Runderen

• Dierverzorging
• MBO
• Studiejaar 1

Wat weet jij van.....

1. Een koe? Lactatieperiode? Droogstand?

2. De levensloop van een melkkoe?

3. Boze boeren? Reden?

Moeilijke woorden

Droogstand

Lactatieperiode

Runderen op de boerderij

niveau 2

Een rund is een

1. herbivoor
2. omnivoor
3. carnivoor
4. Geen van alles

Soorten runderen

Oerrund --> gefokt op specifieke productiekenmerken:

• vleestypische runderen
• melktypische runderen
• dubbeldoel rassen 
• Begrazing

Vleestypische runderen

• Hereford
• Blonde d'Aquitaine
• Limousin
• Piemontese
• Belgische witblauwe

Melktypische runderen

• Brown swiss (oorspronkelijk dubbeldoel ras) 
• Holstein Friesian

Dubbel doel runderen

• Brandrode rund
• Dexter
• Jersey (voornamelijk melk)
• Lakenvelder
• Blaarkop
• MRIJ (Maas-Rijn-IJsselvee)

Natuurbeheer

• Schotse Hooglander
• Galloway (ook voor vlees) 

Hoeveel magen heeft de koe? En kan je ze benoemen?

Voeding rund

De weg van het voedsel

 

1. Het voedsel komt eerst in de pens, de grootste maag van de koe.
2. Als de pens vol is komt het voedsel in kleine stukjes terug in de mond, zodat de koe het kan herkauwen.
   
3. Het herkauwde voedsel wordt verder verteerd in de netmaag.
   
4. In de boekmaag wordt het vocht uit het voedsel gehaald.
   
5. Als laatste wordt het voedsel in de lebmaag zò fijngemaakt, dat het in de darmen kan worden opgenomen.
   
6. Via de darmen worden alle belangrijke voedingsstoffen in het bloed opgenomen en door het lichaam gevoerd. Deze voedingsstoffen komen ook in de uier, waar de melk wordt gevormd.

Soorten voer 

ruwvoer = voer met veel vezels

voedsel nodig dat grofvezelig is: vertering goed te laten verlopen:

- anders raakt de pens van streek (pensverzuring, lebmaagverdraaiing)

- bevat belangrijke voedingsstoffen 

krachtvoer = veel voedingsstoffen per kg voer

Waarom boze boeren?

Stikstof

Natuurgebieden

Uitkopen

Door Chatgpt gemaakt

Het stikstofprobleem gaat over de manier waarop we met de natuur omgaan. Stikstof is een gas dat in de lucht zit en dat veel planten en dieren nodig hebben om te groeien en te leven. Maar als we te veel stikstof uitstoten, bijvoorbeeld door het verkeer of de industrie, kan dat schadelijk zijn voor de natuur.

Een belangrijk probleem is dat er te veel stikstof in de bodem komt. Dit gebeurt bijvoorbeeld doordat boeren kunstmest gebruiken of doordat er te veel stikstof uit de lucht neerslaat op de bodem. Dit kan ervoor zorgen dat bepaalde planten te snel groeien en andere planten juist minder ruimte krijgen. Ook kan het de kwaliteit van de bodem verminderen en daarmee het leven van bodemorganismen beïnvloeden.

Dit heeft ook weer invloed op andere dieren, zoals insecten en vogels, die afhankelijk zijn van bepaalde planten om te overleven. Als deze planten verdwijnen, kan dat grote gevolgen hebben voor het hele ecosysteem.

Om het stikstofprobleem op te lossen, moeten we zorgen dat we minder stikstof uitstoten. Dit kunnen we bijvoorbeeld doen door minder auto te rijden of door de industrie schoner te maken. Ook kunnen boeren proberen om minder kunstmest te gebruiken en op een andere manier te werken. Zo kunnen we de natuur beschermen en ervoor zorgen dat we allemaal gezond kunnen blijven leven.

