4H 2.3 dl2

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

H2 Cellen

Deze les:

- 2.3 leerdoel 10: Mitose

- Oefenen

- 2.3 leerdoel 11: Kanker

- Invulopdracht Mitose + opdrachten leerdoel 11

2.3 Leerdoelen

9. Je beschrijft de bouw van een chromosoom.

10. Je beschrijft de stappen van de mitose

11. Je legt uit welke mechanismen verstoord zijn bij ongecontroleerde celgroei en benoemt het verschil tussen een tumor en kanker. 

Mitose - Profase (BINAS 76B1)

Kernmembraan verdwijnt

Chromosomen spiraliseren

Spoelfiguur ontstaat (centrosomen en celskelet)

Mitose - Metafase (BINAS 76B1)

Chromosomen liggen naast elkaar op het equatorvlak van de cel

De centriolen zijn bij de polen en het gevormde spoelfiguur van trekdraden is verbonden aan de centromeren van elk chromosoom

Mitose - Anafase (BINAS 76B1)

Trekdraden trekken de chromatiden uit elkaar.

De chromosomen zijn nu weer 'enkel' (elk bestaande uit één chromatide).

Mitose - Telofase (BINAS 76B1)

Chromosomen despiraliseren

Nieuw kernmembraan ontstaat

Spoelfiguren verdwijnen

Celdeling door insnoering (cytokinese)

Mitose (BINAS 76B1)

Profase

Metafase

Anafase

Telofase

Stencil

Invulopdracht Mitose

Mitose - Celdeling

Dieren: membraan snoert in.

Planten: 

- Glad ER en golgisysteem versmelten in het equatoriaal vlak. Ze vormen blaasjes met pectine en uiteindelijk een scheidingswand.

- Beide cellen vullen de pectine aan met cellulose --> nieuwe celwand.

- Daarna volgt celstrekking (de cellen worden weer de oorspronkelijke grootte).

0

In een bepaalde cel is
de hoeveelheid DNA in de G1 fase p.

Hoeveel DNA is er tijdens de Anafase?

1. 2p
2. p
3. 1/2p

In een bepaalde cel is
de hoeveelheid DNA in de G1 fase p.

Hoeveel DNA is er aan het eind van de G2?

1. 2p
2. p
3. 1/2p

In een bepaalde cel is
de hoeveelheid DNA in de G1 fase p.

Hoeveel DNA is er in één kern na de celdeling?

1. 2p
2. p
3. 1/2p

biologiepagina.nl

2.3 Leerdoelen

9. Je beschrijft de bouw van een chromosoom.

10. Je beschrijft de stappen van de mitose

11. Je legt uit welke mechanismen verstoord zijn bij ongecontroleerde celgroei en benoemt het verschil tussen een tumor en kanker. 

Controle celdeling

G1 fase: Controle op DNA schade en/of fouten ontstaan bij deling, celgrootte, voedingsstoffen.

Herstelenzymen proberen de fouten nog op te lossen, lukt dat niet dan volgt een gecontroleerde celdood.

Controle celdeling

G2 fase: 

Controle op juiste replicatie van het DNA en celgrootte

Herstelenzymen proberen de fouten nog op te lossen, lukt dat niet dan volgt een gecontroleerde celdood.

Controle celdeling

M fase (metafase): 

Controle op juiste vorming spoelfiguur, elke chromatide is bij het centromeer verbonden met elk spoelfiguur

Herstelenzymen proberen de fouten nog op te lossen, lukt dat niet dan volgt een gecontroleerde celdood.

Tumor

Bij fouten in de regelgenen die betrokken zijn bij (de controle van) de celdeling kan ongecontroleerde celdeling ontstaan: een tumor.

Kanker is een kwaadaardig tumor, een tumor die gemetastaseerd is (uitgezaaid).

Uitzaaiïngen zijn tumorcellen die loslaten en via het bloed/ lymfe in een ander orgaan doorgroeien.

Kanker- behandelingen

Chirurgie: verwijderen van de tumor

Bestraling: vernietigen van de tumor door radioactieve straling

Chemotherapie: cytostatica (geneesmiddel dat de celdeling remt) voorkomen celdeling, ook van tumorcellen. Andere stoffen voorkomen bloedvatvorming bij de tumor.

Immunotherapie: stimulering van het afweersysteem om zelf tumorcellen op te ruimen.

Aan de slag!

- Maken 2.3 opdrachten bij leerdoel 11

- Nakijken/ HW-controle