4H 2.3 Celdeling en kanker

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

H2 Cellen

Deze les:

- 2.2 leerdoel 7 + 8: Celdifferentiatie en Celcyclus

- Oefening + Opdrachten

- 2.3 leerdoelen 9 + 10: Celdeling

- Oefenen

2.2 Leerdoelen

4. Je vergelijkt de bouw van DNA met RNA

5. Je vertaalt de code van een stukje DNA via RNA naar aminozuren en andersom

6. Je voorspelt de gevolgen van verschillende typen mutaties in het DNA

7. Je beschrijft de stappen van de celcyclus

8. Je beschrijft hoe cellen met hetzelfde DNA kunnen verschillen in vorm en functie. 

Celdifferentiatie

2.2 Leerdoelen

4. Je vergelijkt de bouw van DNA met RNA

5. Je vertaalt de code van een stukje DNA via RNA naar aminozuren en andersom

6. Je voorspelt de gevolgen van verschillende typen mutaties in het DNA

7. Je beschrijft de stappen van de celcyclus

8. Je beschrijft hoe cellen met hetzelfde DNA kunnen verschillen in vorm en functie. 

Levenscyclus van een cel

BINAS 76A

Wat gebeurt er met het DNA tijdens celcyclus?

Als de cel een nieuwe deling gaat voorbereiden wordt in de S-fase (van de interfase) het DNA verdubbeld.

Hierbij worden beide strengen van een dubbele helix (chromosoom) aangevuld met een complementaire streng (2 en 3)

Beide DNA moleculen (chromatiden) blijven met het centromeer aan elkaar verbonden (4). 

Samen vormen ze een (dubbel)chromosoom.

Bij het begin van de M-fase (Mitose = de daadwerkelijke celdeling) spiraliseren de chromatiden van elk chromosoom. 

Ze worden korter en dikker (5)

Chromosomen krijgen dan de karakteristieke x-vorm die ook onder de microscoop te zien is (6)

biologiepagina.nl

Opdrachten

- Maak opdrachten 2.2 bij leerdoelen 7 + 8

2.3 Leerdoelen

9. Je beschrijft de bouw van een chromosoom.

10. Je beschrijft de stappen van de mitose

11. Je legt uit welke mechanismen verstoord zijn bij ongecontroleerde celgroei en benoemt het verschil tussen een tumor en kanker. 

Levenscyclus van een cel

BINAS 76A

Mitose - Profase (BINAS 76B1)

Kernmembraan verdwijnt

Chromosomen spiraliseren

Spoelfiguur ontstaat (centrosomen en celskelet)

Mitose - Metafase (BINAS 76B1)

Chromosomen liggen naast elkaar op het equatorvlak van de cel

De centriolen zijn bij de polen en het gevormde spoelfiguur van trekdraden is verbonden aan de centromeren van elk chromosoom

Mitose - Anafase (BINAS 76B1)

Trekdraden trekken de chromatiden uit elkaar.

De chromosomen zijn nu weer 'enkel' (elk bestaande uit één chromatide).

Mitose - Telofase (BINAS 76B1)

Chromosomen despiraliseren

Nieuw kernmembraan ontstaat

Spoelfiguren verdwijnen

Celdeling door insnoering (cytokinese)

Mitose (BINAS 76B1)

Profase

Metafase

Anafase

Telofase

Mitose - Celdeling

Dieren: membraan snoert in.

Planten: 

- Glad ER en golgisysteem versmelten in het equatoriaal vlak. Ze vormen blaasjes met pectine en uiteindelijk een scheidingswand.

- Beide cellen vullen de pectine aan met cellulose --> nieuwe celwand.

- Daarna volgt celstrekking (de cellen worden weer de oorspronkelijke grootte).

0

In een bepaalde cel is
de hoeveelheid DNA in de G1 fase p.

Hoeveel DNA is er tijdens de Anafase?

1. 2p
2. p
3. 1/2p

In een bepaalde cel is
de hoeveelheid DNA in de G1 fase p.

Hoeveel DNA is er aan het eind van de G2?

1. 2p
2. p
3. 1/2p

In een bepaalde cel is
de hoeveelheid DNA in de G1 fase p.

Hoeveel DNA is er in één kern na de celdeling?

1. 2p
2. p
3. 1/2p

biologiepagina.nl

Huiswerk

- Maken 2.3 leerdoel 9 + 10