ChatGPT in maximaal 75 woorden

Het stikstofprobleem gaat over de manier waarop we met de natuur omgaan. Stikstof is een gas dat nodig is voor planten en dieren om te leven, maar als we te veel stikstof uitstoten, kan dat schadelijk zijn voor de natuur. Het probleem is dat er te veel stikstof in de bodem komt, waardoor sommige planten te snel groeien en andere planten juist minder ruimte krijgen. Dit heeft gevolgen voor dieren die afhankelijk zijn van deze planten. We moeten minder stikstof uitstoten om de natuur te beschermen.

www.rtlnieuws.nl

https://www.rtlnieuws.nl/nieuws/nederland/artikel/4867051/demonstreren-boeren-boerenbedrijf-stikstof-landbouwbeleid

Hoeveel melk produceert een koe gemiddeld per dag

1. 10 liter
2. 30 liter
3. 80 liter
4. 100 liter

Waar let je op bij de
beoordeling (check) van een koe?

Beoordeling koe

• alertheid
• glans en gladheid van de vacht
• ontwikkeling
• bevuiling
• conditie
• pens
• huidbeschadigingen
• zwellingen en pijn
• (graas)gedrag
• houding en beweging
• productie en eventuele veranderingen

Dagelijkse verzorging

• Voeren
  
• Water geven
  
• Exterieurverzorging (poetsen) / automatische koeborstel
  
• Mesten
  
• Monitoren
  
• Melken (bij melkkoeien)
  
• Aandacht geven
  
• Weidegang geven indien dit op het bedrijf gewenst is

Noem een periodieke
verzorging van runderen.

Periodieke verzorging

• Stal volledig uitmesten en eventueel ontsmetten
  
• Vaccineren
  
• Ontwormen
  
• Klauwen bekappen (2 tot 3 keer per jaar)
  
• Scheren
  

Wat is geen reden om een koe te scheren?

1. tegen transpireren
2. om te zorgen dat ze minder snel ziek worden
3. omdat het er mooier uit ziet
4. om luizen en schurftmijt te voorkomen

Noem een huisvestingvorm
voor runderen.

Huisvestingssystemen

• Grasland
• Ligboxenstal
• Potstal
• Grupstal
• Hellingstal

Grasland

3 koeien hebben 1 hectare land nodig

beschutting nodig tegen de zon

geregeld omweiden:

- worminfecties tegen gaan (zoals leverbot)

- weiland kan herstellen

Hoe kun je leverbot voorkomen in je grasland?

Wat is de meest gebruikte stal voor runderen in Nederland?

1. ligboxenstal
2. potstal
3. grupstal
4. hellingstal

Ligboxenstal

Meest gebruikte stal in Nederland.

Koeien lopen los in de stal.

Kunnen liggen in de 'ligbox' 

       --> bodem zaagsel of rubberen mat

Mest valt door een rooster in de mestput.

Potstal

Ouderwetse manier.

Koeien staan op stro, waar elke keer
nieuwe stro op wordt gegooid. 

1 of 2x per jaar uitgemest.

Grupstal

Zeer ouderwets, komt bijna niet meer voor.

Lijkt op een potstal, alleen hier staan koeien vast.

'grup' = mestgoot dat achter de koeien 

doorloopt en ontlasting en urine opvangt.

Hellingstal

= doorontwikkeling van de potstal

Weinig in Nederland. 

Stro wordt op het hoogste punt gelegd. 

De dieren lopen het stro door de stal heen. 

Mest belandt op het lage gedeelte, wordt eruit gehaald door een uitmestsysteem. 

Koeien liggen op het schuine gedeelte in het schone stro. 

Welke huisvestingsvorm voor runderen vind jij het beste?

Ligboxenstal

Potstal

Grupstal

Hellingstal

Wat bedoelen we met BCS?

Body Condition Score (BCS)

Hoe dik of dun is een koe?

Bekijken en betasten van het gebied:

- rond de staartwortel/koekoeksgaten

- de lendenen

De vet- en spierbedekking wordt beoordeeld.

Wat is lactatie?

Lactatie & BCS

Lactatiegroepen indelen:

• begin lactactie: 0 -100 dagen.                                                                                         De koe heeft vaak een hogere conditiescore.
• tijdens lactatie: 101 - 200 dagen.                                                                                          De score loopt iets terug, omdat de koe veel melk produceert.
• eind van lactatie: > 201 dagen.                                                                                       De conditiescore loopt iets op. De koe is dan langer drachtig en geeft minder melk.
• droogstand

Aan de slag!

Hoofdstukvragen:

- hoofdstuk 2

- hoofdstuk 4
 

Leeractiviteiten:

- 2.4

joinmyquiz.com

rassenkennis rund: 5665 2749

doelen runder en schapen rassen: 6294 4205