les 7: muziek

H5: Muziek
Deel 1: middeleeuwen en prima practica;
             Het ontstaan van muziek als kunstvorm in europa
1 / 13
volgende
Slide 1: Tekstslide
Kunst AlgemeenMiddelbare schoolhavo, vwoLeerjaar 5,6

In deze les zitten 13 slides, met interactieve quizzen, tekstslides en 1 video.

Onderdelen in deze les

H5: Muziek
Deel 1: middeleeuwen en prima practica;
             Het ontstaan van muziek als kunstvorm in europa

Slide 1 - Tekstslide

Startvragen 
1. Welk instrument bespeelt Jan Pietszoon Sweelinck
2. Wat is het standpunt van de calvinistische kerk t.a.v. muziek in de kerkdienst
3. Waar vindt je muziek in de gouden eeuw
4. Wat is de vox humana
5. Noem vijf andere begrippen die je zult moeten leren uit H5
Orgel
Muziek tijdens diensten wordt afgekeurd, het woord staat centraal. Muziek zou teveel afleiden.
Overal op straat en bij de mensen thuis. (maar niet/nauwelijks in de kerk)

De menselijke stem
muzieknotatie
polyfonie
prima practica /stile antica
seconda practical / stile moderno
musica flesanima
dissonant en consonant
interval
luit, citer, blokfluit, viool,  viola da gamba, klavecimbel, virginaal, beiaard
Liedboek
Geuzenlied
Klucht
affectenleer

Slide 2 - Tekstslide

Kijk het filmpje in de hotspot en sorteer vervolgens het ontstaan van de muziek op de juiste manier
Mensen leren muziek door elkaar na te zingen
Mensen maken notities boven de liedtekst om aan te geven hoe hoog je moet zingen
Mensen brengen lijn(en) aan om de hoogte van de noten nog beter weer te geven
Mensen brengen lijn(en) gaan polyfoon zingen en er ontstaan nog meer noten op de notenbalk

Slide 3 - Sleepvraag

de middeleeuwen
Ontstaan notenschrift
Ontstaan consonanten en dissonanten leer

Eind van de middeleeuwen
  • Prima practica 
  • Madrigalen





Kenmerken Prima Practica
  • Polyfoon
  • Muziek staat centraal (tekst is niet verstaanbaar)
  • Vox Humana (menselijke stem)
  • indien latijn --> kerkelijk (religieus)
Kenmerken madrigaal
  • Wereldlijke muziek
  • Moederstaal (taal die gesproken wordt in het land)
  • Vox Humana (menselijke stem
  • Prima pratica

Slide 4 - Tekstslide

Consonant
Een prettige samenklank die gelijkluidend is en als positief ervaren wordt 
Dissonant
Een onprettige samenklank die gelijkluidend is en als negatief ervaren wordt 
tritonus
octaaf
septiem
kwint
Kwart
sext
terts

Slide 5 - Sleepvraag

 Het parallele organum
Alle noten blijven op gelijke afstand van elkaar maar de verschillende stemmen zingen wel in verschillende toonhoogte
 
 Het zwevend organum:
beginnend en uitkomend bij 1 toon, maar verder parallel
Met gebruik van zoveel mogelijk consonanten
 

Het melismatisch organum:
De eerste stem volgt een vrij eenvoudige melodielijn.
De tweede stem gaat daaroverheen met vele melismes.



Het vrije organum:
een soort spiegelbeeld beweging, ook wel contrapunt
genoemd.

MELISMATISCH 
het zingen van meer noten op een lettergreep 

Slide 6 - Tekstslide

Naar de renaissance
Vanuit deze vroege muziek en het vrij organum gaan steeds meer variaties ontstaan. Componisten komen op en gaan aan de slag met de mogelijkheden binnen de muziek. Ze doen onderzoek naar dissonant en consonant en ontwikkelen de affectenleer. 

Dit in combinatie met de steeds wereldlijkere  christelijke oriëntatie in de late middeleeuwen en vroege renaissance zorgt ervoor dat de madrigaal in de prima practica kunnen ontstaan

Slide 7 - Tekstslide

4

Slide 8 - Video

00:00
Kijk en luister 
ontdek de organums in deze madrigaal van Monteveri

Slide 9 - Tekstslide

00:24
Wat was dit stuk?
A
Parellel organum
B
Zwevend organum
C
Melismatisch organum
D
vrij organum

Slide 10 - Quizvraag

00:39
Wat zag je hier?
A
Paralell organum
B
zwevend organum
C
melismatisch organum
D
vrij organum

Slide 11 - Quizvraag

01:10
waar zat het melisme?

Slide 12 - Tekstslide

Instrumenten
Ook komt het gebruik van instrumenten in zwang... 

Sweelinck maakt bijvoorbeeld dit madrigaal...



to be continued.....

Slide 13 - Tekstslide