In deze les zitten 30 slides, met interactieve quizzen, tekstslides en 1 video.
Lesduur is: 50 min
Onderdelen in deze les
Het landschap in Hoog-Nederland
Paragraaf 1.5
Wat de ijstijd in Nederland onthult zal je verbazen!
Slide 1 - Tekstslide
Plattegrond
Slide 2 - Tekstslide
Deze les
Terugblik 1.4
Hoe is het landschap van Hoog-Nederland ontstaan:
- voor de Saale-ijstijd (zand + grind) - tijdens Saale-ijstijd (stuwwal + smeltwaterdal) - na de Saale-ijstijd (dekzand)
Hoe geschikt is de zandgrond in Hoog-Nederland voor landbouw? (infiltreren, kunstmest)
Werken aan weektaak
Slide 3 - Tekstslide
Een delta ontstaat bij een sterke getijdenwerking.
Waar of niet waar?
Niet waar
Bij een sterke getijdenwerking neemt de zee al het sediment uit de riviermonding mee de zee in.
Slide 4 - Tekstslide
Leg in 3 stappen uit hoe zandsteen ontstaat.
Zand wordt neergelegd door rivieren of zee.
Er is een hele zware laag grond bovenop het losse zand gekomen.
De losse zandkorrels worden samengedrukt tot zandsteen.
Slide 5 - Tekstslide
Klei wordt bedekt door nieuw grondlagen, hierdoor worden losse kleistukjes samengeperst tot een vast sedimentgesteente.
Hoe heet dit sedimentgesteente?
Schalie
Slide 6 - Tekstslide
Het landschap in Hoog-Nederland
Paragraaf 1.5
Wat de ijstijd in Nederland onthult zal je verbazen!
Slide 7 - Tekstslide
Stroomgebied
Een gebied waarin al het water naar een rivier stroomt (afwatert)
Miljoenen jaren lang is grind en zand neergelegd
Bodem in Nederland zakt ook weg
Stroomgebied
Stroomgebied= een gebied waarin al het water naar een rivier stroomt. Dit noemen we ook wel afwateren.
Slide 8 - Tekstslide
Hoog-Nederland
Nederland onder zeespiegel niveau
Slide 9 - Tekstslide
Hoe is Hoog-Nederland ontstaan?
Slide 10 - Tekstslide
750.000 jaar geleden
Klimaat is vergelijkbaar met nu
Eridanos rivier
Dikke lagen grind en zand neergelegd door rivieren (=gesedimenteerd)
Slide 11 - Tekstslide
Slide 12 - Video
00:46
Waar of niet waar?
De laatste 400.000 jaar was het overwegend kouder dan nu.
Slide 13 - Poll
01:41
Benoem in 3 stappen: waardoor daalde de zeespiegel in de Saale-ijstijd?
Slide 14 - Open vraag
02:19
Hoe ontstaat een stuwwal?
A
Grond plooit door het landijs
B
Grond komt omhoog door het gewicht van het landijs
C
Grond wordt naar voren geduwd door het landijs
Slide 15 - Quizvraag
02:49
Waarom vinden we geen zwerfstenen in Zuid-Holland?
A
Het landijs was niet krachtig genoeg
B
Het landijs reikte niet tot Zuid-Holland
C
Het landijs heeft de stenen geërodeerd
Slide 16 - Quizvraag
Saale-ijstijd
Slide 17 - Tekstslide
Tijdens de Saale-ijstijd
238.000 - 126.000 jaar geleden
Klimaat was kouder dan nu
Nederland tot HUN-lijn bedekt onder landijs
Landijs heeft grond naar voren geduwd (=ontstaan stuwwallen)
HUN-lijn
HUN-lijn= denkbeeldige lijn die van Haarlem naar Utrecht naar Nijmegen loopt. Tot zover reikte het landijs in de Saale-ijstijd.
Slide 18 - Tekstslide
Vlak na de Saale-ijstijd
Slide 19 - Tekstslide
Smeltwaterdal
Landijs ging smelten
Deel van de stuwwallen weggespoeld (geërodeerd) door het smeltwater
Ontstaan smeltwaterdalen
Slide 20 - Tekstslide
Slide 21 - Tekstslide
Vlak na de Saale-ijstijd
Nederland is een Toendra
Noordzee ligt droog
Wind blies zand van bodem droge Noordzee over Nederland
Als dekentje over Nederland ligt een laag: Dekzand
Slide 22 - Tekstslide
Dekzand
Zandgrond bevat weinig voedingsstoffen
Water stroomt makkelijk diep de grond in (=infiltreren)
Slechte grond voor landbouw
Slide 23 - Tekstslide
Vroeger:
mest en afplaggen
Schapen graasden op de heide
Delen van de heide werden kaalgevreten
Grond met mest werd afgegraven en op de akkers gebruikt
Slide 24 - Tekstslide
Zandverstuiving
Zandverstuiving: door overbegrazing van schapen groeiden er steeds minder planten op de heide. Daarnaast werd de grond met schapenmest afgegraven. Er ontstond een voedselarm gebied met zandduinen die we zandverstuivingen noemen.
Let op: zandverstuiving is iets anders dan dekzand. Dat is door wind na de Saale-ijstijd neergelegd.
Slide 25 - Tekstslide
Nu:
kunstmest en stikstof
Geen schapenmest meer nodig
Zandverstuivingen en heide kunnen weer dicht groeien
Nu: herders met schapen houden het heidegebied open
Door toename stikstof meer vreemde planten en snellere groei