§ 3-Naamwoordelijk gezegde

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

Wat gaan we doen vandaag?

Doel van de les

15 minuten stil lezen

Terugblik vorige les

Huiswerk bespreken

Start nieuw onderwerp

Aan het werk

 

Telefoon in de kluis? Je jas over de stoel. IPad in de tas

Wat moeten jullie straks kennen en kunnen?

Oftewel, wat is het doel van deze les?

Na deze les weet je hoe je een naamwoordelijk gezegde in een zin kunt vinden

Cursus 7-§ 13-Werkwoordsvormen en wwtijden

Bekijk de volgende zin:

Dit jaar / is / Alinde / opnieuw / keepster.

In deze zin staat geen werkwoord dat aangeeft wat het onderwerp Alinde doet. Er is dus geen werkwoordelijk gezegde. 

Alinde dóét niet iets, maar zij ís iets. Wát zij is, zie je aan het zelfstandig naamwoord keepster. 

Daarom heeft de zin een naamwoordelijk gezegde (ng): is [keepster]. 

Het werkwoordelijk gezegde van een zin zegt dus wat iemand of iets (het onderwerp) doet en een naamwoordelijk gezegde (ng) zegt wat iemand of iets is of wordt.

– De hockeycoach / is / streng.

ng = is [streng]

– Sien wordt docent beeldende kunst.

ng = wordt [docent beeldende kunst]

Het werkwoordelijk deel (ww.deel) bevat alle werkwoorden uit de zin. Het belangrijkste daarvan is een vorm van een koppelwerkwoord: zijn, worden, blijven, blijken, lijken en schijnen.

Het naamwoordelijk deel (nw.deel) bevat een zelfstandig of bijvoeglijk naamwoord dat een (tijdelijke) eigenschap (keepster) van het onderwerp (Alinde) noemt. Het koppelwerkwoord (is) koppelt die eigenschap aan het onderwerp.

Het naamwoordelijk deel (nw.deel) bevat een bijvoeglijk of zelfstandig naamwoord dat een eigenschap (streng, docent beeldende kunst) van het onderwerp (De hockeycoach, Sien) geeft. Het koppelwerkwoord (is, wordt) koppelt de eigenschap aan het onderwerp.

Let op: in zinnen met een naamwoordelijk gezegde staat nooit een lijdend voorwerp.

Zo vind je het naamwoordelijk gezegde

1 Stel vast of er een koppelwerkwoord in de zin staat.

2 Stel vast of het onderwerp iets doet of iets is of wordt.

3 Als het onderwerp iets is/wordt, stel je de vraag: Wat + persoonsvorm + onderwerp + overige werkwoorden? Het antwoord op die vraag is het naamwoordelijk deel.

4 Noteer het naamwoordelijk gezegde: pv + [nw.deel] + overige werkwoorden. 

Zet het naamwoordelijk deel tussen vierkante haken.

Voorbeeld:

Nova wil later een beroemde pianiste worden.

1 worden = kww

2 Nova wil later iets worden, namelijk een beroemde pianiste.

3 Vraag: Wat wil Nova worden? Antwoord: een beroemde pianiste.

4 ng = wil [een beroemde pianiste] worden

Let op: De werkwoorden zijn, blijven en schijnen komen niet alleen voor als kww, maar ook als zelfstandig werkwoord. 

Als zijn en blijven de betekenis hebben van zich bevinden, zijn ze zelfstandig werkwoord. Als schijnen de betekenis heeft van licht geven, is het een zww

Nog een keer de zes koppelwerkwoorden:

zijn,

worden,

blijven,

blijken, 

lijken, 

schijnen

De basisregels voor een koppelwerkwoord zijn bijna hetzelfde als voor een zelfstandig werkwoord. Er kan maar één koppelwerkwoord in een zin staan (tenzij het natuurlijk een samengestelde zin is). Alle andere werkwoorden in de zin zijn hulpwerkwoorden.

Even checken. Wie vertelt mij nog even wat we zojuist hebben gehoord?

Geen vingers, ik geef de beurt aan ..............................................

apps.noordhoff.nl

Aan de slag

Cursus 7-§ 13-Werkwoordsvormen en wwtijden

Maken:

Cursus 5 Grammatica zinsdelen

§ 3 blz. 210

Opdr.1 MET POTLOOD in je werkboek

opdr. 2-3-5 in je schrift! 

Samen met je klasgenoot klaar? Dan maak je opdracht 4 of je gaat online naar:

De Brug Meestromen § 3 naamwoordelijk gezegde

Cursus 7-§ 13-Werkwoordsvormen en wwtijden

Tekst

Cursus 7-§ 13-Werkwoordsvormen en wwtijden

Tekst

§ 3-Naamwoordelijk gezegde