleiding van de tekst noemen; 

Manieren van afsluiten

Een schrijver kan een tekst op 5 verschillende manieren afsluiten:

1 Een samenvatting geven;

2 Een conclusie trekken;

3 Antwoord geven op een belangrijke vraag;

4 De oplossing voor een probleem geven;

5 Een advies geven of een oproep doen; 

Blok 3

Teksten met een mening

Er zijn 2 tekstdoelen die te maken hebben met meningen:

- mening geven:  de schrijver laat alleen een of meer meningen zien. De lezer kan daarna zijn eigen mening vormen. (artikel)

- overtuigen: de schrijver geeft zijn eigen mening en laat zo veel mogelijk argumenten zien die zijn mening ondersteunen. Hij wil de lezer overtuigen dat hij gelijk heeft.

Signaalwoorden

Aan signaalwoorden kun je zien welk verband er tussen zinnen en alinea's is. Je kunt eraan zien wat zinnen of alinea's met elkaar te maken hebben. Elk verband heeft zijn eigen signaalwoorden.

Zie schema op de volgende dia's.