M2 3 Grammatica H5 alle woordsoorten/voornaamwoorden & H6 bijwoord

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 1

Vandaag

Herhaling alles van H5 en 

H6 de bijwoorden

Lezen

Te behandelen grammatica Kern P3

H5 Taalkundig ontleden (ZN LW BVN VZ VNW (pers, bez, aanw) WW): behandeld

H6 Bijwoord en telwoord: 

H19 Redekundig ontleden PV OW WG LV MV BWB: 

H33 Werkwoorden herkennen

H34 Naamwoordelijk gezegde

H47 Voorzetselvoorwerp

H61 Samengestelde zinnen

H62 Voegwoorden

H75 Bijvoeglijke bepaling

Lesdoelen

Na deze les:

Weet je hoe je alle woordsoorten van H5 herkent in een zin en ken je het bijwoord.

Herhaling vorige les

Bijwoord

bijwoord

Bijwoord 

Geeft extra informatie over:

• een werkwoord
  
• een ander bijwoord
  
• een bijvoeglijk naamwoord
  
• de plaats
  
• de tijd
  

Bijwoord 

Informatie over een werkwoord:

Hij loopt snel.

Het bijwoord is snel-> het zegt iets over het werkwoord lopen.

Bijwoord 

Informatie over een ander bijwoord:

Hij loopt heel snel.

het bijwoord is heel -> het zegt iets over het andere bijwoord snel.

Bijwoord 

Informatie over het bijvoeglijk naamwoord:

Het is een ontzettend mooi huis!

Het bijwoord is ontzettend -> het zegt iets over

het bijvoeglijk naamwoord mooi 

Bijwoord 

Over de tijd:

's Morgens ga ik altijd naar de wc.

bijwoord is 's morgens -> het zegt iets over de tijd

(wanneer)

Bijwoord 

Hier heb ik het gevonden!

Het bijwoord is hier -> het zegt iets over de plaats.

(waar?)

Zelfstandig naamwoord ZN

• Dit is een woord voor een mens, dier, ding, plant of gevoel.
• kat, huis, hond, liefde, verdriet, cactus
• Heeft meestal een enkelvoud en meervoud: kat/katten.
• Je kunt er vaak een verkleinwoord van maken: koekje, bakje, boekje.  
• Je kan er een lidwoord voorzetten.

Lidwoord LW

• De, het of een

• Een lidwoord staat altijd voor een zelfstandig naamwoord. 
  
• de fiets, het huis, de hond, een dier
  

Bijvoeglijk naamwoord BN

Zegt iets over een zelfstandig naamwoord.

Staat meestal vóór en soms achter een zelfstandig naamwoord.

Voorzetsel VZ

Dit zijn woorden die een plaats, tijd of reden aangeven:

achter, bij, door, in, naar, op, onder, om, van, voor, met​, tijdens

Gebruik je altijd in combinatie met een ander woord. ​

Zet je voor een lidwoord + zelfstandig naamwoord: 

door de sneeuw, naast de auto​

Voornaamwoorden

wie.

Voornaamwoorden

• persoonlijk
  
• bezittelijk
  
• aanwijzend
  
• betrekkelijk
  

Persoonlijk voornaamwoord 

Een persoonlijk voornaamwoord verwijst naar een persoon of een groep personen:

Het meisje heeft een jurk gekocht. 

Zij heeft een jurk gekocht.

Persoonlijk voornaamwoord 

Ik, je, jij, jou, u, hij, zij, ze, wij, we, jullie, mij, me, hem, haar, ons, hen, hun, ze

Ik ben jarig. 

Geef dat maar aan ons. 

Bezittelijk voornaamwoord 

Een bezittelijk voornaamwoord geeft een bezit aan. 

• Haar opa is heel aardig. 

Een bezittelijk vnw. staat bijna altijd voor een zelfstandig naamwoord. 

• Zijn appel is verrot. 

mijn, hun, zijn, haar, jouw, je, ons

Aanwijzend voornaamwoord

Wijst (bijna) letterlijk iets of iemand aan.

deze, die, dit, dat, zulke

• de-woorden> deze en die

de auto, deze auto, die auto

• het-woorden> dit en dat

het huis, dit huis, dat huis

• meervoud> deze en die auto's

Betrekkelijk voornaamwoord 

Een betrekkelijk voornaamwoord verwijst terug naar een woord of groep woorden ervoor.

dat, die, wat, wie

Bijvoorbeeld:

• Het boek dat ik lees
• De kamer die opgeruimd is

Betrekkelijk voornaamwoord 

Een betrekkelijk voornaamwoord verwijst terug naar een woord/woordgroepje wat er vlak voor staat. 

Zo'n woord/woordgroepje noem je het antecedent.

