ZINSONTLEDING PV & OND

• Nederlands
• Voortgezet speciaal onderwijs
• Leerroute 1

ZINSONTLEDING

Persoonsvorm en onderwerp

Zet deze zin in de verleden tijd:

Ze is ziek

Zet deze zin in de tegenwoordige tijd:

Ze gaf haar een koekje, en ze dronk uit haar fles.

PERSOONSVORM

- De woorden die je hebt veranderd van tijd, zijn persoonsvormen.

- Persoonsvorm: het werkwoord in de zin dat van tijd kan veranderen. 

- tegenwoordige tijd  <-->  verleden tijd.

Ze is ziek <--> Ze was ziek.

PERSOONSVORM

In een zin kunnen er meerdere persoonsvormen zijn. 

--> Alle woorden die van tijd kunnen veranderen zijn persoonsvormen.

Ik ga eten en ik ga daarna sporten.

Ik fiets naar school, maar Marie gaat met de auto.

Wat is de persoonsvorm in deze zin?

Joris drinkt een kopje koffie.

1. Joris
2. Koffie
3. Drinkt
4. Een

Wat is de persoonsvorm in deze zin?

Nicky kijkt de nieuwe James Bond film.

1. Nicky
2. Film
3. Bond
4. Kijkt

Wat is de persoonsvorm in deze zin?

Tirza is vijf minuten te laat.

1. is
2. Tirza
3. laat
4. te

Wat is de persoonsvorm in deze zin?

Anna rent naar de bus.

1. naar
2. rent
3. bus
4. Anna

Wat is de persoonsvorm in deze zin?

Wat is de persoonsvorm in deze zin?

1. Wat
2. Deze
3. Persoonsvorm
4. is

Persoonsvorm

ZINSDEELPROEF

Een zin bestaat uit zinsdelen. 

Zinsdelen zijn stukjes die voor de persoonsvorm kunnen staan.

ZINSDEELPROEF

Ik loop vandaag naar school.

Vandaag loop ik naar school.

Naar school loop ik vandaag.

ZINSDEELPROEF

De jongens en de meisjes van het Valuascollege lopen blij naar school.

ZINSDEELPROEF

Blij lopen de jongens en de meisjes van het Valuascollege naar school.

Naar school lopen de jongens en de meisjes van het Valuascollege blij.

De jongens en de meisjes van het Valuascollege lopen blij naar school.

* De Jongens lopen blij naar school en de meisjes van het Valuascollege

Uit hoeveel zinsdelen bestaat deze zin?

Ik eet een koekje vandaag

1. 5
2. 3
3. 4
4. 1

Uit hoeveel zinsdelen bestaat deze zin?

Ik kocht vier jaar geleden een laptop.

1. 4
2. 5
3. 7
4. 3

WIE?

Joris drinkt een kopje koffie.

Wie drinkt?

Wie doet hier iets?

Anna rent naar de bus

Wie rent?

Wie doet hier iets?

Sarah is docent

Wie is? 

Wie is hier iets?

ONDERWERP

Het onderwerp is degene die iets doet, of die iets is.

Joris drinkt.

Anna rent.

Sarah is knap.

Pien is leraar.

ONDERWERP

De persoonsvorm past zich aan aan degene die iets doet. 

--> De persoon is dan het onderwerp.

Ik loop naar school.

Jij loopt naar school.

Wij lopen naar school.

ONDERWERP

Het onderwerp hoeft niet altijd een persoon te zijn!

De kat slaapt.

De tafel is groen.

Het melkpak is leeg.

ONDERWERP

Het onderwerp is de persoon of datgene dat iets doet of is, en alles wat daarbij hoort.

Celina eet een koekje.

Het meisje met de mooie blonde haren die vaak niet op tijd naar de lessen wiskunde komt, eet een koekje.

ONDERWERP

Onderwerpen kunnen ook meerder personen of dingen zijn:

Ik en mijn vriend gaan naar Amsterdam.

Wie gaan? --> Ik en mijn vriend.

ONDERWERP

Maar let op: 

Ik ga naar Amsterdam met mijn vriend.

--> Alleen 'ik' is onderwerp. 

Waarom?

Waarom is alleen 'ik' onderwerp in de zin:
'Ik ga naar Amsterdam met mijn vriend'

Wat is in deze zin het onderwerp?

Marit leest uit een boek.

1. leest
2. een boek
3. Marit
4. uit

Wat is in deze zin het onderwerp?

Sophie en haar moeder eten koekjes.

1. Sophie
2. Sophie en haar moeder
3. koekjes
4. eten

Wat is in deze zin het onderwerp?

In Afrika is Sasha op vakantie.

1. In Afrika
2. Afrika
3. Sasha
4. vakantie

Wat is in deze zin het onderwerp?

Mijn auto startte vanmorgen niet.

1. Mijn auto
2. vanmorgen
3. startte
4. niet

Wat is in deze zin het onderwerp?

De man die altijd op de derde verdieping van dit gebouw te vinden is, is vandaag aan het lezen.

1. De man
2. vandaag
3. dit gebouw
4. De man die altijd op de derde verdieping van dit gebouw te vinden is

Wat is in deze zin het onderwerp?

Sander liep naar school met Joep.

1. school
2. Joep
3. Sander
4. Sander met Joep

onderwerp