Taaltoets , les 2 - hoofd- en bijzinnen

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2

Taaltoets , les 2 - hoofd- en bijzinnen

BEGINTAAK

Schrijf de zin over (op papier). Zet zinsdeelstreepjes en benoem pv en ow. 

De hele middag hebben de leerlingen sneeuwballen staan gooien naar docenten. 

Vandaag

1. Huiswerkcontrole
2. Opdracht bij begintaak
3. Uitleg samengestelde zinnen (hoofd- en bijzin) en leestekens en hoofdletters
4. Opdracht in de les en Plenda
5. Afzwaaier

Huiswerkcontrole

• Leg je huiswerk (de 5 zinnen) open op je tafel. 
• Terwijl ik controleer, bekijk je elkaars zinnen. Kloppen ze? Of zie je dingen die jij anders zou doen? 

Opdracht bij begintaak

• Pak je begintaak erbij. 
• Overleg met je buurman/buurvrouw. Hebben jullie de zinsdeelstreepjes, de persoonsvorm en het onderwerp hetzelfde? 
• Zo nee; Kom er samen uit wat de juiste manier is! 
• Zo ja; Probeer de zin eens uit te breiden met een komma en nóg een zin. Benoem ook van die zin pv en ow. 

Enkelvoudige en samengestelde zinnen

• Een enkelvoudige zin is een zin met één persoonsvorm en één onderwerp.
• Een samengestelde zin is een samenstelling van twee of meerdere zinnen. 
• Een samengestelde zin heeft twee of meer persoonsvormen en dus ook twee of meer onderwerpen. 

Samengestelde zin

• Ik vond mijn cijfer voor de toets heel erg jammer, maar ik kan mijn cijfer gelukkig nog ophalen. 
  
• Ik (ow) vond (pv) mijn cijfer voor de toets heel erg jammer, maar ik (ow) kan (pv) mijn cijfer gelukkig nog ophalen. 

• Een samengestelde zin heeft vaak (niet altijd!) een komma. 

Hoofdzin

• Onderwerp en pv staan naast elkaar:
• Hij koopt vanmiddag dat boek voor mij en ik zorg voor het eten. 

• Er kunnen geen woorden tussen het onderwerp en de pv
• Hij *niet koopt vanmiddag een boek.

•  Tip: Hoofdzin is het belangrijkste deel van de informatie uit de samengestelde zin:
• Als het niet regent, koopt hij vanmiddag een boek voor mij. 

Bijzinnen

• Tussen ow en pv kunnen andere zinsdelen staan:
• Als hij vanmiddag dat boek voor mij koopt, zorg ik voor het eten. 
• Pv vaak achteraan in de zin
• bijzin is 'niet af'
• Als het niet regent, (zin is niet af, je weet dat er nog info volgt => dus het is een bijzin)

Waarom leestekens?

• Bij een tekst zonder leestekens is de kans aanwezig dat er verwarring ontstaat;
  
• Het zorgt ervoor dat mensen de tekst lezen zoals jij het bedoelt.
  

Hij zat op haar schoot en rustte uit.

Hij zat op haar, schoot en rustte uit.

Een leesteken is een teken voor het lezen.

. = zin is afgelopen

? = zin is een vraag

! = zin met nadruk lezen

, = pauze

H = begin van de zin óf naam

Jan, dit boek is leuk.

Vind jij dat ook, Marie?

Zeker!

: dubbele punt :

• Na een dubbele punt: kleine letter
• Behalve: citaat / naam 

Als aankondiging van een opsomming	Dit ga je doen: 1. Je opent de colafles. 2. Je voegt de mentos toe.
Als aankondiging van een uitleg of een voorbeeld.	Je kunt kiezen: je werkt in een groepje van drie of je werkt alleen.
Als aankondiging van een citaat (iets wat iets of iemand zegt).	Carola: ‘Laat mij maar alleen werken, daar houd ik van.’

' aanhalingstekens '

Bij een direct citaat	'Gebeurt er nog wat leuks hier?' vroeg mijn vriendin bij de deur.
Als je een letterlijk stukje uit een tekst overneemt	De Volkskrant berichtte: 'Extreem weer is voor de helft het gevolg van de opwarming van de aarde.'
Als je een woord of zin bijzondere aandacht wilt geven	Hoe spel je 'algoritme'?

Plenda en opdracht in de les

Plenda: 

Maandag 22 januari: 

In Teams staat het document 'Werkwoordspelling1'. Schrijf de werkwoorden van alle 25 zinnen op.

Opdracht in de les: 

Maak het werkblad. 

Klaar? Ga naar cambiumned.nl/werkwoordspelling en ga oefenen. 

Welke schrijfwijze is juist?

Let op de leestekens.

1. De Volkskrant berichtte: extreem weer is voor de helft het gevolg van de opwarming van de aarde.
2. De Volkskrant berichtte: 'Extreem weer is voor de helft het gevolg van de opwarming van de aarde'.
3. De Volkskrant berichtte: 'Extreem weer is voor de helft het gevolg van de opwarming van de aarde.'
4. De Volkskrant berichtte, 'Extreem weer is voor de helft het gevolg van de opwarming van de aarde'.

Welke schrijfwijze is juist?

Let op de leestekens.

1. Wat betekent de uitdrukking 'baat het niet dan schaadt het niet'?
2. Wat betekent de uitdrukking: baat het niet dan schaadt het niet?
3. Wat betekent de uitdrukking: 'Baat het niet, dan schaadt het niet?'

Welke schrijfwijze is juist?

Let op de leestekens.

1. De woordvoerder van de gemeente zei: Duurzaamheid heeft de toekomst!
2. De woordvoerder van de gemeente zei: 'Duurzaamheid heeft de toekomst!'

Welke schrijfwijze is juist?

Let op de leestekens.

1. Je kunt kiezen: je doet mee of je krijgt ruzie.
2. Je kunt kiezen, je doet mee of je krijgt ruzie.

Welke schrijfwijze is juist?

Let op de leestekens.

1. De training begint altijd zo: inlopen, rekken en wat sprintjes.
2. De training begint altijd zo: inlopen, rekken, en wat sprintjes.

Welke schrijfwijze is juist?

Let op de leestekens.

1. Die grote groene sjaal is kwijt!
2. Die grote, groene sjaal is kwijt!

Welke schrijfwijze is juist?

Let op de leestekens.

1. Als je dat weggooit is dat slecht voor het milieu.
2. Als je dat weggooit, is dat slecht voor het milieu.