2.1B De ideeën van Karl Marx

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

De ideeën van Karl Marx

Leerdoelen

Je kunt in je eigen bewoording uitleggen wie Karl Marx is geweest en wat hij op politiek gebeied betekend heeft.

Karl Marx:

- Duitse denker

- Leefde in de 19e eeuw

- Bekende werken: Het Kapitaal en Het Communistisch Manifest

- Grondlegger van het socialisme

Welke revolutie is geïnspireerd op de ideeën van Karl Marx?

1. De Franse Revolutie
2. De landbouwrevolutie
3. De Russische Revolutie
4. De wetenschappelijke revolutie

Marx leefde in de 19e eeuw, de 19e eeuw is de tijd van...

1. Pruiken en Revoluties
2. Burgers en Stoommachines
3. Wereldoorlogen
4. Televisie en Computer

Welke uitspraak over de 19e eeuw is niet juist...

1. In de 19e eeuw vond de Industriële Revolutie plaats
2. In de 19e eeuw vond democratisering plaats
3. In de 19e eeuw ontstond een landbouwsamenleving
4. In de 19e eeuw ontstond een arbeidersklasse

In de 19e eeuw:

- Vond de Industriële Revolutie plaats

- Ontstond een arbeidersklasse

- Werkten en woonden arbeiders in slechte omstandigheden

Karl Marx schreef Het Kapitaal (1867)

Volgens Marx

Wordt de menselijke geschiedenis bepaald door een klassenstrijd

In de 19e eeuw zijn er twee klassen die strijden:

- Bourgeoisie (elite, kleine groep die de productiemiddelen bezit)

- Proletariaat (massa, arbeiders)

Karl Marx voorspelde een revolutie van arbeiders en het ontstaan van een communistische heilstaat. Dit proces zou volgens hem in 5 fasen gaan:

1. De concentratie- en cumulatiefase: grote fabrieken worden groter ten kosten van kleine bedrijven, waardoor de groep eigenaars van bedrijven steeds kleiner wordt.

2.  Verelendung: de arbeiders in de fabrieken moeten steeds harder werken voor steeds minder loon in slechte omstandigheden.

3. De Revolutie: arbeiders komen massaal en spontaan in opstand. Het proletariaat schakelt de bourgeoisie uit. 

4. De dictatuur van het proletariaat: overgangsfase waarin het proletariaat leert om de productiemiddelen gemeenschappelijk te beheren en samen besluiten te nemen. Een strakke leiding - desnoods met geweld - is noodzakelijk omdat er tegenkrachten actief zijn.

5. Communistische heilstaat: iedereen is gelijkwaardig. De arbeiders zijn gewend aan het samen beheren van de productiemiddelen en het samen nemen van besluiten. Iedereen zet zich vrijwillig in voor het algemeen belang en neemt een beloning naar behoefte. 

Karl Marx raakte bevriend met landgenoot Friedrich Engels. Samen schreven ze Het Communistisch Manifest. Dit werk eindigt met de woorden:

"Proletariërs aller landen, verenigt u!"

Wat kun je opmaken uit de oproep: "Proletariërs aller landen, verenigt u!"

1. Marx en Engels waren sterk nationalistisch
2. Marx en Engels wilden arbeiders uit alle landen laten samenwerken

De ideeën van Karl Marx raakten populair bij arbeiders, het socialisme van Karl Marx vormde een bedreiging voor de machthebbers in Europa. 

Marx en Engels waren vanaf 1850 niet meer welkom op het vasteland en woonden en werkten in Londen.

De aanhangers van Karl Marx kregen verschillende ideeën over hoe er meer gelijkheid in de samenleving kon komen. Er ontstonden twee richtingen:

- Sociaal-democratie: socialisten die via democratisch tot stand gekomen wetten de welvaart gelijk wilden verdelen in de samenleving

- Communisme: socialisten die door een revolutie een klassenloze samenleving wilden stichten 

Waarom zijn de ideeën van Karl Marx belangrijk?

- Zijn ideeën vind je terug in hedendaagse politiek

- Zijn ideeën hebben de loop van de geschiedenis beïnvloed: bijv. de Russische Revolutie, Koude Oorlog

Op de volgende 2 dia's 2 sleepvragen over de vijf fasen van Karl Marx

Aan de slag

Lezen §2.1

Maken:

Je gaat opdrachten maken

of

Je gaat samenvatten

1

2

3

4

5

Verelendung

Communistische Heilstaaat

Concentratie- en cumulatiefase

Revolutie

Dictatuur van het proletariaat

Spontaan en massaal

Strakke leiding (met geweld)

Iedereen gelijk

Kleine bedrijven verdwijnen

Uitzichtloze situatie voor arbeiders

Verelendung

Communistische Heilstaaat

Concentratie- en cumulatiefase

Revolutie

Dictatuur van het proletariaat

In welk jaar vond de Russische Revolutie plaats?

Wie zijn er op Russische deze postzegel afgebeeld?

1. Marx, Engels, Lenin, Gorbatsjov
2. Marx, Engels, Lenin, Stalin
3. Marx, Engels, Stalin, Poetin
4. Marx, Engels, Lenin, Poetin