Betrekkelijk voornaamwoord 

De belangrijkste betrekkelijke voornaamwoorden zijn: die (bij de-woorden) en dat (bij het-woorden).

Betrekkelijk voornaamwoord 

Een betrekkelijk voornaamwoord verwijst terug naar een woord / groep woorden in de zin ervoor. 

Waarnaar het betrekkelijk voornaamwoord verwijst = antecedent.

Waar is de hond die hij geweldig vond?

betrekkelijk voornaamwoord: die

antecedent: de hond

Persoonlijk voornaamwoord 

Een persoonlijk voornaamwoord verwijst naar een persoon of een groep personen:

Het meisje heeft een jurk gekocht. 

Zij heeft een jurk gekocht.

Persoonlijk voornaamwoord 

Ik, je, jij, jou, u, hij, zij, ze, wij, we, jullie, mij, me, hem, haar, ons, hen, hun, ze

Ik ben jarig. 

Bezittelijk voornaamwoord 

Een bezittelijk voornaamwoord geeft een bezit aan. 

• Haar opa

Een bezittelijk vnw. staat bijna altijd voor een zelfstandig naamwoord. 

• Zijn appel

mijn, hun, zijn, haar, jouw, je, ons

Aanwijzend voornaamwoord

Wijst (bijna) letterlijk iets of iemand aan.

deze, die, dit, dat, zulke

• de-woorden> deze en die

de auto, deze auto, die auto

• het-woord> dit en dat

het huis, dit huis, dat huis

• meervoud> deze en die auto's

Betrekkelijk voornaamwoord 

Een betrekkelijk voornaamwoord verwijst terug naar een woord of groep woorden ervoor.

dat, die, wat, wie

Bijvoorbeeld:

• Het boek dat ik lees
• De kamer die opgeruimd is

Betrekkelijk voornaamwoord 

Een betrekkelijk voornaamwoord verwijst terug naar een woord/woordgroepje wat er vlak voor staat. 

Zo'n woord/woordgroepje noem je het antecedent.

Betrekkelijk voornaamwoord 

• De belangrijkste betrekkelijke voornaamwoorden zijn: die (bij de-woorden) en dat (bij het-woorden).

Betrekkelijk voornaamwoord 

Een betrekkelijk voornaamwoord verwijst terug naar een woord / groep woorden in de zin ervoor. 

Waarnaar het betrekkelijk voornaamwoord verwijst = antecedent.

Waar is de hond die hij geweldig vond?

betrekkelijk voornaamwoord: die

antecedent: de hond

Hoe vind je een voltooid deelwoord

Staat vaak aan het einde van de zin.

Aan het begin van het voltooid deelwoord staat vaak ge- be- ver- ont-

Eindigt op

• -d of -t (zwakke werkwoorden) bijv. geopereerd, gevist
• -en (sterkte werkwoorden) bijv. gegeten, gelopen

Er staat altijd een een ander werkwoord in de zin, een hulpwerkwoord: hebben, zijn, worden. 

Eindigt nooit op -dt!!!!!

Hoe vind je het voltooid deelwoord

Hoe vind je een voltooid deelwoord

• Staat nooit als enige werkwoord in een zin. 
  
• Er staat altijd een vorm van hebben, zijn, worden bij. 

Ik heb in de vakantie gewerkt (zwak). 

De brug wordt hersteld (zwak). 

Mijn zus is vertrokken (sterk).

Voltooid deelwoord

Mijn broer moet morgen voetballen. (wij voetballen)

PV = moet

Er is geen voltooid deelwoord. 

voetballen = hele werkwoord (infinitief)

Hij moet nu gaan. (wij gaan)

Mijn vriend moet morgen tennissen. (wij tennissen)

Hele werkwoord = infinitief

Hele werkwoord + d

Sabine en Claire gaan fietsend naar de training.
Lachend vertellen Jarie en Marie een grap.

Huilend vertelde ze het verhaal. 

Onvoltooid deelwoord

Huiswerk nakijken

2C: H5 opdr. 3 t/m 6 nog nakijken. 

Huiswerk

Maken H5 opdracht 7 t/m 10

H6 opdracht 1 t/m 3

Maken oefenblad H5 Teams

Aan de slag

Je gaat aan de slag met je huiswerk.

Hoe? In je groepje en zachtjes pratend. 

Is de opdracht duidelijk?

Volgende les

H6 telwoorden

Zijn voor jou de lesdoelen behaald

Ik ken de woordsoorten uit H5. 

Hoe ging deze les?

Wat heb je geleerd vandaag?

Wat vond je leuk aan deze les? 

Heeft iemand vragen?

Fijne dag en tot de volgende les.

tot de volgende keer!